Cần câu… ngan
Cuối 2020, anh Đoàn Quang Tâm - một nông dân ở thôn Dương Lệ Đông (xã Triệu Thuận, huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị) - có chuyến đi lên vùng Lìa ở dọc biên giới Việt - Lào. Ở đây, anh chứng kiến cảnh “vườn không, nhà sàn trống” của một số hộ dân người đồng bào thiểu số Vân Kiều. Lân la hỏi chuyện, mới hay do ảnh hưởng của dịch tả lợn Châu Phi và COVID-19, nên bà con gặp rất nhiều khó khăn, đến con giống phục vụ chăn nuôi không có điều kiện để mua nữa.
Về nhà, anh bỏ tiền túi mua giống gà, rồi ít ngày sau chở lên biên giới tặng cho các hộ gia đình đã gặp hôm trước. “Đem con giống lên, bà con mừng làm. Lúc đó mình cũng vui, nhưng ít hôm sau lại buồn, vì gà chết sạch, chết cả đàn không còn 1 con” - anh Tâm, kể.
Ở biên giới Việt - Lào tại tỉnh Quảng Trị, ngày thường nắng chang chang, đêm đến hơi đá lạnh buốt. Gia đình anh Tâm ở đồng bằng, thời tiết lúc nào cũng thuận lợi, khác hẳn với khí hậu ở miền núi, nên gà giống từ đồng bằng đem lên, chết hết cả đàn cũng không có gì lạ lắm. Hiểu ra nguyên nhân, chuyến thứ 2, anh Tâm mua giống ngan đem lên “đền” cho bà con kèm thuốc úm, ít bột và hướng dẫn tận tình. Kết quả khá hơn đợt 1, tỉ lệ ngan sống 50/50.
Từ chuyến đi thứ 3, anh Tâm bắt đầu có bạn đồng hành, là anh Hoàng Văn Tiến (quê ở xã Cam Tuyền, huyện Cam Lộ, tỉnh Quảng Trị), anh Lương Ngọc Huấn (quê ở thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị) và tôi - Lâm Hưng Thơ, phóng viên Báo Lao Động phụ trách địa bàn tỉnh Quảng Trị.
Thông thường, giáp ngày cuối tuần, anh Tâm sẽ đặt mua ngan giống ở các tỉnh phía Bắc rồi gửi xe ôtô khách vào Quảng Trị. Xe khách chạy xuyên đêm, nên cứ tầm 2h sáng, anh Huấn sẽ đi ra quốc lộ, hóng hớt để nhận ngan rồi đưa về nhà. Đầu giờ sáng, anh Tiến dùng ôtô cá nhân đi mua thêm bột, thuốc úm rồi chất ngan lên xe, di chuyển lên biên giới. Mỗi chuyến đi vài trăm con giống và kinh phí tự bỏ tiền túi, nhưng nhiều hộ dân có nhu cầu, nên chúng tôi vận động thêm kinh phí từ các Mạnh Thường Quân.
Sau nhiều chuyến lên biên giới, tỉ lệ ngan giống sống cũng chỉ 50/50 dù đã có thuốc, bột. Vì vậy, chúng tôi chuyển hướng, không hỗ trợ trực tiếp cho các hộ dân nữa, mà đưa vào các đồn biên phòng để úm cho ngan cứng cáp, sau đó mới hỗ trợ về cho các hộ gia đình thực sự có nhu cầu nuôi.
Giúp quân - dân gần nhau hơn
Sau gần 3 năm, hơn 20.000 ngan giống được chúng tôi hỗ trợ cho người dân đồng bào thiểu số ở biên giới Việt - Lào, cho lực lượng vũ trang tại các chốt chống COVID-19, cán bộ chiến sĩ trên đảo Cồn Cỏ và người dân nước bạn Lào.
Thượng tá Bùi Văn Hưng, Đồn trưởng đồn Biên phòng Ba Nang chia sẻ, cán bộ chiến sĩ biên phòng vừa làm nhiệm vụ của lực lượng vũ trang vừa giúp dân vùng biên giới. Hầu hết đời sống của nhân dân ở các bản làng thuộc quản lý của đồn gặp rất nhiều khó khăn, nên lâu nay cán bộ biên phòng vừa hỗ trợ từ thực lực của mình vừa vận động, huy động các nguồn lực xã hội. Nhưng, lâu dài là sinh kế cho đồng bào, tạo công ăn việc làm cho lao động người dân tộc thiểu số đó mới là hướng đi đúng đắn, bền vững. “Việc tặng ngan giống cho bà con không có gì lớn lao, nhưng đặc biệt ý nghĩa ở chỗ mở một hướng đi, một sinh kế để bà con có thể mở rộng chăn nuôi” - thượng tá Bùi Văn Hưng nói.
