Thưa ông, ông đánh giá như nào về khu vực đầu tư tư nhân góp phần vào tăng trưởng kinh tế năm 2024?
- Trải qua năm 2023 và đầu năm 2024, bức tranh kinh tế đã có những dấu hiệu phục hồi theo từng quý. Tuy nhiên, đầu tư tư nhân đang chững lại, thậm chí có phần sụt giảm. Số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường cũng tăng đáng kể từ năm 2023. Nhìn rộng hơn đó là năng lực cạnh tranh, khả năng phát triển.
Bên cạnh đó, những hạn chế nội tại của các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ cũng như cả doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp có tính dẫn dắt, có thương hiệu tầm cỡ quốc tế hay có khả năng đột phá trong khoa học công nghệ, sáng tạo đều còn rất ít.
Ngoài những khó khăn nội tại kể trên, sự liên kết, sức lan tỏa từ những doanh nghiệp dẫn dắt, nhất là khu vực FDI hay một số doanh nghiệp lớn trong nước đối với doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa còn hạn chế. Bao gồm cả về công nghệ và về kỹ năng.
Đây là một bài toán lớn từ vấn đề nhận thức vai trò của khu vực tư nhân đến những chính sách hỗ trợ. Cũng lưu ý rằng sự hỗ trợ cần “khéo” khi vẫn cần mang tính chất thị trường, cạnh tranh và đảm bảo cam kết với quốc tế.
Vậy trong ngắn hạn, ông kiến nghị những chính sách gì để khu vực kinh tế tư nhân phát triển?
- Trong ngắn hạn, chúng ta vẫn đang cố gắng thực hiện từ cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh đến giảm chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp, nhất là những doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa. Cùng với đó là những chính sách về kích cầu tiêu dùng, đầu tư và hỗ trợ cho doanh nghiệp.
Ngoài việc hỗ trợ trước mắt qua chính sách tiền tệ tài khóa, một điều quan trọng nữa là phải làm sao để họ vừa vượt khó, vừa bắt nhịp được với xu thế.
Ví dụ như câu chuyện xanh, kinh tế tuần hoàn, chuyển đổi số để tham gia vào chuỗi cung ứng, tăng khả năng đổi mới sáng tạo. Đây vừa là bài toán chính sách trước mắt, vừa là bài toán dài hạn.
Ông có nhắc tới việc chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn để doanh nghiệp có thể phát triển bền vững trong bối cảnh hiện nay. Vậy các doanh nghiệp cần thực hiện theo phương hướng như thế nào?
- Điều quan trọng chính là sự nhận thức. Chúng ta cũng thấy đã có sự chuyển dịch tốt hơn cả ở hoạch định chính sách và sự nỗ lực của doanh nghiệp. Câu chuyện không chỉ dừng lại ở việc cam kết, chiến lược thị trường mà là sống còn của doanh nghiệp.
Nếu doanh nghiệp không xanh, dần dần sẽ khó bán được hàng do yêu cầu của người tiêu dùng và những tiêu chuẩn mà những quốc gia đối tác đặt ra.
Đây cũng là một quá trình chuyển đổi không đơn giản vì cần chi phí lớn, đòi hỏi công nghệ và cả kỹ năng. Trong câu chuyện này, rõ ràng vai trò của Nhà nước, chính sách là quan trọng như hỗ trợ hạ tầng, đào tạo, nghiên cứu triển khai, đổi mới sáng tạo…
Sự hỗ trợ vừa cần đảm bảo tính chất thị trường, vừa đúng cam kết và vừa khéo léo để doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp Việt Nam có thể dần bứt phá.
