5.000km đường cao tốc đến năm 2030:

Tăng sức hấp dẫn để kêu gọi tối đa nguồn lực tư nhân

Văn Nguyễn |

Để có thể huy động được gần 1,9 triệu tỉ đồng vốn đầu tư cho hạ tầng giao thông, trong đó phần lớn dành cho đề án 5.000km đường cao tốc đến năm 2030 đặt ra bài toán phải có cơ chế kêu gọi tối đa nguồn lực tư nhân đầu tư, trong lúc nguồn lực nhà nước sẽ được ưu tiên đầu tư các dự án trọng điểm, cấp bách hoặc góp vốn trong các dự án đầu tư theo hình thức PPP.

Mất cân đối vốn trong đầu tư giao thông

Theo tính toán của Viện Chiến lược và Phát triển giao thông vận tải (Bộ GTVT), nhu cầu vốn đầu tư giai đoạn 2011 - 2020 do Bộ GTVT rà soát, tính toán là 1,4 triệu tỉ đồng. Tuy nhiên thực tế bố trí từ nguồn ngân sách Nhà nước và huy động mới đạt khoảng 980.000 tỉ đồng, gồm hơn 474.000 tỉ đồng bố trí từ ngân sách và hơn 505.000 tỉ đồng huy động ngoài ngân sách.

Như vậy trung bình vốn đầu tư mỗi năm đạt 98.000 tỉ đồng, mới đạt 2,18% GDP trong cùng thời kỳ và thấp hơn so với Chiến lược phát triển GTVT theo Quyết định số 355 năm 2013 do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt là 3,5 - 4,5%.

Cũng theo đánh giá của Viện Chiến lược và Phát triển GTVT, quá trình thực hiện các quy hoạch giao thông cho thấy cơ cấu nguồn vốn còn nhiều bất cập, còn mất cân đối, thiếu đồng bộ trong việc đầu tư, xây dựng kết cấu hạ tầng của các chuyên ngành.

Nguồn vốn đầu tư hiện nay chủ yếu vẫn tập trung cho đường bộ (đặc biệt là nguồn vốn ngân sách, chiếm tới 81,5% tổng cơ cấu nguồn vốn). Ngược lại, hệ thống cảng biển, cảng, bến thủy nội địa hầu hết được đầu tư bằng nguồn ngoài ngân sách do hành lang pháp lý thuận lợi.

Viện Chiến lược và Phát triển GTVT cũng cho hay, quá trình thực hiện các quy hoạch hạ tầng giao thông thời gian qua bộc lộ thực tế nguồn vốn ngân sách phân bổ cho ngành GTVT hạn chế, chỉ đáp ứng khoảng 19% nhu cầu. Trong khi đó khả năng tiếp cận nguồn vốn tín dụng cho đầu tư hạ tầng còn khó khăn.

Tách dần sự phụ thuộc vào vốn nhà nước

Để đáp ứng nhu cầu vận tải gia tăng mạnh trong giai đoạn 2021-2030, Viện Chiến lược và Phát triển GTVT ước tính tổng nhu cầu vốn đầu tư cho ngành Giao thông trong giai đoạn này có thể lên tới 1,85 triệu tỉ đồng, trong đó tập trung chủ yếu vào lĩnh vực giao thông đường bộ (42%).

Mới đây nhất, Bộ GTVT đề xuất quy hoạch 42 tuyến cao tốc trên toàn quốc để dự kiến đầu tư xây dựng từ nay đến năm 2030 với tổng vốn khoảng 825.000 tỉ đồng. Do nhu cầu vốn cho hạ tầng giao thông rất lớn, đặc biệt với giao thông đường bộ, Viện Chiến lược và Phát triển GTVT cho rằng, cần kêu gọi tối đa nguồn lực tư nhân đầu tư vào các dự án có khả năng hoàn vốn. Chỉ ưu tiên nguồn lực nhà nước đầu tư các dự án cấp bách, góp vốn trong các dự án đầu tư theo hình thức PPP, nâng cấp mặt đường các dự án quốc lộ; nhượng quyền các dự án đầu tư xây dựng mới từ nguồn vốn đầu tư công để tạo nguồn lực phát triển hạ tầng.

Riêng với mục tiêu Việt Nam sẽ có 5.000km đường cao tốc đến năm 2030, trao đổi với PV Báo Lao Động, PGS-TS Ngô Trí Long - nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường giá cả (Bộ Tài chính) - cho rằng, việc đầu tư cao tốc không phải dự án nào cũng có mật độ giao thông giống nhau và hấp dẫn đầu tư như nhau. Có những tuyến nằm trên hệ thống cao tốc nhưng lưu lượng xe thấp nên hiệu quả thấp và cần phải tính toán.

