5 bộ, ngành cùng vào cuộc hỗ trợ doanh nghiệp xử lý rủi ro
Thực hiện Công điện số 1583/CĐ-VPCP truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính về việc xuất khẩu hạt điều sang thị trường Châu Âu, các bộ: Công Thương, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NNPTNT), Công an, Giao thông Vận tải (GTVT) và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đang khẩn trương phối hợp với Hiệp hội Điều Việt Nam (VINACAS) và các cơ quan, đơn vị liên quan kiểm tra, làm rõ nguyên nhân để có biện pháp xử lý, hỗ trợ theo thẩm quyền.
Cụ thể, Bộ Công Thương sẽ tổ chức họp với các doanh nghiệp và các đơn vị liên quan để tìm hướng xử lý, hỗ trợ các doanh nghiệp trong việc hạn chế các tổn thất, rủi ro, đồng thời đưa các khuyến nghị để doanh nghiệp lưu ý trong hoạt động thương mại xuất nhập khẩu.
Sau khi nhận được thông tin từ các doanh nghiệp, Ngân hàng Việt Nam đã gửi rất nhiều điện để hỏi về tình trạng bộ chứng từ nhưng đến nay vẫn chưa có kết quả.
Bộ NNPTNT cũng đang nỗ lực tìm các giải pháp để hỗ trợ doanh nghiệp.
Theo thông tin từ Hiệp hội Điều Việt Nam (VINACAS), trước tình trạng 36 container nhân hạt điều xuất khẩu sang Italia có nguy cơ bị chiếm đoạt do có dấu hiệu lừa đảo, VINACAS đã lập tức họp với các doanh nghiệp xuất khẩu và có báo cáo số 23/2022/TM-HHĐ ngày 10.3.2022 gửi Thủ tướng Chính phủ, các bộ ngành chức năng kiến nghị hỗ trợ các doanh nghiệp.
Ông Bạch Khánh Nhựt - Phó Chủ tịch thường trực VINACAS - cho biết: Hiện nay, các doanh nghiệp đều gặp tình trạng với các bộ chứng từ gửi tới ngân hàng Thổ Nhĩ Kỳ, theo hướng dẫn của người mua hàng, nhà xuất khẩu nộp hồ sơ gốc bao gồm cả vận đơn đường biển bản gốc cho Ngân hàng Việt Nam để nhờ thu tiền bán hàng.
Sau đó, ngân hàng Việt Nam đã gửi bộ chứng từ gốc cho ngân hàng thanh toán Thổ Nhĩ Kỳ của người mua qua dịch vụ phát chuyển nhanh DHL.
Sau khi ngân hàng của Thổ Nhĩ Kỳ nhận được bộ chứng từ từ phía DHL thì họ thông báo cho ngân hàng Việt Nam rằng người mua không phải khách hàng của họ, đồng thời thông báo là đã gửi trả lại bộ chứng từ cho phía ngân hàng Việt Nam.
Nhưng ngân hàng Việt Nam tra soát với công ty DHL về tình trạng giao phát theo số AWB do ngân hàng Thổ Nhĩ Kỳ cung cấp thì được phản hồi rằng, số AWB này không liên quan gì đến ngân hàng Việt Nam.
Ngân hàng Việt Nam đã gửi rất nhiều điện để hỏi về tình trạng bộ chứng từ trả về nhưng không được trả lời.
Với các bộ chứng từ gửi đến các ngân hàng tại Italy, các ngân hàng Italy đều thông báo cho ngân hàng Việt Nam rằng họ đã nhận được bộ chứng từ từ DHL nhưng là các bản photocopy không phải bản gốc; hoặc có trường hợp là giấy trắng. Hiện tại, các doanh nghiệp rất lo lắng vì không biết bộ chứng từ gốc ở đâu do đó, hàng hóa có thể sẽ bị chiếm đoạt.
Có dấu hiệu dàn dựng kịch bản lừa đảo trên quy mô lớn
Trao đổi với phóng viên báo Lao Động sáng 15.3.2022, ông Trần Thanh Hải - Phó Cục trưởng Cục Xuất Nhập khẩu (Bộ Công Thương) - cho hay: Trong hoạt động thương mại quốc tế vẫn xảy ra những rủi ro, trong đó có hoạt động lừa đảo.
“Hiện nay vẫn chưa có kết luận về bản chất của vụ việc các container điều ở Italia, nhưng nếu đây đúng là một vụ lừa đảo thì tính nghiêm trọng của nó thể hiện ở việc liên quan đến nhiều doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam với khối lượng lên đến hàng chục container điều, cho thấy vụ lừa đảo được dàn dựng tinh vi trên quy mô lớn” - ông Trần Thanh Hải nhận định.
Về những cảnh báo đối với doanh nghiệp xuất khẩu, ông Hải đề nghị các doanh nghiệp cần kiểm tra kỹ đối tác qua nhiều kênh khác nhau, kể cả với những đối tác đã qua một vài lần làm ăn. Các doanh nghiệp nên giành quyền soạn thảo hợp đồng, trao đổi với đơn vị tư vấn để hiểu rõ, nắm vững nội dung các điều khoản của hợp đồng, các nghĩa vụ của mỗi bên, các trường hợp miễn trừ trách nhiệm, quy định về xử lý tranh chấp, bồi thường...
Đặc biệt, đối với trường hợp sử dụng phương thức thanh toán nhờ thu chứng từ như D/P, CAD hay L/C, doanh nghiệp không thông báo cho người mua số hiệu chuyển phát nhanh chứng từ đến ngân hàng, tránh trường hợp bị kẻ gian lợi dụng tìm cách chiếm đoạt bộ chứng từ trước khi đến tay ngân hàng.
“Qua trao đổi với các doanh nghiệp, cho thấy các doanh nhân đã rất vất vả, lăn lộn trên thương trường để đưa một mặt hàng nông sản như hạt điều của Việt Nam ra với thế giới, và đưa đất nước chúng ta lên vị trí số 1 về xuất khẩu hạt điều. Không phải ở trong cuộc, chúng ta đừng vội chê trách, mà hãy cùng chung tay để tìm ra giải pháp khả dĩ nhất, qua đó cũng rút ra những bài học cần thiết để xuất khẩu nông sản của Việt Nam tiếp tục vươn lên” - ông Trần Thanh Hải nhấn mạnh.
Theo các doanh nghiệp xuất khẩu hạt điều, do các lô hàng được giao thành nhiều đợt, nên hiện nay, đã có những container đến cảng Italia, một số đang sắp tới. Phát hiện dấu hiệu lừa đảo, các doanh nghiệp và ngân hàng Việt Nam đã nỗ lực tìm cách giữ hàng, thu hồi bộ chứng từ. Tuy nhiên, đến chiều 9.3.2022, còn lại 36 bộ chứng từ của 36 container bị “mất kiểm soát” của các doanh nghiệp và ngân hàng.
