Liên quan đến vụ việc hàng trăm người tố giác rơi vào “bẫy" trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) tại SCB với cùng một kịch bản tư vấn, nhiều khách hàng đặt ra câu hỏi liệu nhân viên Ngân hàng SCB có đang làm đúng trách nhiệm của mình trong việc “giới thiệu" trái phiếu của doanh nghiệp hay không? Và bản Hợp đồng hợp tác giữa Công ty cổ phần Chứng khoán Tân Việt (TVSI) và Ngân hàng SCB về việc “giới thiệu, tư vấn môi giới nhà đầu tư nhận chuyển nhượng/chuyển nhượng trái phiếu doanh nghiệp" có đang được thực hiện đúng theo như thông báo của TVSI?
“SCB không thực hiện nghiệp vụ tư vấn trái phiếu cho khách hàng"
Trong văn bản trả lời kiến nghị của khách hàng Đ.T.T về việc yêu cầu SCB làm rõ những vấn đề liên quan đến TPDN mà khách hàng này đã thực hiện “ký hợp đồng mua bán với TVSI", SCB nêu rõ: “Trong mối quan hệ mua/bán trái phiếu giữa khách hàng và TVSI, Tổ chức phát hành thì SCB chỉ đóng vai trò là bên giới thiệu khách hàng có nhu cầu mua trái phiếu doanh nghiệp cho TVSI".
Đồng thời, ngân hàng này cũng nhấn mạnh: “SCB không thực hiện nghiệp vụ tư vấn trái phiếu cho khách hàng".
Ngay sau khi văn bản phúc đáp này của SCB được công bố, nhiều người lại thêm phần lo lắng và đặt câu hỏi: “Nếu SCB không thực hiện tư vấn trái phiếu cho khách hàng thì làm sao khách hàng biết được về sản phẩm “trái phiếu linh hoạt 31 ngày" để đầu tư vào, khi mục đích và ý chí ban đầu của khách hàng chỉ là đi gửi tiết kiệm?”.
Trong đơn tố giác của bà N.L.N (Quận 6, TP Hồ Chí Minh) có nêu rõ: “Tôi không chủ động tìm đến sản phẩm trái phiếu và không hề biết đến sự tồn tại của sản phẩm trái phiếu này".
Trong đơn tố cáo của bà N.L.N còn nêu: “Ngày 10.10.2019, tôi có đến chi nhánh Ngân hàng SCB Kinh Dương Vương để tất toán sổ tiết kiệm. Tại đây, nhân viên chăm sóc tên T.T.Q.U chủ động giới thiệu với tôi rằng SCB có sản phẩm "gửi tiết kiệm linh hoạt" với ưu điểm là sẽ được linh hoạt rút gốc và lãi tương ứng bất cứ lúc nào chỉ cần sau 31 ngày kể từ ngày gửi tiền, đồng thời lãi suất thực nhận cũng sẽ cao hơn từ 0,5% - 1,5%/năm so với lãi suất thông thường mà chỉ có những khách hàng thân thiết như tôi và gửi từ 200 triệu đồng trở lên mới được tham gia sản phẩm này".
Đặc biệt, nhiều khách hàng còn tung ra các đoạn tin nhắn, ghi âm với nhân viên Ngân hàng SCB và cho rằng, đây chính là hành vi tư vấn để “mời chào, dụ dỗ" khách hàng tham gia vào sản phẩm trái phiếu.
Ngoài ra, vào ngày 11.5.2023, trong "Biên bản làm việc giữa các trái chủ mua trái phiếu qua SCB và TVSI" có nêu: “Nhân viên SCB chịu trách nhiệm thực hiện giới thiệu, tư vấn môi giới cho khách hàng".
Thông qua câu trả lời của TVSI và Ngân hàng SCB, có thể nhận thấy sự nhập nhằng trong việc: Liệu SCB đang giữ vai trò là đơn vị giới thiệu hay là môi giới trái phiếu?