Theo đó, trường hợp không cân đối ngân sách cần tính đến phương án huy động vốn xã hội hóa. Muốn vậy phải tăng tính hấp dẫn, hiệu quả và lúc đó mới thu hút được nhà đầu tư. Đặc biệt là 3 bộ: Tài chính, GTVT và KHĐT cần đưa ra các chính sách và quy hoạch cho các nhà thầu để họ yên tâm tham gia phát triển cao tốc.

Trong khi đó, TS Trần Phương Anh - Học viện Tài chính phân tích, hiện nay việc huy động đủ nguồn lực tài chính để đầu tư phát triển hệ thống hạ tầng nói chung, hạ tầng giao thông nói riêng là thực sự cần thiết. Muốn vậy, cần có giải pháp mang tính chiến lược nhằm đa dạng hóa các nguồn tài chính tham gia.

Việc đa dạng hóa các nguồn vốn cho phép Chính phủ có thể huy động được nhiều vốn cho cơ sở hạ tầng, giảm chi phí vốn và tạo cơ hội cho nhiều nhà đầu tư tham gia vào lĩnh vực hạ tầng.

Muốn vậy, cần phải thực hiện các giải pháp cơ bản như: Tách dần sự phụ thuộc quá lớn vào nguồn hỗ trợ từ ngân sách, sử dụng nguồn vốn đầu tư công như nguồn vốn mồi để thu hút được các nguồn vốn khác đặc biệt là nguồn vốn từ khu vực tư nhân. Trong điều kiện những ưu đãi từ nguồn tài trợ nước ngoài giảm dần, việc hình thành cơ chế khuyến khích sự tham gia của khu vực tư nhân là rất cần thiết.

Đồng thời cần thiết phải thiết lập một cơ chế chia sẻ rủi ro lợi ích hợp lý giữa các bên trong các dự án hạ tầng PPP, áp dụng các công cụ giảm thiểu rủi ro cho các bên, như bảo lãnh, bảo hiểm... để giúp các nhà đầu tư có thể tự tin hơn khi tham gia các dự án hạ tầng.

Việc luật hóa các nguyên tắc xây dựng cơ chế chia sẻ rủi ro và áp dụng các công cụ giảm thiểu rủi ro đối với các dự án PPP là cần thiết để tạo sự tự tin cho khu vực tư nhân khi tham gia vào dự án PPP.

Cơ chế thu hút nhà đầu tư tư nhân chưa hấp dẫn

Theo phân tích của TS Trần Phương Anh - Học viện Tài chính, thực tế hiện nay Việt Nam vẫn thiếu những hạ tầng giao thông thiết yếu. Nguyên nhân của hạn chế này là do cơ chế phân bổ ngân sách đầu tư theo hướng đảm bảo phân bổ vốn "công bằng", đảm bảo thực hiện chính sách xã hội “hài hòa” giữa các ngành, vùng, địa phương trong cả nước.

Bên cạnh đó, các chính sách trong thu hút, huy động nguồn lực tài chính, cơ chế tài chính, cơ chế hỗ trợ, chia sẻ rủi ro với các nhà đầu tư chưa được chú trọng xứng đáng, dẫn tới chưa hấp dẫn các nhà đầu tư tư nhân, do vậy huy động nguồn lực tài chính từ khu vực tư nhân còn nhiều hạn chế.

Văn Nguyễn
TIN LIÊN QUAN

Xây dựng 5.000km đường cao tốc: Nhiều nút thắt cần gỡ để đảm bảo tiến độ

Đặng Tiến |

Với sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền địa phương, chủ đầu tư dự án và các nhà thầu, tiến độ của các gói thầu dự án cao tốc Bắc - Nam đoạn Mai Sơn - Quốc lộ 45 đến nay cơ bản đáp ứng yêu cầu của dự án. Tuy nhiên, vẫn còn những “điểm nghẽn”, nếu không được giải quyết triệt để dự án sẽ khó hoàn thành đúng tiến độ.

Tìm hướng thúc đẩy đầu tư xã hội hóa để phát triển đường cao tốc

Đặng Tiến - Cao Nguyên |

Để đạt mục tiêu hoàn thành 5.000km đường cao tốc vào năm 2030, giới chuyên gia tài chính cho rằng cần xây dựng cơ chế, chính sách tạo động lực hấp dẫn thu hút vốn đầu tư xã hội hóa.

