Nay theo báo New York Times, 1.400 nhân viên Google, lần này phản ứng trước dự định của Google muốn làm một phiên bản tìm kiếm thông tin có kiểm duyệt cho thị trường Trung Quốc, lại viết thư tỏ ý lo lắng công việc của họ tại Google có thể dẫn đến những hệ quả mà họ không lường hết được.
Họ cho rằng sự sẵn lòng chiều theo các yêu cầu kiểm duyệt nội dung thông tin tìm kiếm của Trung Quốc “đặt ra những vấn đề đạo đức cấp bách”. Họ đòi hỏi lãnh đạo của Google phải minh bạch hơn, bởi hiện nay họ không có đủ thông tin để xác quyết nỗ lực lao động của họ có dẫn tới những vấn đề đạo lý không. “Nhân viên Google cần biết chúng ta đang xây dựng cái gì”, lá thư viết.
Google đã rời bỏ thị trường Trung Quốc cách đây tám năm, lúc đó vì bị tin tặc xâm nhập hệ thống thư điện tử và vấn đề kiểm duyệt, nhưng nay đang có ý muốn quay trở lại. Để việc quay lại thuận lợi, có thông tin cho rằng Google đang xây dựng một ứng dụng tìm kiếm nhưng không như chương trình Google bình thường, ứng dụng này biết lọc và loại bỏ các kết quả mà Trung Quốc không muốn cho xuất hiện. Ứng dụng được đặt tên Dragonfly.
Phương châm của Google ngay từ ngày đầu thành lập là “không làm điều xấu”, nhưng trong hệ thống thông tin nội bộ của Google câu hỏi được nhiều nhân viên bình chọn nhất làm câu hỏi lãnh đạo Google phải trả lời cho nhân viên là liệu Google có đánh mất kim chỉ nam đạo đức của mình?
Thật ra Google là công ty có tiếng là quan tâm đến các băn khoăn của nhân viên. Google khuyến khích tranh luận nội bộ cũng như thiết lập hệ thống hỏi đáp nội bộ. Hồi tháng 6-2018, khi tuyên bố không tiếp tục ký hợp đồng với Bộ Quốc phòng Mỹ, Google đưa ra một loạt nguyên tắc đạo đức phải tuân thủ đối với trí tuệ thông minh nhân tạo.
Chẳng hạn họ cam kết chỉ sử dụng trí tuệ nhân tạo theo cách có lợi cho xã hội, không gây ra nguy hại và năng lực của trí tuệ nhân tạo phải ở trong khuôn khổ tuân thủ luật pháp của loài người. Phần mềm thông minh của Google giúp phân tích hình ảnh các drone gửi về, rồi giúp nhận diện một nhân vật nằm trong danh sách tìm diệt của Chính phủ Mỹ.
Giả thử quân đội Mỹ dùng những thông tin này và quyết định ra lệnh cho drone khai hỏa tiêu diệt mục tiêu đã xác minh, Google có chịu trách nhiệm gì không về mặt đạo đức? Google có phục vụ cho chiến tranh? Dùng drone để giết người có phải là chuyện chính đáng? Chính vì sự mơ hồ này nên họ chiều theo sức ép của nhân viên và từ bỏ những hợp đồng có khả năng mở ra những hoạt động mới cho công ty.
Hiện nay, mặc dù các dịch vụ chủ chốt của Google không hiện diện ở Trung Quốc, họ vẫn tuyển dụng hơn 700 nhân viên tại nước này, xây dựng một trung tâm nghiên cứu về trí tuệ thông minh nhân tạo, vẫn giới thiệu các ứng dụng dịch thuật tại thị trường này. Hồi tháng 6-2018, Google tuyên bố đầu tư 550 triệu đô la Mỹ vào nhà bán lẻ trực tuyến JD.com của Trung Quốc.
Đầu tháng này, theo tường thuật của Bloomberg, một bài xã luận trên tờ Nhân Dân nhật báo của Trung Quốc cho rằng Google sẽ được hoan nghênh quay trở lại Trung Quốc miễn là Google tuân thủ luật lệ của đất nước này cũng như quyền kiểm soát Internet bên trong biên giới của họ.
Dưới áp lực của cổ đông, những doanh nghiệp niêm yết lớn như Google hay Facebook bắt buộc phải nghĩ đến các phương án thâm nhập thị trường Trung Quốc có đến 1,3 tỉ dân, có số lượng người dùng Internet lớn nhất thế giới. Facebook cũng đang có những nỗ lực như kiểu dự án Dragonfly của Google.
Phản ứng của nhân viên Google cho thấy bên cạnh lợi ích của cổ đông, doanh nghiệp còn phải chịu trách nhiệm giải trình trước nhân viên, nhất là liên quan đến các vấn đề môi trường, lợi ích người tiêu dùng... như một công dân chịu trách nhiệm trước xã hội.
