Người dân thông minh - quốc gia thông minh
Ngày 1.10.2018, “Ý tưởng và mô hình quốc gia thông minh xuất sắc nhất” được trao tại London (Anh), trong khuôn khổ cuộc thi có quy mô toàn cầu do Tổ chức Thành phố thông minh Thế giới phối hợp Hiệp hội Công nghệ Pháp Normandy French Tech và Viện Khoa học điều khiển - Viện Hàn lâm Khoa học Liên bang Nga đồng tổ chức. Chị có thể giới thiệu đôi nét về sản phẩm đoạt giải này của mình?
Chúng tôi nghiên cứu sản phẩm này từ 5 năm trước. Quan điểm là mang lại tiện ích cho mọi đối tượng trong xã hội. Người dân thông minh, quốc gia thông minh.
Nói thì dài và khó hiểu, tôi lấy dẫn chứng cụ thể để diễn giải.
Ví dụ, với mô hình quốc gia thông minh, học sinh phổ thông của Việt Nam sẽ được kết nối với 500 học sinh giỏi nhất trên thế giới và 500 giáo viên giỏi nhất Việt Nam. Tất cả bằng kết nối trực tiếp, học sinh trao đổi, tiếp cận các bài giảng mẫu, và bằng nhiều cách học bổ ích, mở hơn, ngoài chương trình ở trường, lớp. Các em có thể tự thi để kiểm tra kiến thức, hệ thống sẽ phân tích khuyến cáo học sinh giỏi môn nào, kỹ năng nào; yếu kỹ năng nào, môn nào… để có hướng học tập phù hợp.
Còn dịch vụ y tế chẳng hạn, các bác sĩ Việt Nam sẽ được kết nối với bác sĩ quốc tế để hội chẩn trong các ca bệnh khó, phức tạp, hiểm nghèo. Bên cạnh đó trí tuệ nhân tạo sẽ phân tích hướng điều trị, xử lý thế nào cho tối ưu.
Với những người làm luật, khi đưa ra một dự luật, sẽ có một hệ thống phân tích toàn bộ các luật trên thế giới xem có bao nhiêu nước giống mình, bao nhiêu nước khác mình và các phân tích các nội dung khác nữa. Các phân tích này giúp các nhà làm luật đỡ tốn thời gian đọc hàng ngàn trang tài liệu, mà đôi khi không chính xác. Hoặc muốn xem nhiệm kỳ của Đại biểu Quốc hội nào đó thì hệ thống sẽ phân tích chương trình hành động, lời hứa, những việc đã làm…, bên cạnh đó là các chỉ số đánh giá, kể cả chỉ số trên mạng xã hội...
Tất cả dữ liệu về mọi lĩnh vực của đời sống xã hội được thẩm định, tích hợp đồng bộ trên toàn quốc, ai cũng có thể tiếp cận.
Hiện nay mô hình quốc gia thông minh được triển khai thế nào trên thực tế, thưa chị?
Chúng tôi đã tham khảo công nghệ các tập đoàn lớn nhất trên thế giới. Thống nhất xong thì các nhóm sẽ bắt tay nghiên cứu phát triển để tạo ra sản phẩm, ứng dụng. Một số sản phẩm sẽ triển khai ứng dụng vào đầu năm 2019. Có cả ngàn chuyên gia trong và ngoài nước tham gia. 5 năm làm xong ý tưởng, giờ làm sản phẩm áp dụng.
Người dân tiếp cận tiện ích là có khó khăn không, thưa chị?
Đơn giản, chỉ dùng app thôi. Hướng dẫn 15 phút là dùng được. Tất cả đều giải quyết được khâu kỹ thuật.
Mô hình ý tưởng quốc gia thông minh của chị, vì sao được đánh giá là xuất sắc nhất?
Đó chính là các giải pháp đồng bộ và tích hợp chung cho cả quốc gia, mang lại tiện ích cho người dùng cuối là người dân.
Hệ thống của chị khác gì công cụ tìm kiến thông tin của Google?
Google chỉ tra cứu những thông tin có trên mạng, nhưng không thành hệ thống, không có phân tích, thẩm định, định hướng người dùng. Hệ thống của chúng tôi thân thiện và hữu ích đến từng người dân. Google chỉ là tìm kiếm, người dùng vẫn phải tự lọc, phân tích khi sử dụng.
Chị làm mô hình này là để dự thi?
