Tìm động lực mới cho môi trường kinh doanh
Theo TS Nguyễn Đình Cung - Viện trưởng CIEM - mức tăng trưởng năm 2017 không dựa nhiều vào các yếu tố mang tính “lượng” bởi phân ngành khai khoáng giảm 7,1%, trong khi tăng trưởng tín dụng không vượt so với các năm trước, đầu tư của khu vực nhà nước cũng không tăng đột biến. Cùng đó, quý I thường là quý không có nhiều dậy sóng, nhưng quý I/2018 có tốc độ tăng trưởng tăng cao so với 10 năm gần đây. Do vậy cần phải phân tích rõ động lực tăng trưởng và cách thức tăng trưởng đã thay đổi chưa, sự tăng trưởng đã bền vững chưa và sẽ ảnh hưởng đến tình hình kinh tế quý II/2018 như thế nào.
Trưởng ban, Ban Chính sách Kinh tế vĩ mô CIEM - ông Nguyễn Anh Dương - cũng cho rằng, nền tảng của cải cách tại VN đang tăng lên, chỉ số niềm tin được cải thiện với việc cắt giảm các thủ tục hành chính cùng với việc ký kết CPTPP. Tư duy chính sách trong việc kiến tạo của Chính phủ và các ngành công nghiệp ưu tiên như công nghiệp xanh, ôtô được nâng lên.
Nhưng dư địa cải cách vẫn còn nhiều và nóng. Chỉ số môi trường kinh doanh của VN vẫn chưa cao, những chuyển biến nhưng chất lượng vẫn cần cải thiện nhiều. Nhìn một cách tổng thể diễn biến quý I so với 3 năm gần đây cho thấy chưa được cải thiện nhiều. Nếu đi sâu hơn về phân tích chỉ số tăng trưởng thì tăng trưởng kinh tế tăng cao hơn so với tiềm năng.
Như vậy sự tăng trưởng của VN chưa thực sự được cải thiện. Do đó, tuy tăng trưởng của quý I tăng cao nhưng đây là đà tăng trưởng từ quý IV/2017 kéo sang thì cũng rất lo lắng cho việc tăng trưởng của các quý sau. Từ những phân tích trên, chuyên gia kinh tế Lưu Bích Hồ đã đặt câu hỏi động lực tăng trưởng chính là gì, trước nay chúng ta đang nói chính sách, cải cách động lực điều hành. Nếu tăng trưởng cao hơn tiềm năng thì không chắc chắn và vì vậy có nên đưa ra.
Tạo điều kiện cho kinh tế tư nhân phát triển
Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài (VAFIE), TS Nguyễn Mại cho rằng tăng trưởng do năng suất, đầu tư và nguồn nhân lực mang lại. Nếu chúng ta quan tâm đến nguồn nhân lực của khu vực kinh tế tư nhân thì sẽ mang lại hiệu quả cao. Một thực tế là khu vực kinh tế tư nhân đã tạo ra tăng trưởng rất lớn, khi Nhà nước mở cửa tạo điều kiện thì nó phát triển rất nhanh.
Đề nghị cần phải thay đổi cơ bản về định hướng và chính sách đầu tư nước ngoài, không thể chấp nhận việc đầu tư công muốn vào thế nào cũng được. Chúng ta chủ động tìm đến các nhà đầu tư lớn làm các dự án mà các DN chưa làm được.
Không chỉ ưu đãi về thuế là chủ yếu, mà chỉ ưu đãi về theo hiệu quả kinh tế xã hội. Như vậy sẽ nâng cao chất lượng đầu tư nước ngoài tại VN và sẽ gắn kết được DN đầu tư nước ngoài với DN trong nước. Thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân nhưng phải cạnh tranh bình đẳng. Nhiều DN tư nhân đã đầu tư dự án vài ba tỉ USD do vậy cần phải tạo sân chơi bình đẳng giúp họ có cơ hội phát triển.
Chuyên gia Phạm Chi Lan cho rằng muốn tăng trưởng bền vững và hiệu quả cần cải cách bộ máy nhà nước nhằm tăng hiệu quả, hiệu lực và kỷ cương. “Cần tích cực thúc đẩy cải cách chính sách kinh tế, quan tâm đến các chính sách vĩ mô, cải thiện môi trường kinh doanh giảm chi phí cho DN” - bà Phạm Chi Lan nhấn mạnh.