Đặc biệt, tháng 7.2022, từ gợi ý của Đồn Biên phòng Ba Nang, chúng tôi đã phối hợp với đồn, trao tặng 700 con ngan giống cho bản A Xóc (cụm III, huyện Sa Muồi, tỉnh Salavan, Lào). Bản A Xóc nằm bên kia biên giới, đối diện với bản Sa Trầm (xã Ba Nang, huyện Đakrông, Quảng Trị). Đời sống của người dân ở bản A Xóc rất khó khăn, vì vậy, khi được hỗ trợ ngan giống, người dân ở bản cứ rưng rưng nước mắt. “Việc tặng ngan giống đặc biệt ở chỗ, không chỉ tạo sinh kế cho bà con, mà còn tạo sự kết nối quân - dân ở vùng biên giới thêm bền vững” - thượng tá Hưng chia sẻ.
Thượng tá Trần Đức Tứ - Chính trị viên Đồn Biên phòng Ba Tầng - là người rất tận tụy, tâm huyết với chương trình hỗ trợ ngan giống. Thượng tá Tứ nói rằng, đối với vùng đồng bào dân tộc thiểu số, việc chọn con giống thích hợp với môi trường và tập quán chăn nuôi của bà con là việc làm hết sức quan trọng. Ở xã Ba Tầng - nơi đồn quản lý, giống ngan, vịt… phát triển tốt hơn so với giống gà do ngan vịt kháng bệnh tốt hơn.
Là lính biên phòng, thường xuyên thực hiện công tác ở vùng biên giới, bám trụ với nhân dân, giúp nhân dân vượt khó nên khi nghe chúng tôi ngỏ ý tặng ngan giống, thượng tá Tứ lập tức chung tay hỗ trợ.
Ở Đồn Biên phòng Ba Tầng, có 1 dãy chuồng dành cho việc chăn nuôi. Mỗi chuyến xe chở ngan giống lên vùng này, chúng tôi tập kết ở đồn, rồi các chiến sĩ biên phòng nhận trách nhiệm chăm sóc ban đầu đối với con giống.
Đầu năm 2022, từ 500 con ngan giống do chúng tôi đưa đến, sau hơn 10 ngày chăm sóc, Đồn Biên phòng Ba Tầng dành 100 con hỗ trợ cho gia đình anh Hồ Văn Mừng, dân tộc Vân Kiều ở thôn Măng Sông (xã Ba Tầng, huyện Hướng Hóa, Quảng Trị). Trước khi nhận ngan về, anh Mừng quây 1 chuồng gỗ cạnh 2 ô ruộng nước để thả đàn ngan. Ngan đã được uống thuốc kháng sinh phòng bệnh, nên mạnh và phát triển tốt, bộ đội biên phòng còn tận tình giúp đỡ kỹ thuật, nên sau 3 tháng, 100 con ngan của anh Mừng đã “có thịt”. Khi bán mỗi con với giá 150.000 đồng, anh Mừng đi kể khắp bản làng, rồi dành dụm số tiền bán ngan, gửi nhờ bộ đội mua thêm để tiếp tục chăn nuôi, mở rộng đàn…
3 năm kể từ lúc dịch COVID-19 “ghé thăm”, các bản làng người đồng bào thiểu số ở dọc biên giới Việt - Lào đã bước qua giai đoạn khó khăn nhất, khi biên giới đã thông thương trở lại. Rẫy chuối, nương sắn… bắt đầu xanh tốt trở lại, nên bà con có thu nhập. Cùng với đó, một số hộ dân mà chúng tôi đã ghé đến, hỗ trợ ngan giống nay trên bữa cơm đã có chút thịt.
Một ước mong, không của ai khác mà của nông dân Hồ Văn Mừng, khi anh đưa số tiền dành dụm được để nhờ mua ngan giống, với lời gửi gắm nhiều hộ gia đình khó khăn cũng muốn nuôi ngan mà chưa có giống. “Mình được hỗ trợ, nuôi thành công rồi, giờ mua về nuôi tiếp để phát triển kinh tế và tặng một ít cho các hộ có nhu cầu”.
Ước mong của anh Mừng, là niềm hạnh phúc của chúng tôi, khi anh đã có động lực để chăn nuôi và hỗ trợ những người khác.
