Nếu không nâng hạng sẽ như “cá lớn trong ao nhỏ”
Phát biểu tại hội thảo "Nâng hạng thị trường chứng khoán và việc minh bạch thông tin của công ty niêm yết" diễn ra vào hôm nay (ngày 10.10), ông Phạm Hồng Sơn - Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) - nhấn mạnh, UBCKNN coi nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi là mục tiêu trọng yếu.
Cùng với đó, các chuẩn mực của thị trường cũng phải theo thông lệ quốc tế hiện hành. Hiện nay, thị trường chứng khoán Việt Nam đã là thành viên của Liên đoàn các Sở Giao dịch chứng khoán thế giới (WFE). Các quy định khung pháp lý của thị trường, kể cả các nghị định cũng đang hướng tới đáp ứng chuẩn mực thế giới.
Đồng thời, với quy mô tăng trưởng vượt bậc trong 10 năm qua, việc Việt Nam ở trong nhóm thị trường cận biên được ông Đặng Hồng Quang - Giám đốc, Trưởng đại diện Văn phòng Hà Nội VinaCapital - ví như "một con cá lớn nằm trong ao nhỏ". Do Việt Nam đang chiếm tỉ trọng cao nhất trong các chỉ số thị trường cận biên, lên đến 29% trong chỉ số thị trường cận biên của MSCI và 38% trong chỉ số của FTSE Russell. Các nước xếp ngay sau Việt Nam chỉ có tỉ trọng trên dưới 10%.
Xét về quy mô vốn hóa và thanh khoản, thị trường chứng khoán Việt Nam hiện tại đã lớn hơn nhiều nước nằm trong các chỉ số chứng khoán thị trường mới nổi. Tổng vốn hóa của các doanh nghiệp niêm yết trên sàn HoSE vào thời điểm cuối tháng 9.2023 là 190 tỉ USD, gần tương đương với quy mô vốn hóa của thị trường Malaysia và lớn hơn nhiều thị trường châu Á (Philippines, Qatar, Kuwait…) hay châu Âu (Hy Lạp, Cộng hòa Czech, Hungary…).
Về thanh khoản cũng tương tự, thậm chí khi tính bằng giá trị giao dịch hàng ngày trên thị trường, thị trường chứng khoán Việt Nam còn vượt Malaysia và tương đương với Indonesia, tức chỉ đứng sau Thái Lan ở trong khối ASEAN.
"Việt Nam hoàn toàn xứng đáng nằm trong nhóm các thị trường chứng khoán mới nổi" - ông Đặng Hồng Quang nêu rõ.
Nâng cao tính công khai và minh bạch
TS. Cấn Văn Lực - chuyên gia kinh tế - ví von trong nâng hạng thị trường, cấp độ 1 như sân chơi Sea Games (được FTSE nâng hạng), cấp độ 2 là vươn tầm châu Á (được MSCI nâng hạng). Việt Nam cần phải chịu sức ép cải cách lớn hơn nữa, đặc biệt liên quan đến các quy định pháp luật liên quan đến tính công khai và minh bạch.
"Hiện tại, với cấp độ FTSE, chúng ta đang thiếu 2 chỉ tiêu quan trọng là yêu cầu ký quỹ trước giao dịch và sai sót, rủi ro trong thanh toán. Nhiều người lo rằng, nếu không giao dịch ký quỹ thì có rủi ro nhà đầu tư không thanh toán. Do đó, tôi nghĩ chúng ta cần phải có giải pháp. Khảo sát cho thấy, trường hợp không ký quỹ, tỉ lệ nhà đầu tư trên thế giới không thanh toán chỉ có 2%, tương đương mức tổn thất 3 tỉ USD/năm" - ông Lực cho biết.
Về vấn đề sở hữu nhà đầu tư nước ngoài, TS Cấn Văn Lực đề xuất cần tư vấn, rà soát các lĩnh vực cần và không cần kiểm soát. Đặc biệt nên rà soát Quyết định 155 và một số quyết định khác.
VinaCapital ước tính trong trường hợp thị trường chứng khoán Việt Nam được nâng hạng từ cận biên lên mới nổi, tỉ trọng cổ phiếu Việt Nam sẽ chiếm khoảng từ 0,7% đến 1,2% trong chỉ số thị trường mới nổi của MSCI và FTSE Russell. Như vậy, dòng vốn nước ngoài đổ thêm vào thị trường chứng khoán Việt Nam có thể đạt 5 đến 8 tỉ USD.
