Lỗi không phải do nguồn cung, lỗi do điều hành
4 ngày trước kỳ điều hành giá xăng dầu tiếp theo (ngày 1.2), tại nhiều cây xăng ở Hải Phòng, Hà Nội xuất hiện tình trạng đóng cửa, nghỉ bán.
Đáng lo ngại là chưa có giải pháp nào để giải quyết triệt để vấn đề chiết khấu 0 đồng như hiện nay, thậm chí âm nặng khi doanh nghiệp bán lẻ phải gánh một loạt các chi phí như chi phí vận chuyển, chi tiền lương, bảo hiểm...
Trao đổi với Lao Động, GS Hoàng Văn Cường - Uỷ viên Uỷ ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội đặt câu hỏi: Khi giá xăng dầu thế giới tăng cao, chúng ta vẫn điều tiết tốt, không cửa hàng nào thiếu xăng dầu. Nhưng giai đoạn này, giá xăng dầu thế giới không tăng quá cao, tại sao trong nước lại xảy ra tình trạng một số cây nghỉ bán hàng?
Ông cho rằng, lỗi ở đây không phải do nguồn cung thế giới, không phải do không nhập được xăng dầu, mà lỗi do cơ chế điều hành của bộ ngành chưa phù hợp. Thực tế, với mức chiết khấu xuống quá thấp, chi phí kinh doanh không được điều chỉnh kịp thời, khiến doanh nghiệp bị thua lỗ, nên doanh nghiệp buộc phải nghỉ bán.
"Cần tăng chi phí chiết khấu cho các doanh nghiệp. Thời gian vừa qua, chúng ta chưa làm được điều này; mới chỉ thực hiện được chi phí chiết khấu cho nhà phân phối, còn hệ thống doanh nghiệp bán lẻ không có.
Công tác điều hành liên quan tới chi phí chiết khấu; sự phân chia chi phí chiết khấu giữa công ty đầu mối, nhà phân phối và nhà bán lẻ nếu có sự hợp lý hơn - sẽ không để xảy ra tình trạng các cây xăng bán lẻ phải dừng bán như hiện nay", ông nói.
Bà Nguyễn Thị Bích Hường - Chủ tịch Chi hội Xăng dầu, Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam - cũng cho biết, trong chuỗi xăng dầu trên cả nước hiện có 17.000 cửa hàng bán lẻ, trong đó hệ thống của Petrolimex từ 2.500 - 2.700 cửa hàng, các doanh nghiệp khác có hơn 1.000 cửa hàng.
Còn lại trên 13.000 cửa hàng là cộng đồng các doanh nghiệp nhỏ và vừa đang trực tiếp tham gia bán lẻ xăng dầu cho người tiêu dùng.
"Ai làm chủ chuỗi phân phối, người đó làm chủ thị trường thì các doanh nghiệp nhỏ và vừa bán lẻ xăng dầu hiện nay đang làm chủ chuỗi phân phối nhưng không làm chủ được thị trường. Thực tế, doanh nghiệp bán lẻ đang chịu thiệt hại lớn nhất trong bối cảnh kinh doanh xăng dầu hiện nay", bà Hường nói.
Theo bà, trong thời gian dài vừa qua, các doanh nghiệp xăng dầu đầu mối đang để chiết khấu cho doanh nghiệp bán lẻ ở mức 0 đồng. Đấy chính là sự áp bức, không bình đẳng đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa trong chuỗi doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu.
"Các doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu chúng tôi ở cuối chuỗi, nhưng không có quyền đưa ra mức chiết khấu của mình, không có quyền đòi hỏi, chỉ trông chờ sự hào sảng của các doanh nghiệp đầu mối để họ chia sẻ. Chúng tôi chưa được quyền quyết định chi phí này”, bà Hường nói.
Cho dù ngày Tết cũng phải điều chỉnh giá xăng
Kiến nghị sửa đổi chính sách, bà Hường cho rằng Nghị định 95 quy định điều chỉnh giá xăng dầu vào ngày 1, 11 và 21 hằng tháng, nếu trùng nghỉ lễ thì lùi sang ngày hôm sau không còn hợp lý vì thực tế đã có rất nhiều kỳ nghỉ dài 5 - 7 ngày, thậm chí 9 ngày khiến việc điều chỉnh giá bị "trễ khủng khiếp".
Các đơn vị bán lẻ xăng dầu đều biết chỉ cần giá thế giới thay đổi hôm nay, thì ngày mai mức chiết khấu cho doanh nghiệp bán lẻ đã thay đổi. Doanh nghiệp đầu mối điều chỉnh rất nhanh nhạy thì không có lý gì cơ quan quản lý nhà nước giữ đến 10 ngày. Nếu cứ giữ cách điều hành như hiện nay thị trường xăng dầu sẽ méo mó, không khác gì trở lại thời kỳ bao cấp.
Đồng quan điểm, ông Đặng Hoài Phương - Giám đốc Công ty TNHH Xăng dầu Phương Nam (tỉnh Lâm Đồng), cho dù ngày nghỉ lễ cũng cần có sự phân công cán bộ trực tiếp để điều hành giá, để phục vụ nhân dân và cập nhật những biến động của giá xăng dầu. Đừng để hệ luỵ trong vấn đề điều hành như tháng 2.2022 lặp lại một lần nữa.
Doanh nghiệp thực lỗ 1.300 đồng mỗi lít xăng dầu bán ra
Ông Lê Văn Quý - Giám đốc doanh nghiệp tư nhân xăng dầu Quý Điều (Đắk Nông) - cho biết, trong một năm qua, do các bất cập trong quy định tại Nghị định 95 và sự điều hành tính toán giá bán lẻ không hợp lý của Liên bộ Tài chính - Công Thương, dẫn đến doanh nghiệp như ông thua lỗ nặng nề. Hệ luỵ dẫn đến tình trạng nghỉ bán hoặc bán cầm chừng.
"Doanh nghiệp bán lẻ như chúng tôi hiện nay chiết khấu 0 đồng, trong khi đó doanh nghiệp phải chịu các loại, từ chi phí nhân công 500 đồng/lít, chi phí mặt bằng, chi phí điện, chi phí vốn, chi phí hao hụt.... tính ra mỗi lít xăng dầu bán ra chúng tôi lỗ 1.300 đồng/lít xăng dầu", ông nói.
