Lợi thế cảng biển là nền tảng phát triển kinh tế
Trong những năm qua, Bà Rịa – Vũng Tàu luôn xác định kinh tế biển là một trong bốn trụ cột kinh tế của tỉnh. Trong đó, riêng khu vực Cái Mép – Thị Vải đang có 22 dự án đang khai thác với gần 10km cầu cảng và công suất khoảng 117,8 triệu tấn/năm.
Nơi đây được đánh giá thuộc nhóm cảng có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất trên thế giới, đồng thời được đánh giá là một trong 21 cảng có đủ năng lực tiếp nhận thế hệ siêu tàu container có trọng tải lớn nhất thế giới hiện nay, với sức chở 18.000 đến trên 24.000 TEU và trọng tải trên 200.000 DWT, và hiện có khoảng 31 tuyến vận tải container cố định từ Cái Mép – Thị Vải trực tiếp đến các thị trường xuất nhập khẩu lớn trên thế giới.
Ngoài hội tụ đủ mọi điều kiện để trở thành một cảng biển cửa ngõ do lợi thế về vị trí địa lý, hệ thống cảng Cái Mép-Thị Vải còn đóng vai trò quan trọng trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam do nơi đây cũng phục vụ trung chuyển cho cả khu vực Đông Nam Bộ, Nam Trung bộ, Tây Nguyên và Đồng bằng sông Cửu Long.
Theo Thượng tá Bùi Văn Quỳ, Phó Tổng giám đốc Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn chia sẻ, với lợi thế sẵn có, lượng hàng hóa tiếp nhận hàng năm của cụm cảng này tăng trưởng rất cao, sản lượng thông qua cảng biển tại đây đã gần xấp xỉ TP.HCM. Trong tương lai hoàn toàn có thể chia sẻ lượng hàng hóa với Singapore, HongKong và Thượng Hải (Trung Quốc).
Còn ông Phạm Anh Tuấn, Tổng giám đốc Công ty cổ phần Tư vấn thiết kế Cảng - Kỹ thuật Biển (PORTCOAST) nhận định, hiện cụm cảng vẫn còn khu vực có dư địa để phát triển rất tốt là Cái Mép Hạ. Trong thời gian tới hoàn toàn có thể quy hoạch, tạo ra các tuyến bến dài tại đây để có thể tiếp nhận đồng thời nhiều tàu mẹ, qua đó tăng cường thêm khả năng thực hiện nhiệm vụ trung chuyển quốc tế.
Để cụm cảng nước sâu khu vực Cái Mép – Thị Vải phát triển hết tiềm năng, thế mạnh đúng như kỳ vọng và định hướng, Trung ương cùng các bộ, ngành cũng như Bà Rịa – Vũng Tàu đã và đang có những bước đi cụ thể, tạo nền móng vững chắc... Theo Quy hoạch tổng thể phát triển cảng biển Việt Nam thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến 2050 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tháng 9.2021, mục tiêu đến năm 2030, hệ thống cảng biển khu vực Đông Nam Bộ đáp ứng thông qua lượng hàng 461 đến 540 triệu tấn (hàng container từ 23 đến 28 triệu TEU); hành khách từ 1,7 đến 1,8 triệu lượt khách. Đến năm 2050 sẽ đáp ứng nhu cầu thông qua hàng hóa với tốc độ tăng trưởng bình quân khoảng từ 3,5 đến 3,8 %/năm; hành khách tăng trưởng bình quân khoảng từ 0,9 đến 1,0 %/năm.
Đồng bộ giao thông và nhiều giải pháp nâng tầm cho cụm cảng biển nước sâu
Lợi thế cạnh tranh của Cụm cảng Cái Mép - Thị Vải là rất lớn nhưng hiện nay chưa được khai thác hết công suất do nhiều nguyên nhân, trong đó có giao thông đường bộ kết nối vào khu vực cảng. Trong những năm qua, mặc dù hạ tầng giao thông đường bộ tại địa phương đã được Chính phủ, Bộ GTVT quan tâm đầu tư, đáp ứng phần nào nhu cầu vận tải hàng hóa lưu thông qua hệ thống cảng Cái Mép – Thị Vải, nhưng trước sự phát triển rất nhanh của ngành hàng hải quốc tế, hiện nay hệ thống giao thông kết nối vào khu vực cảng biển còn chưa theo kịp.
