Sự lên ngôi mới
Do những ảnh hưởng của dịch COVID-19, các hoạt động “không tiếp xúc” như làm việc tại nhà và mua sắm trực tuyến đang lan rộng trong toàn bộ nền kinh tế và xã hội ở nhiều nước trên thế giới. Chính vì thế, mô hình kinh tế "không tiếp xúc" đang lên ngôi thời dịch COVID-19.
“Kinh tế không tiếp xúc” hay “kinh tế ít chạm” khuyến khích và buộc giảm thiểu các hoạt động tương tác tiếp xúc gần và tụ tập xã hội trong giai đoạn hiện tại, cũng như tương lai tới đây.
Theo TS Phạm Công Hiệp và TS Nguyễn Hoàng Thuận - hai giảng viên cấp cao đến từ Khoa Kinh doanh và Quản trị, Đại học RMIT, mặc dù Việt Nam đã khống chế khá tốt virus SARS-CoV-2, tuy nhiên các ca lây nhiễm cộng đồng mới đây đã một lần nữa cho thấy cần nêu cao yêu cầu phải giãn cách xã hội trở lại để phòng chống dịch.
TS Hiệp cho rằng việc kéo dài các biện pháp giãn cách xã hội có thể tác động mạnh mẽ đến cơ cấu kinh tế hiện nay của Việt Nam, cũng như hành vi xã hội và mua sắm của người dân trong nhiều năm tới.
“Đại dịch đang thay đổi cách chúng ta làm việc, ăn uống, mua sắm, tập thể dục và sử dụng thời gian rảnh rỗi theo cách chúng ta chưa hề nghĩ tới. Các cá nhân, tổ chức nên chuẩn bị cho nền kinh tế không tiếp xúc ngay từ bây giờ, bởi những cách sống và thông lệ kinh doanh mới đang xuất hiện xung quanh chúng ta”, ông Hiệp nói.
Còn theo tiến sĩ Thuận, chuyển đổi sang nền kinh tế không tiếp xúc sẽ giúp Việt Nam theo kịp xu hướng toàn cầu mà chúng ta không thể đứng ngoài.
“Chúng ta cần chuẩn bị sẵn sàng cho bất cứ đợt bùng phát dịch bệnh mới nào và kinh tế không tiếp xúc là hướng đi cho tương lai. Một trong những bước chuẩn bị chính là hiểu được các loại hình hoạt động kinh tế sẽ bị ảnh hưởng nhiều nhất và các quy trình kinh doanh có tiềm năng giảm mức độ tiếp xúc”.
Khung phân loại kinh tế không tiếp xúc
Nhóm chuyên gia RMIT đã đề xuất một khung phân loại kinh tế không tiếp xúc để xác định các loại hình kinh doanh theo số người cần tụ tập cùng một lúc và mức độ tương tác gần.
Các hoạt động kinh doanh “ít chạm” không đòi hỏi phải tụ tập đông người hay tương tác gần với khách hàng. Nhóm ngành này đã và đang hoạt động khá tốt trong dịch COVID-19, khi mà mua sắm trực tuyến, giáo dục trực tuyến, giải trí trực tuyến và thanh toán không tiền mặt đã chứng kiến mức tăng trưởng chưa từng có cả ở Việt Nam và nước ngoài.
“Các doanh nghiệp “ít chạm” có thể ứng dụng công nghệ mới để chăm sóc khách hàng một cách sáng tạo mà vẫn bảo đảm an toàn tối đa cho tất cả mọi người”, TS Hiệp cho biết.
Còn TS Nguyễn Hoàng Thuận nhận định: “Những quy định nghiêm ngặt về giãn cách xã hội và hạn chế đi lại có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng cho các doanh nghiệp “nhiều chạm” như như du lịch và khách sạn, tổ chức hội nghị... nếu họ không đưa vào các hoạt động “ít chạm” hơn”.
Theo các chuyên gia, yêu cầu chuyển đổi số trong nhiều ngành nghề chưa bao giờ cấp bách đến như vậy nhằm đảm bảo rằng chúng ta có thể chuyển dịch từ mô hình kinh doanh “nhiều chạm” sang “ít chạm” và thậm chí là “không chạm’”.
Việt Nam tiến tới nền kinh tế không tiếp xúc
Để đối phó với COVID-19, các doanh nghiệp và cơ quan chính phủ Việt Nam đã khởi xướng nhiều hoạt động trong năm nay nhằm giảm các điểm tiếp xúc nhiều cho nền kinh tế.
Trong đó, TS Thuận đánh giá cao ngày không tiền mặt – một sáng kiến của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam phối hợp thực hiện. Dịch bệnh cũng đã đẩy nhanh kế hoạch của Chính phủ đến năm 2030 nhằm cung cấp nhiều dịch vụ công trên các phương tiện truy cập khác nhau (bao gồm điện thoại di động) và xử lý hồ sơ công việc tại các cấp chính quyền trên môi trường mạng.
Một khảo sát gần đây của Hiệp hội Mobile Marketing cho thấy các dịch vụ kỹ thuật số đã tăng trưởng nhờ nhiều khách hàng lần đầu sử dụng các dịch vụ trực tuyến trong mùa dịch.
“Việc khách hàng chuyển sang tương tác trực tuyến sẽ thúc đẩy các doanh nghiệp đầu tư nhiều hơn vào việc số hóa các quy trình cốt lõi. Giờ đây, nhiều doanh nghiệp trong nước coi số hóa là chìa khóa tăng trưởng bền vững”, TS Thuận nhận định.
