Năm 2023, Việt Nam có đủ 7 - 7,5 triệu tấn gạo để xuất khẩu

Thưa Thứ trưởng, với lệnh cấm xuất khẩu gạo của một số quốc gia như Ấn Độ, Nga và UAE, nguồn cung sẽ tạm thời gián đoạn làm lệch “cung” trong ngắn hạn. Đây là cơ hội cho gạo Việt Nam. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng, diện tích trồng lúa thời gian gần đây bị thu hẹp, Việt Nam sẽ không tận dụng được cơ hội này vì khó đáp ứng được số lượng gạo xuất khẩu lớn. Ý kiến của ông về vấn đề này như thế nào?

- Thời gian qua, đã có nhiều biến động liên quan đến điều chỉnh chính sách của một số nước xuất khẩu lúa gạo, như Nga rút khỏi thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc, UAE, Ấn Độ cấm xuất khẩu gạo. Những điều chỉnh như vậy sẽ có tác động đến thị trường gạo thế giới.

Đáng mừng là đến thời điểm này, tổng diện tích gieo trồng lúa cả nước đạt 7,1 triệu hecta, cho sản lượng 43-43,5 triệu tấn, đạt được sản lượng theo kế hoạch. Với sản lượng này, có thể cân đối tiêu thụ trong nước và phục vụ xuất khẩu.

Cụ thể, tiêu thụ trong nước khoảng 30 triệu tấn, trong đó 15 triệu tấn phục vụ 100 triệu dân, 9,5 triệu tấn dành để chế biến, 1 triệu tấn làm giống, 2,5 triệu tấn dự trữ quốc gia. Sau khi cân đối như vậy thì yên tâm vẫn còn 14 - 15 triệu tấn lúa, tức 7–7,5 triệu tấn gạo phục vụ xuất khẩu.

Thưa ông, chính sách ngừng xuất khẩu gạo có thể sẽ sớm được bãi bỏ và Ấn Độ - quốc gia xuất khẩu gạo nhiều nhất thế giới - có thể tiếp tục xuất khẩu gạo tẻ để lấy lại thị phần. Vì vậy, tận dụng cơ hội trong thời gian này để tăng xuất khẩu là điều các doanh nghiệp Việt đang cố gắng thực hiện. Bộ NNPTNT đã có những chỉ đạo nào để hỗ trợ doanh nghiệp?

- Sản lượng tốt và ổn định là điều kiện tiên quyết để xuất khẩu, giúp doanh nghiệp có lợi trên bàn đàm phán. Để hỗ trợ doanh nghiệp, Bộ NNPTNT đã tham mưu trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị về tăng cường công tác xuất khẩu gạo trong tình hình mới; đồng thời bám sát tình hình thực tế, trên cơ sở nắm các thông tin về mưa, hạn mặn… từ đó điều chỉnh khung thời vụ, cơ cấu giống hợp lý nhất; chỉ đạo các cơ quan chuyên môn tăng cường giám sát, không để xảy ra dịch bệnh để đảm bảo năng suất, chất lượng lúa gạo.

Bộ NNPTNT cũng đã giao các cục: Trồng trọt, Thủy lợi, Bảo vệ thực vật xem xét tình hình hạn mặn, tính đến khả năng tăng diện tích vụ thu đông. Chúng tôi dự tính, nếu tăng thêm 50.000ha lúa thu đông thì Việt Nam có thể thu thêm 100 triệu USD, cung ứng lương thực cho thế giới và mang lại thu nhập cho nông dân.

Đối với vụ đông xuân, ngay sau vụ thu đông kết thúc, Bộ đã chỉ đạo rõ về kỹ thuật như bám sát diễn biến hạn mặn, khung thời vụ xuống giống từ tháng 10 tới đây, thu hoạch càng sớm càng tốt, kết thúc khung thời vụ là 31.12.2023.

Bộ cũng yêu cầu các đơn vị chuyên ngành xử lý các rào cản kỹ thuật trên tinh thần tạo điều kiện tối đa cho doanh nghiệp xuất khẩu càng sớm càng tốt để mở rộng các thị trường mới, đa dạng hóa thị trường.

Bên cạnh đó là những giải pháp mang tính tập trung, bám sát tình hình thực tế để xây dựng kế hoạch hợp lý nhất, đảm bảo 3,5 triệu ha đất trồng lúa, vừa đáp ứng an ninh lương thực phục vụ sản xuất, tiêu dùng, vừa phục vụ xuất khẩu. Bộ cũng đang chỉ đạo các đơn vị tập trung hoàn thiện 1 triệu hecta lúa chất lượng cao gắn với giảm phát thải khí nhà kính. Nếu làm tốt thì có thể nhân rộng, bởi đây là xu thế tất yếu giúp sản xuất lúa có giá tốt, hiệu quả hơn, đồng thời chứng minh với thế giới Việt Nam đã thực hiện tốt cam kết tại COP26.

Bộ cũng linh hoạt trong chỉ đạo sản xuất, hiện tổng diện tích sản xuất lúa đạt 100% theo kế hoạch và tiếp tục duy trì cho các năm tiếp theo, nếu giá tốt, thị trường tốt có thể mở rộng diện tích.

- Xin cảm ơn Thứ trưởng!