Cho vay khi dự án chưa đủ pháp lý
Vào đầu năm 2022, Ngân hàng TMCP Việt Á (VietABank) có 3 giao dịch tín dụng với Công ty Cổ phần Đầu tư xây dựng và thương mại HSTC (Công ty HSTC). Tài sản bảo đảm cho các giao dịch tín dụng này là Dự án Khu chức năng đô thị La Phù tại xã La Phù, huyện Hoài Đức, TP Hà Nội.
Tuy nhiên, theo ghi nhận của PV Lao Động, Dự án Khu chức năng đô thị La Phù là dự án nằm bất động trong hơn chục năm trời. Lãnh đạo xã La Phù cho biết, đến thời điểm hiện tại (tháng 11.2023), dự án này vẫn chưa có đủ hồ sơ pháp lý triển khai trên thực tế.
Cụ thể, theo ông Tạ Công Luận - Chủ tịch UBND xã La Phù, các quyết định như thu hồi đất, giao đất, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giấy phép xây dựng đối với dự án này hiện chưa có.
“Công ty HSTC đã làm gì đâu, họ mới chỉ xuống mua ruộng của người dân, theo dạng tự thoả thuận với nhau” - ông Tạ Công Luận nói.
Tại hiện trường dự án, ghi nhận của Lao Động trong các ngày cuối tháng 11.2023 cho thấy, chưa có bất kỳ động thái triển khai nào từ phía chủ đầu tư là Công ty HSTC. Trên nhiều phần diện tích của dự án, người dân trồng hoa màu. Đồng thời, tại đây không hề có pano, bản vẽ công bố những thông tin quy hoạch cơ bản về dự án, thông tin về chủ đầu tư theo quy định.
Theo tìm hiểu của PV, Dự án Khu chức năng đô thị La Phù tiền thân có tên dự án Khu đô thị làng cổ Việt, ở xã La Phù, huyện Hoài Đức (được đổi tên vào năm 2019). Dự án này đã được phê duyệt Quy hoạch chi tiết 1/500 vào năm 2008.
Theo quy hoạch do UBND TP Hà Nội phê duyệt điều chỉnh sau đó, xác định mục tiêu của dự án này là “xây dựng một khu chức năng đô thị tại xã La Phù, huyện Hoài Đức có không gian kiến trúc đô thị khang trang, hiện đại, có bản sắc đặc trưng riêng, đảm bảo phát triển ổn định bền vững, góp phần thúc đẩy kinh tế xã hội huyện Hoài Đức”. Tuy nhiên, sau 15 năm, dự án vẫn chỉ nằm trên giấy.
Bị Thanh tra Chính phủ điểm tên
Vào giữa năm 2023, trong Thông báo Kết luận thanh tra về trách nhiệm của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và các tổ chức tín dụng trong việc thực hiện Đề án cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng và Đề án xử lý nợ xấu giai đoạn 2013 - 2017, Thanh tra Chính phủ đã chỉ ra những vi phạm, khuyết điểm trong cấp tín dụng tại một số ngân hàng thương mại cổ phần.
Trong các ngân hàng, VietABank bị Thanh tra Chính phủ chỉ ra đã phê duyệt cho Công ty HSTC vay vốn khi dự án chưa đầy đủ hồ sơ pháp lý như chưa có giấy phép quy hoạch, quyết định chấp nhận chủ trương đầu tư, quyết định giao đất, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giấy phép xây dựng.
Theo dữ liệu giao dịch bảo đảm mà Lao Động có được, vào cuối tháng 12.2015, dự án được Công ty HSTC mang thế chấp cho khoản vay 500 tỉ đồng chính là Dự án Khu đô thị làng cổ Việt (sau này được đổi tên thành Dự án Khu chức năng đô thị La Phù).
Giao dịch đảm bảo này nằm trong khoảng thời gian mà Thanh tra Chính phủ thanh tra các tổ chức tín dụng kể trên (2013 - 2017). Dư nợ tín dụng đến cuối năm 2018 của Công ty HSTC tại VietABank được ghi nhận còn tới 490 tỉ đồng.
Những dữ liệu trên cho thấy, với một dự án chưa đầy đủ hồ sơ pháp lý như Dự án Khu chức năng đô thị La Phù, VietABank vẫn đồng ý cho Công ty HSTC vay hàng trăm tỉ đồng. Điều này gây lo ngại về những lỗ hổng trong việc thẩm định khoản vay và để lại những hệ lụy khó lường cho tổ chức tín dụng này.
Trao đổi với VietABank, đơn vị này cho hay, những sai sót trong các hợp đồng tín dụng từ năm 2013 - 2017 đã được ngân hàng khắc phục kịp thời. Các hợp đồng tín dụng với các khách hàng đều đã được tất toán, không còn rủi ro và không ảnh hưởng đến hoạt động hiện nay của VietABank.
Tuy nhiên, phía ngân hàng này không có câu trả lời về hàng loạt khoản cho vay khác đối với Công ty HSTC trong năm 2022 như phản ánh trên đây.
