Năm nay là năm thứ 6 liên tiếp Ngân hàng Nhà nước công bố không phát hành tiền lẻ mới có mệnh giá dưới 10.000 đồng lưu thông trên thị trường trong dịp Tết Nguyên Đán, đã giúp tiết kiệm hàng nghìn tỉ đồng chi phí cho ngân sách đáng lẽ phải chi để in ấn, vận chuyển, bảo quản, kiểm đếm.
Mặc dù việc buôn bán tiền kẻ ăn chênh lệch không đúng quy định sẽ bị xử phạt nhưng thực tế, chỉ bằng vài thao tác đơn giản tìm trên mạng là có thể tìm thấy các shop cung cấp dịch vụ đổi tiền lẻ hoạt động rầm rộ, sẵn sàng ship đến tận nơi cho người tiêu dùng.
Trong vai một người có nhu cầu đổi tiền lẻ lì xì Tết, PV báo Lao Động liên lạc với một chủ shop đổi tiền online và được quảng cáo: “Chỗ anh loại tiền nào cũng có, từ tiền lẻ VND mệnh giá nhỏ đến tiền mệnh giá lớn nguyên seri. Không chỉ có tiền Việt Nam mà có cả tiền 2 USD các năm hiếm, tiền xu Úc hình con lợn vàng đến cây tiền thần tài…Em đổi càng nhiều chi phí càng rẻ”. Tuy nhiên chủ shop này cho biết chỉ đổi tiền trực tiếp tại Hà Nội, khách muốn đổi tiền buộc phải chuyển khoản trước rồi mới được nhận tiền.
Phí đổi tiền tuỳ thuộc vào mệnh giá và số lượng tiền mà khách hàng đổi. Đối với loại tiền giấy mệnh giá 10.000 đồng, phí đổi lên tới 600%, là 70.000 đồng. Theo lời quảng cáo của một chủ shop đổi tiền: “Tiền 10.000 đồng giấy cotton đỏ được mệnh danh hoa hậu tiền giấy VN vì có màu đỏ tươi may mắn, mặt sau có hình cánh buồm tượng trưng cho thuận buồm xuôi gió, cát tường. Tiền mới đến 90%”.
Cũng là tờ tiền mệnh giá 10.000 đồng nhưng đối với loại tiền polyme, phí chỉ còn 15%, là 1.150.000 đồng/100 tờ.
Tờ tiền giấy mệnh giá 100 đồng được rao với giá 20.000 đồng/tờ (tương đương phí đổi 19.900%).
Đổi tiền mệnh giá 500 đồng thì phí đổi tiền là 300%, phí đổi tờ 100 đồng là 200%.
Đối với loại tiền 5000 đồng, phí đổi 1 cọc 100 tờ là 550.000 đồng.
“Phú quý sinh lễ nghĩa, năm nay mốt lì xì không chỉ là tiền mới mà nhiều khách hàng còn muốn lì xì tiền độc, lạ. Ví dụ như Bộ 6 tờ tiền mệnh giá từ 100 đồng, 200 đồng, 10.000 đồng, 20.000 đồng, 50.000 đồng, 100.000 đồng được rao bán với giá 500.000 đồng. Tiền chất liệu Cotton mới đến 90%. Hay lì xì tiền mệnh giá 1000 đồng có seri số cuối là năm sinh được bán với giá 100.000 đồng/tờ”, anh V.H - chủ một shop đổi tiền cho biết.
Nhiều nơi còn quảng cáo rao bán tờ 3 tờ mệnh giá 1000, 2000, 5000 mới 100% seri ngũ quý 9 (5 số 9 trong dãy seri) với giá 300.000 đồng.
Bộ Tiền Thuận Buồm Xuôi Gió gồm Combo 4 tờ Tiền Thuận Buồm Xuôi Gió rao bán với giá 250.000vnđ/ 4 tờ tiền thật có biểu tượng Thuyền căng buồm ra khơi, tượng trưng cho may mắn, bội thu bao gồm tờ 10.000 tiền giấy đỏ Việt Nam phát hành 1993; tờ 100 Rupiah Indonesia phát hành năm 1992; tờ tiền Maldives phát hành năm 2011; tờ 1$ Singapore phát hành năm 1987.
Ngoài ra tiền ngoại tệ như tiền 2 USD, giá đổi lẻ là 60.000 VND/tờ, còn nếu đổi số lượng lớn thì giá giảm còn 50.000 VND/tờ.
Tờ 2 USD mạ vàng in hình con heo được rao bán với giá 350.000 đồng/tờ. Tiền Heo Macao 2019 có giá 30.000 đồng/tờ. Tiền Heo plastic mạ vàng Macao có giá 40.000 đồng/tờ.
Bộ tiền lì xì 52 tờ của 28 quốc gia được rao với giá 500.000 đồng/bộ.
Không chỉ bày bán online trên Facebook, Zalo…,khảo sát của PV báo Lao Động tại một số cổng đền và phủ vẫn có hiện tượng đổi tiền lẻ ăn chênh lệch. Tuy nhiên, những thếp tiền lẻ này đa phần đều là tiền đã qua sử dụng chứ không phải tiền mới in.
Người đổi tiền lẻ bày nhiều mánh khóe để qua mặt các cơ quan chức năng khi đến kiểm tra. Mặc dù theo Nghị định 96/2014/NĐ-CP, nếu bị cơ quan chức năng phát hiện, người đổi tiền lẻ hưởng chênh lệch không đúng quy định sẽ bị xử phạt từ 20 - 40 triệu đồng, nhưng rất khó để bắt tận tay vì cách thức đổi tiền thường diễn ra như sau: Người mua đồ lễ đưa tờ tiền mệnh giá lớn, người bán sau khi trừ tiền đồ lễ, số tiền còn lại sẽ trả lại bằng tiền lẻ và có ăn chênh lệch.
"Có cung ắt sẽ có cầu. Điều quan trọng nhất để đưa Nghị định 96/2014/NĐ-CP thực sự có hiệu lực trong đời sống là phải khiến người dân thay đổi nhận thức, trả lại cho đồng tiền về đúng chức năng của nó là thanh toán và cất trữ", một chuyên gia nhận định.