Tôi làm để ứng dụng, là công việc, chứ không có ý định dự thi. Con gái tôi đọc trên mạng thấy có cuộc thi này, lại đúng công việc mẹ đang làm, nên bảo tôi tham gia. Tôi còn bảo việc nghiên cứu, giới thiệu để ứng dụng, thời gian đâu dự thi. Con gái biết tôi bận nên nó dịch ra tiếng Anh cả ngàn trang tài liệu rồi gửi dự thi cho tôi.
Người trẻ nhất nhận Huân chương Mặt trời mọc
Truyền thông Nhật Bản hôm 3.11.2018 công bố thông tin Chính phủ Nhật Bản trao Huân chương Mặt trời mọc cho chị. Đây là giải thưởng phá lệ vì chị là người trẻ nhất của giải thưởng này từ trước đến nay?
Cách đây mấy tháng Đại sứ Nhật Bản tại Việt Nam thông báo tôi được vào danh sách nhận Huân chương Mặt trời mọc. Tôi ngạc nhiên, không biết sao lại được vinh dự này.
Sau đó, tôi được biết phía Nhật ghi nhận cả quá trình dài của chúng tôi. Cty AIC hỗ trợ hàng ngàn học sinh, sinh viên trong chương trình giao lưu Việt Nam - Nhật Bản. Chúng tôi đã làm suốt 18 năm qua. Rồi ngày trước động đất sóng thần, Cty AIC khi đó quy mô còn nhỏ nhưng hỗ trợ bạn 50.000 USD. Các chương trình đầu tư của Nhật đến Việt Nam, chúng tôi đều hỗ trợ miễn phí. Trong 18 năm, chúng tôi hỗ trợ nhiều tập đoàn Nhật vào Việt Nam đầu tư khoảng 20 tỉ USD.
Tôi cũng đưa nhiều giáo sư giỏi của Nhật sang Việt Nam chữa bệnh hiểm nghèo cho dân. Các chương trình giao lưu văn hóa như lễ hội hoa anh đào, lồng ghép thu hút đầu tư chúng tôi bỏ tiền ra làm rất nhiều. Ví dụ một chương trình như lễ hội hoa anh đào cũng tốn hàng triệu đô la Mỹ…
Lần này Việt Nam có tôi và cố Tổng Bí thư Đỗ Mười được vinh dự nhận Huân chương Mặt trời mọc.
Phụ nữ Châu Á đầu tiên…
Năm 2015, chị là người phụ nữ đầu tiên của khu vực Châu Á và Việt Nam được Viện Hàn lâm Quốc tế về các nghiên cứu hệ thống của Liên bang Nga trao tặng hai danh hiệu: Viện sĩ có thành tích xuất sắc nhất giai đoạn 2004-2014 và phần thưởng Ngôi sao Vernadski. Viện này ghi nhận cống hiến gì của chị?
Chủ yếu ghi nhận việc ứng dụng, chuyển giao công nghệ. Họ nghiên cứu, chúng tôi ứng dụng vào Việt Nam và một số nước Châu Á. Ví dụ như các đề tài về chống biến đổi khí hậu, chống ô nhiêm môi trường... Từ sản phẩm nghiên cứu của họ được ứng dụng vào thực tiễn thì đề tài đó có giá trị cao hơn nhiều lần.
Ngày 8.11.2018, họ bổ nhiệm tôi làm Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Quốc tế về các nghiên cứu hệ thống LB Nga phụ trách khu vực Châu Á. Thời gian qua tôi bận quá chưa hoạt động gì. Sang năm 2019 tôi mới bắt đầu công việc của mình ở vị trí này.
Cứ làm việc hết mình
Trong tất cả, chị tâm đắc giải thưởng nào?
Giải thưởng nào cũng trân quý cả. Làm việc chưa bao giờ nghĩ đến giải thưởng. Chỉ biết việc nào cũng làm hết sức mình. Tôi muốn làm việc gì cũng thực chất. Mọi giải thưởng nó tự nhiên đến.
Chị gánh trên vai gia đình và công việc, có bên nào bị lệch không?
Không ai trên đời này hoàn hảo cả. Mỗi người có sở thích khác nhau và chấp nhận hy sinh vì những thứ mình theo đuổi. Tôi hứng thú với công việc mình làm.
Tôi chẳng làm được gì nhiều cho gia đình (cười).
Chị có thần tượng ai không?
Ai có tài thì tôi mến mộ. Bill Gate chẳng hạn. Trong kinh doanh ở Việt Nam có Tổng Giám đốc Vinamilk Mai Kiều Liên. Chưa gặp bao giờ nhưng qua thông tin tôi thấy chị ấy giỏi. Mỗi người có một năng khiếu, ai cũng có điều để mình học.
Cảm ơn chị về cuộc trao đổi!