Làm rõ trách nhiệm của các bên liên quan
Nhiều khách hàng trình bày trong đơn tố cáo rằng nhân viên Ngân hàng SCB tư vấn sai sự thật, tư vấn mập mờ, không đầy đủ về sản phẩm "tiết kiệm linh hoạt 31 ngày", khiến họ lầm tưởng bản thân đang tham gia sản phẩm tương tự như gửi tiết kiệm thông thường.
Tuy nhiên, trong những buổi đối thoại với đại diện nhóm khách hàng, đại diện SCB luôn khẳng định: "SCB không hề chỉ đạo CBNV SCB thực hiện tư vấn sai cho Khách hàng".
Liên quan đến vấn đề này, Luật sư Trương Văn Tuấn (Đoàn Luật sư TP Hồ Chí Minh) cho hay: "Nếu khách hàng chứng minh được và những thông tin khách hàng cung cấp là xác thực, thì nhân viên ngân hàng đã có lỗi trong việc tư vấn, cung cấp thông tin không đầy đủ cho khách hàng về việc đầu tư vào trái phiếu. Đồng thời, không giải thích đúng, đầy đủ cho khách hàng về sự khác nhau giữa gửi tiết kiệm và mua trái phiếu, sự khác nhau về mức độ rủi ro. Thay vào đó chỉ tư vấn theo hướng mua trái phiếu sẽ được lãi cao hơn, mức độ an toàn vẫn cao, thậm chí còn bảo đảm quyền lợi cho khách hàng bằng nguồn lực của Ngân hàng SCB. Và sau tất cả các hoạt động tư vấn đó đã có thiệt hại xảy ra thì có thể yêu cầu ngân hàng bồi thường thiệt hại".
Ngoài ra, Luật sư Lê Ngô Trung - Giám đốc Công ty Luật TNHH Trung Lê và Cộng sự cho biết, trong trường hợp bằng cách nào đó, trái phiếu chỉ được bán cho nhà đầu tư chuyên nghiệp nhưng lại đến được tay của người không đủ điều kiện mua thì cần xem xét trách nhiệm của các bên liên quan.
“Bởi lẽ, thông thường các nhà đầu tư hoàn toàn tin tưởng vào các tổ chức này có đủ chuyên môn và chức năng để kiểm soát các vấn đề đảm bảo đúng quy định của pháp luật. Ngoài ra, đối với những người không hề mong muốn hoặc hay biết về việc đầu tư này nhưng lại "vô tình" trở thành trái chủ thì cần có sự vào cuộc của cơ quan chức năng để làm rõ "liệu có hay không việc các bên liên quan "bắt tay, phù phép" để biến dòng tiền gửi ngân hàng thành tiền đầu tư vào trái phiếu?" và từ đó xem xét trách nhiệm của các bên về hình sự và/hoặc dân sự (nếu có)”, Luật sư Lê Ngô Trung cho biết.
Công ty CP chứng khoán Tân Việt là một trong những đơn vị tư vấn phát hành trái phiếu của Tập đoàn Đầu tư An Đông. Đầu năm 2023, Công ty CP chứng khoán Tân Việt bị phạt tổng cộng 745 triệu đồng vì nhiều vi phạm khi chào bán trái phiếu doanh nghiệp giai đoạn 2021 - 2022.
Tháng 3.2023, Công an đã khởi tố, bắt tạm giam 5 bị can thuộc Đoàn thanh tra liên ngành đã từng tiến hành thanh tra Ngân hàng SCB, trong đó bà Đỗ Thị Nhàn (Cục trưởng Cục Thanh tra, giám sát ngân hàng II - Ngân hàng Nhà nước) làm Trưởng đoàn, vì đã báo cáo cơ quan có thẩm quyền không trung thực dẫn đến việc giám sát Ngân hàng SCB không đầy đủ.
