Tháng 10 vừa qua, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) ở Mỹ đã tăng cao đến mức 7,7%. Tỉ lệ này vẫn còn quá lớn so với mức mà 2% FED hướng đến. Tỉ lệ lạm phát hàng năm đã giảm bớt hơn dự kiến, nhưng giá thực phẩm, năng lượng và nhà ở vẫn tăng đáng kể.
Chỉ số S&P 500 đã tăng tới 4,4% vào sáng 10.11 vừa qua dường như còn khiến FED có động thái mạnh tay hơn. Đó là tiếp tục tăng lãi suất.
Dù tình hình kinh tế có diễn ra với kịch bản nào, FED vẫn có lí do để đi trước thị trường. Ngày 2.11 vừa qua, Chủ tịch FED Jerome Powell đã đưa ra cảnh báo nguy cơ về làn sóng kì vọng lạm phát. Cụ thể, qua khảo sát của trường Đại học Michigan (Mỹ), nhiều người được hỏi tỏ ra không chắc chắn về những thay đổi giá cả trong tương lai. Kì vọng lạm phát trong tương lai thậm chí còn tăng cao hơn những gì đã xảy ra trong tháng 10 vừa qua. Điều này dẫn đến kịch bản mà FED không bao giờ muốn: Các doanh nghiệp có xu hướng tăng giá, người lao động thì yêu cầu mức lương cao hơn.
Điều đáng lo ngại nằm ở chỗ, là mặc dù chỉ số CPI giảm, nhưng việc FED thắt chặt lại không ảnh hưởng nhiều đến nhu cầu tổng thể. Chi tiêu thực tế tại các đơn vị bán lẻ và nhà hàng cao hơn 13% so với mức trước khủng hoảng vào tháng 9. Mức này được giữ ổn định trong suốt năm 2022.
Bên cạnh đó, số tiền tiết kiệm của các hộ gia đình đã giảm kể từ năm 2021, nhưng vẫn lớn hơn mức 1.700 tỉ USD trước đại dịch COVID-19, nhờ các gói hỗ trợ và các biện pháp thắt lưng buộc bụng. Các sự kiện mua sắm ngày lễ bắt đầu vào tháng 10 cũng là lúc các doanh nghiệp bán lẻ lớn nâng cạnh tranh, cùng với mức chi tiêu lớn từ người dân vào dịp cuối năm. Tỉ lệ tiết kiệm trong các hộ gia đình đã dao động gần mức thấp nhất trong 15 năm qua.
Không có gì ngạc nhiên khi nhiều người nghĩ FED đang sai lầm khi phản ứng “thái quá” với lạm phát. Tuần trước, Powell cho biết, ông thà tăng lãi suất quá cao còn hơn nới lỏng quá sớm hay không thắt chặt chính sách.
Theo FedWatch (công cụ giúp dự báo tăng lãi suất của FED), thị trường đang kì vọng mức tăng 50 điểm cơ bản vào tháng 12. Có ý kiến cho rằng, nếu Powell thực sự muốn giải quyết vấn đề lạm phát thì cần phải có bước đi táo bạo hơn nữa, hoặc tìm phương án khác khả dĩ hơn.