Tháo gỡ vướng mắc về vốn, mặt bằng, để có 5.000km đường cao tốc

Đặng Tiến |

Với mục tiêu đến năm 2030 cả nước có khoảng 5.000km đường bộ cao tốc, Bộ Giao thông Vận tải đang tăng tốc đẩy mạnh triển khai các dự án của cao tốc Bắc - Nam đoạn phía đông. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều khó khăn cần phải tháo gỡ dứt điểm thì dự án mới về đích đúng tiến độ đề ra.

Bến xe lớn nhất nước đông nghẹt người về quê đón Tết

MINH QUÂN |

TPHCM - Chiều 16.1, hàng nghìn người đổ về bến xe Miền Đông mới để về quê đón Tết. Do lượng khách tăng đột biến nên bến xe Miền Đông mới không đủ ghế cho khách ngồi chờ, nhiều người phải ngồi dưới sàn nhà.

Tết Hà Nội với hương vị ô mai gừng thân quen

Vân Hoa |

Dịp Tết đến, người người đổ về Hàng Đường, con phố nổi tiếng về mứt, ô mai. Trong đó, ô mai gừng là món được mua nhiều hơn cả, bởi vị cay nồng, ấm đượm rất hợp với tiết xuân.

Thông xe đường Huỳnh Thúc Kháng kéo dài, các phương tiện đi thế nào?

PHẠM ĐÔNG |

Sở GTVT Hà Nội đồng ý cho các phương tiện được đi 2 chiều trên tuyến đường Huỳnh Thúc Kháng kéo dài. Đồng thời, cấm phương tiện tham gia giao thông đường bộ rẽ trái từ đường La Thành vào đường Huỳnh Thúc Kháng kéo dài.

Đào, quất mini hút khách dịp Tết Nguyên đán, tiểu thương thu bạc triệu mỗi ngày

Anh Tuấn |

Tết Nguyên đán đang cận kề, thời điểm này tại chợ hoa Quảng An, Lạc Long Quân (Tây Hồ, Hà Nội), chợ hoa Hàng Lược (quận Hoàn Kiếm) đã bày bán những cành đào Nhật Tân phục vụ nhu cầu của người dân thủ đô. Đặc biệt, những cành đào mini, giá từ 50.000 đồng - 150.000 đồng được nhiều người lựa chọn.

Nói về sai phạm ở Cục Đăng kiểm, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải: "Tôi cũng thấy xấu hổ"

Khánh Hoà |

Nhìn lại vụ việc liên quan tới Cục Đăng kiểm thời gian qua, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thắng thừa nhận dù mới về công tác tại bộ 2 tháng nhưng bản thân ông cũng thấy xấu hổ khi biết thông tin. Tuy nhiên, ông Thắng khẳng định cán bộ hư thì phải xử lý, kể cả thay 100% nhưng vẫn phải tập trung làm tốt nhiệm vụ được giao.

Xây dựng 5.000km đường cao tốc: Nhiều nút thắt cần gỡ để đảm bảo tiến độ

Đặng Tiến |

Với sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền địa phương, chủ đầu tư dự án và các nhà thầu, tiến độ của các gói thầu dự án cao tốc Bắc - Nam đoạn Mai Sơn - Quốc lộ 45 đến nay cơ bản đáp ứng yêu cầu của dự án. Tuy nhiên, vẫn còn những “điểm nghẽn”, nếu không được giải quyết triệt để dự án sẽ khó hoàn thành đúng tiến độ.

Tìm hướng thúc đẩy đầu tư xã hội hóa để phát triển đường cao tốc

Đặng Tiến - Cao Nguyên |

Để đạt mục tiêu hoàn thành 5.000km đường cao tốc vào năm 2030, giới chuyên gia tài chính cho rằng cần xây dựng cơ chế, chính sách tạo động lực hấp dẫn thu hút vốn đầu tư xã hội hóa.

Tháo gỡ vướng mắc về vốn, mặt bằng, để có 5.000km đường cao tốc

Đặng Tiến |

Với mục tiêu đến năm 2030 cả nước có khoảng 5.000km đường bộ cao tốc, Bộ Giao thông Vận tải đang tăng tốc đẩy mạnh triển khai các dự án của cao tốc Bắc - Nam đoạn phía đông. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều khó khăn cần phải tháo gỡ dứt điểm thì dự án mới về đích đúng tiến độ đề ra.