Chi 989 triệu USD chỉ để nhập thuốc bảo vệ thực vật

Lý do chính của việc “vung tay quá trán” này là bởi nông dân chúng ta đã “nghiện”, lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật (BVTV). Theo thống kê, năm 2017, Việt Nam chi tới 989 triệu USD để nhập khẩu thuốc trừ sâu và nguyên liệu, tăng 36,4% so với năm 2016. Trong 9 tháng năm 2018, tuy lượng nhập thuốc BVTV và nguyên liệu có giảm so với cùng kỳ năm 2017, nhưng Việt Nam vẫn chi tới 681 triệu USD để nhập khẩu mặt hàng này. 

Ở mức báo động

Thống kê của cơ quan chức năng cho thấy, nguồn nhập thuốc BVTV chủ yếu là từ Trung Quốc. Số lượng thuốc BVTV nhập về năm 2017 chiếm tới 52,6% tổng giá trị của mặt hàng này; 9 tháng năm 2018 cũng chiếm tới gần 50%. Trung bình khoảng 5 năm trở lại đây, mỗi năm Việt Nam chi khoảng 500-700 triệu USD để nhập khẩu nguyên liệu và thuốc trừ sâu từ Trung Quốc.

Trong số này, phân từng loại thì thuốc trừ cỏ chiếm 48% (19.000 tấn), thuốc trừ sâu và trừ bệnh chiếm khoảng 32% (16.400 tấn), ngoài ra còn một lượng thuốc điều hòa sinh trưởng khoảng 900 tấn. So sánh số liệu cho thấy, mặt hàng thuốc trừ cỏ được sử dụng trên mọi đối tượng cây trồng, trong đó dùng trên lúa là nhiều nhất.

Chỉ tính riêng trên cây lúa đã có tới 3.321 loại thuốc BVTV; đối với rau cũng có 260 sản phẩm thuốc BVTV. Các loại cây lấy quả như điều, hồ tiêu, cà phê cũng phải chịu tới hàng chục loại thuốc BVTV/giống cây.

Tại tọa đàm “Nâng cao hiệu quả công tác quản lý và sử dụng thuốc bảo vệ thực vật - Định hướng và lộ trình thực hiện” tổ chức sáng 18.10, các chuyên gia trong ngành đều thừa nhận tình trạng sử dụng thuốc BVTV trên cây trồng đang ở mức báo động; một số nơi, người nông dân “nghiện” sử dụng thuốc BVTV, “nghiện” sử dụng phân hóa học.

Cần loại bỏ toàn bộ thuốc BVTV độc hại

Mặc dù thuốc BVTV là một loại vật tư quan trọng không thể thiếu trong phòng trừ dịch hại cây trồng, bảo vệ sản xuất trong nông nghiệp và gần như 100% các quốc gia trên thế giới sử dụng thuốc BVTV để phòng trừ dịch bệnh, tuy nhiên, bởi sự lạm dụng quá mức hóa chất BVTV trong cây trồng, một thời gian, nông sản Việt gặp phải sự e ngại của người tiêu dùng. Đây cũng chính là rào cản khiến nông sản Việt Nam khó tiếp cận với thị trường các nước...

Theo các chuyên gia BVTV, bởi người dân quá tin tưởng, hay nói cách khác là “ỷ vào” thuốc BVTV, nên việc loại bỏ các loại thuốc độc hại, “công năng” thấp nhưng tác dụng phụ nhiều là hết sức cần thiết.

Theo ông Nguyễn Văn Sơn - Chủ tịch Hiệp hội Sản xuất và kinh doanh thuốc BVTV Việt Nam, việc sử dụng thuốc BVTV của bà con nông dân còn tùy tiện, kém hiểu biết và phụ thuộc hoàn toàn vào hướng dẫn của đại lý bán hàng. Trình độ chuyên môn của các đại lý thuốc BVTV còn yếu kém, thường chạy theo lợi nhuận, bất chấp hiệu quả xấu có thể gây ra.

Trong khi đó, một số nơi các cấp chính quyền còn phó mặc cho phía ngành BVTV. Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật (Bộ NNPTNT) - ông Hoàng Trung thừa nhận, hệ thống văn bản pháp luật về quản lý thuốc BVTV đã bộc lộ một số thách thức, cho phép đối tượng đăng ký thuốc BVTV quá rộng, quá trình gia hạn chưa thực sự rõ ràng, chính sách khuyến khích phát triển sản phẩm sinh học chưa đủ mạnh.

Thời gian tới, Cục BVTV sẽ tiếp tục kiểm soát chặt chẽ các khâu, giám sát quá trình khảo nghiệm để đảm bảo những sản phẩm được đưa vào danh mục đảm bảo chất lượng tốt, ít ảnh hưởng đến sức khỏe con người và môi trường.