3/4 nhà thầu "bỏ chạy"
Hồi tháng 7.2023, Cục Dự trữ Nhà nước khu vực Nam Tây Nguyên thông báo kết quả lựa chọn nhà thầu cung cấp gạo nhập kho dự trữ quốc gia năm 2023. Theo đó, với 8 gói thầu cung cấp gạo nhập kho dự trữ quốc gia năm 2023 thì 7 gói đã trúng thầu, với 4 doanh nghiệp được xướng tên.
Đó là Công ty TNHH Vật tư tổng hợp Bắc Hà Tĩnh (sau đây gọi là Công ty Bắc Hà Tĩnh) trúng 3 gói thầu cung cấp gạo dự trữ quốc gia là gói số 01, số 02, số 03. Công ty TNHH Phát Tài trúng 2 gói thầu là gói thầu số 04, gói thầu số 05. Công ty Cổ phần Lương thực Cao Lạng trúng 1 gói thầu là gói thầu số 06. Công ty Cổ phần Thực phẩm thiên nhiên King Green trúng 1 gói thầu là gói thầu số 08.
Trong 8 gói thầu có 1 gói thầu bị hủy. Đó là gói thầu số 07. Gói thầu này có 2 nhà thầu tham gia là Công ty Cổ phần Mỹ Tường, Công ty Cổ phần Tập đoàn Nam An. Lý do gói thầu bị hủy do các nhà thầu không đáp ứng được các yêu cầu nêu trong hồ sơ mời thầu.
Theo nguồn tin của Lao Động, sau khi trúng thầu, có tới 3/4 nhà thầu "bỏ chạy". Việc này khiến cho 6/7 gói thầu đã khi ký hợp đồng với Cục Dự trữ Nhà nước khu vực Nam Tây Nguyên không thực hiện được.
Ông Nguyễn Nam Thắng - Cục trưởng Cục Dự trữ nhà nước khu vực Nam Tây Nguyên đã buộc phải ra một loạt quyết định xử phạt trong tháng 10.2023. Theo đó, Công ty Bắc Hà Tĩnh (địa chỉ số 1 đường Cao Thắng, phường Bắc Hồng, thị xã Hồng Lĩnh, tỉnh Hà Tĩnh) bị phạt 2.041.541.000 đồng, lý do là công ty này không thực hiện 3 gói thầu số 01, 02, 03, mỗi gói là 1.000 tấn gạo. Ngoài ra, công ty này buộc phải bồi thường 13.097.000 đồng cho mỗi gói thầu đã "bỏ chạy".
Công ty Phát Tài (địa chỉ số 69, Quốc lộ 80, khóm Bình Phú Quới, TT Lấp Vò, huyện Lấp Vò, tỉnh Đồng Tháp) bị phạt 1.355.494.000 đồng vì công ty này không thực hiện hợp đồng cung cấp gạo đã ký tại gói thầu số 04, số 05. Mỗi gói thầu cung cấp 1.000 tấn gạo. Ngoài ra, Công ty Phát Tài phải bồi thường thiệt hại mỗi gói 13.097.000 đồng.
Công ty Cao Lạng (địa chỉ số 03 đường Minh Khai, phường Hoàng Văn Thụ, thành phố Lạng Sơn, tỉnh Lạng Sơn) cũng bị phạt tiền 669.347.000 đồng, do công ty này "bỏ chạy" gói thầu số 06 với 1.000 tấn gạo. Công ty này cũng bị buộc phải bồi thường 13.097.000 đồng.
Nên cấm thầu nhà thầu "bỏ chạy"
Trước đó, Lao Động thông tin, bà Nguyễn Thị Phố Giang - Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Dự trữ Nhà nước - cho biết, năm 2023, Tổng cục Dự trữ Nhà nước được giao kế hoạch nhập kho dự trữ 220.000 tấn gạo, nhưng hết năm mới thực hiện được 62% kế hoạch; còn lại hơn 83.197 tấn gạo chưa mua được.
Theo tìm hiểu của Lao Động, số gạo chưa được nhập vào các kho của Cục Dự trữ chủ yếu là do nhà thầu bỏ cuộc.
Được biết, ngoài bị phạt tiền, từ 2020, Bộ Tài chính từng đề xuất cấm tham gia hoạt động đấu thầu cung cấp hàng dự trữ quốc gia với hành vi không thực hiện hoặc thực hiện một phần hợp đồng cung cấp hàng dự trữ quốc gia.
Tuy nhiên, trao đổi với Lao Động, đại diện Vụ Quản lý hàng dự trữ cho biết, nhà thầu đã từng bỏ thầu không bị cấm thầu mà chỉ bị trừ điểm.
Theo đó, điểm uy tín được chia thành 3 mức gồm: Nhà thầu không bị vi phạm về uy tín được đánh giá ở mức 50 điểm. Nhà thầu đã ký hợp đồng cung cấp gạo với các Cục Dự trữ Nhà nước khu vực nhưng không thực hiện theo đúng tiến độ (giao hàng chậm) hoặc giao hàng không đảm bảo chất lượng để các đơn vị từ chối nhập hàng: được đánh giá ở mức 20 điểm. Nhà thầu đã được các Cục Dự trữ Nhà nước khu vực phê duyệt trúng thầu gói thầu cung cấp gạo dự trữ quốc gia nhưng không tiến hành hoặc từ chối tiến hành hoàn thiện hợp đồng, hoặc đã hoàn thiện hợp đồng nhưng từ chối ký hợp đồng được đánh giá ở mức 0 điểm nhưng không bị loại.
Như vậy, với chế tài xử phạt tiền mà không cấm thầu như hiện nay, khó có thể chấm dứt được tình trạng các doanh nghiệp cung cấp gạo dự trữ quốc gia bỏ thầu, bởi hiện tượng này từng xảy ra nhiều nơi, trong nhiều thời gian khác nhau.
