Ngoài những cơ hội mang lại cho các doanh nghiệp Việt Nam, sức ép cạnh tranh mà EVFTA mang lại được nhận định là sức ép cạnh tranh lành mạnh, có chọn lọc và theo lộ trình phù hợp. Do đó EVFTA cũng là cơ hội, sức ép hợp lý để các doanh nghiệp Việt Nam điều chỉnh, thay đổi phương thức kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh của mình.
Ngày 12.2, Nghị viện Châu Âu bỏ phiếu phê chuẩn hiệp định EVFTA và EVIPA. Đây là hiệp định thương mại tự do thế hệ mới đầu tiên được Nghị viện Châu Âu khóa mới xem xét phê chuẩn. Các Hiệp định EVFTA và EVIPA được ký ngày 30.6.2019 tại Hà Nội, là các hiệp định thương mại tự do và bảo hộ đầu tư có mức độ cam kết sâu rộng, toàn diện, bao quát các lĩnh vực kinh tế, thương mại, đầu tư và các vấn đề phát triển bền vững.
Ông Đậu Anh Tuấn - trưởng Ban Pháp Chế - Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đã dành cho Lao Động nhiều ý kiến xung quanh các vấn đề này.
Thưa ông, theo nghiên cứu của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Hiệp định EVFTA được thực thi sẽ giúp kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang EU tăng thêm khoảng 20% vào năm 2020; 42,7% vào năm 2025 và 44,37% vào năm 2030 so với không có Hiệp định. Tuy nhiên, bên cạnh đó, EVFTA cũng mang lại cho các doanh nghiệp Việt Nam không ít thách thức. Ông có thể nói sơ bộ về những khó khăn mà doanh nghiệp Việt Nam phải đương đầu, đặc biệt là các doanh nghiệp nông nghiệp?
- Mặc dù hiện tại, EU là một trong những thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, thị phần hàng hóa của Việt Nam tại khu vực này vẫn còn rất khiêm tốn, bởi năng lực cạnh tranh của hàng Việt Nam (đặc biệt là năng lực cạnh tranh về giá) còn hạn chế. Vì vậy, cam kết mở cửa thị trường mạnh mẽ trong Hiệp định EVFTA chắc chắn sẽ làm tăng khả năng cạnh tranh về giá của hàng hóa Việt Nam khi nhập khẩu vào thị trường quan trọng này, giúp thúc đẩy quan hệ thương mại Việt Nam - EU, giúp mở rộng hơn nữa thị trường cho hàng xuất khẩu của Việt Nam...
Tham gia EVFTA, Việt Nam có nhiều điểm mạnh, trong đó phải kể đến điều kiện thiên nhiên, khí hậu thuận lợi cho canh tác, phát triển nông nghiệp dẫn đến nguồn cung sản phẩm dồi dào phục vụ xuất khẩu; Một số ngành hàng như thủy sản, càphê, rau quả đã hình thành các chuỗi giá trị khá đồng bộ phục vụ cho sản xuất, chế biến và xuất khẩu; doanh nghiệp Việt Nam nhanh nhạy với xu hướng thị trường; người lao động Việt Nam cần mẫn, chăm chỉ và có kỹ năng tốt trong sản xuất nông nghiệp…
EVFTA là cơ hội tuyệt vời để các doanh nghiệp Việt Nam mang sản phẩm của mình hội nhập thế giới. Giá cả nông sản Việt Nam ở thị trường EU sẽ cạnh tranh hơn các đối thủ chưa có FTA với EU như Ấn Độ, Thái Lan. Nhập khẩu máy móc, thiết bị từ EU phục vụ sản xuất nông nghiệp với giá cả hợp lý hơn trước. Thủ tục chứng nhận xuất xứ, thủ tục hải quan thuận lợi hơn.
Thủ tục khiếu nại, xử lý TBT (nhóm các biện pháp kỹ thuật-PV), SPS (kiểm dịch động, thực vật - PV) nhanh hơn và minh bạch hơn; Có thêm nhiều dịch vụ mới cung cấp bởi đối tác EU phục vụ cho sản xuất nông nghiệp: tài chính, bảo hiểm nông nghiệp; Có thêm nhiều dịch vụ mới cung cấp bởi đối tác EU phục vụ cho sản xuất nông nghiệp: Tài chính, bảo hiểm nông nghiệp.
Tuy nhiên, bên cạnh đó có những điểm yếu cần phải khắc phục là: Không có nhiều doanh nghiệp hiểu rõ về EVFTA; khả năng thay đổi để thích ứng với EVFTA khá hạn chế…
Xin ông nói rõ hơn về những thách thức đối với các doanh nghiệp khi EVFTA được ký kết và thực thi?
- Đầu tiên là hàng loạt thách thức về hàng rào phi thuế quan, trong đó: Quy tắc xuất xứ để hưởng ưu đãi thuế có thể không dễ đáp ứng (với nông sản nhập khẩu nguyên liệu về chế biến); Quy tắc xuất xứ để hưởng ưu đãi thuế có thể không dễ đáp ứng (với nông sản nhập khẩu nguyên liệu về chế biến); Sức ép cạnh tranh trước nông sản từ EU trên thị trường Việt Nam…
Vậy, ngoài vấn đề “tự lớn” bằng việc đổi mới, ứng dụng khoa học, nâng cao khả năng quản trị, doanh nghiệp cần những hỗ trợ gì từ Nhà nước, thưa ông?
- Để doanh nghiệp tư nhân phát triển và phát huy được thế mạnh là trụ cột kinh tế, Nhà nước cần thực hiện hàng loạt vấn đề, trong đó cần thực hiện ngay những vấn đề trước mắt như: Cắt giảm các điều kiện đầu tư kinh doanh và mở rộng quyền đầu tư kinh doanh cho các doanh nghiệp; Bảo vệ quyền sở hữu của doanh nghiệp với tài sản; cải cách hoàn thiện thể chế, quy định pháp luật theo luật quốc tế và liên quan đến EVFTA; đào tạo và hỗ trợ để doanh nghiệp chuẩn bị và đối phó kịp thời với các tranh chấp thương mại…
Xin cảm ơn ông!