Ở đường bộ, chỉ có tuyến Quốc lộ 51 từ Bà Rịa – Vũng Tàu đi các tỉnh phía Nam từ lâu đã trở nên quá tải, cản trở liên kết vùng và gia tăng chi phí logistics. Tuyến này thường xuyên xuất hiện những điểm nghẽn, ách tắc giao thông, nhất là tại các điểm kết nối ra vào khu vực cụm cảng, khu công nghiệp. Đồng thời, tuyến đường liên cảng Cái Mép-Thị Vải dù đã được đầu tư, nhưng chưa đồng bộ và chưa liên thông với nhau.
Theo ông Phạm Minh Hải - Phó giám đốc Trung tâm Tư vấn đầu tư Viện Chiến lược phát triển giao thông vận tải, Bộ GTVT cho biết, giao thông của Bà Rịa – Vũng Tàu cơ bản đã hình thành bộ khung chính với các trục dọc và trục ngang, gồm ba tuyến Quốc lộ chính 51, 55 và 56. Về cơ bản đã đáp ứng giao thông kết nối đối ngoại của địa phương, tuy nhiên vẫn còn thiếu các trục dọc đi theo đường liên cảng và cụm cảng Phước An (tỉnh Đồng Nai). Do vậy, việc sớm đầu tư xây dựng cầu Phước An là rất cần thiết để tạo ra trục liên cảng, song song với Quốc lộ 51 để giảm tải cho tuyến này, kết nối với hai cao tốc TP.HCM-Long Thành-Dầu Giây và Bến Lức-Long Thành, phát triển lưu thông hàng hóa giữa địa phương với TP.HCM, Đồng Nai và các địa phương khác.
Để giải quyết vấn đề trên, Chính phủ và các bộ ngành, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu cùng Đồng Nai đã vào cuộc quyết liệt để triển khai đầu tư các dự án giao thông trọng điểm bao gồm cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu, cầu Phước An, Đường Vành đai 4…. Những dự án này đều góp phần giảm tải cho Quốc lộ 51. Thông qua đó phát huy, khai thác những lợi thế, tiềm năng của cụm cảng Cái Mép - Thị Vải để phát triển kinh tế khu vực.
Hiện nay, ba dự án cao tốc Biên Hòa – Vũng Tàu, cầu Phước An, Đường Vành đai 4 đều được bố trí vốn thực hiện giai đoạn 2021-2025. Theo đó, dự án cao tốc Biên Hòa-Vũng Tàu do Bộ GTVT có thẩm quyền thực hiện, dự kiến thi công giai đoạn 2022-2026. Dự án Đường vành đai 4 đoạn qua tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu cũng đã được HĐND tỉnh khóa VII, nhiệm kỳ 2021-2026 thông qua nghị quyết đầu tư giai đoạn 1, giao UBND tỉnh sớm triển khai dự án. Đối với dự án cầu Phước An, hiện Bà Rịa - Vũng Tàu đã thi công xong phần đường liên cảng tới vị trí chuẩn bị xây dựng cầu giáp tỉnh Đồng Nai và đề nghị tỉnh bạn cùng phối hợp để có thể khởi công vào quý 3/2022.
Ông Nguyễn Công Vinh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu cho biết, địa phương vẫn đang tập trung nguồn lực để đầu tư hạ tầng kết nối giao thông liên vùng, kết nối cùng đường liên cảng Cái Mép-Thị Vải, để có thể kết nối tất cả các cảng, khu công nghiệp vào hệ thống giao thông chung. Bên cạnh đó, các tuyến đường đô thị, liên huyện cũng được đẩy nhanh tiến độ, đồng bộ với các dự án giao thông trọng điểm. Qua đó góp phần đảm bảo giao thông thông suốt để khai thác hết thế mạnh, tiềm năng của khu vực cảng biển cũng như các địa bàn của tỉnh trong tương lai. Ngoài việc tăng hạ tầng kết nối, để nâng tầm, đưa cụm cảng Cái Mép –Thị Vải trở thành nền tảng gia tăng, phát triển kinh tế khu vực trọng điểm phía Nam, Bà Rịa – Vũng Tàu còn chú trọng các giải pháp như: gia tăng năng lực hạ tầng bến cảng; tăng cường cơ sở hạ tầng cho dịch vụ logistics; có những chính sách thu hút hãng tàu, chủ tàu…; phát triển công nghiệp tạo nguồn hàng tại chỗ cũng như ứng dụng khoa học công nghệ để tối đa hóa công suất vận hành, an toàn khai thác, hòa nhập vào tiến trình phát triển của hệ sinh thái cảng biển, vận tải hàng hải trên thế giới.
