TPHCM hiện nay có khoảng 127 tuyến xe buýt (gồm 90 tuyến xe buýt có trợ giá và 37 tuyến xe buýt không trợ giá) với 2.261 phương tiện tham gia hoạt động.
Mỗi năm thành phố trợ giá hơn 1.000 tỉ đồng cho xe buýt nhưng lượng khách đi xe các năm gần đây đều giảm. Từ con số 305 triệu lượt khách của năm 2012, đến năm 2018 gần 290 triệu lượt, năm 2019 còn 255 triệu lượt.
Đặc biệt, trong năm 2020 do ảnh hưởng của dịch COVID-19, sản lượng khách đi xe buýt giảm còn 148 triệu lượt hành khách (giảm khoảng 40% so với cùng kỳ năm 2019). Theo đó, các tuyến xe buýt có trợ giá đạt 106,4 triệu lượt, giảm 39,44% so với cùng kỳ.
Để nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động vận tải xe buýt, Sở GTVT TPHCM đã triển khai đấu thầu cung ứng sản phẩm dịch vụ vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt trên 4 tuyến xe buýt trợ giá, gồm: tuyến xe buýt số 1 (Bến Thành - bến xe Chợ Lớn); 15 (bến Phú Định - bến xe buýt Đầm Sen; 65 (bến xe buýt Sài Gòn - CMT8 - bến xe An Sương); 152 (khu dân cư Trung Sơn - Bến Thành - sân bay Tân Sơn Nhất).
Mới đây, một đơn vị đã trúng thầu khai thác 4 tuyến xe buýt này trong thời hạn 5 năm, từ ngày 1.5 với giá gói thầu là 130 tỉ đồng. Trong đó 3 tuyến gồm tuyến số 1, 65 và 152 được đầu tư sử dụng 42 xe mới 100%.
Theo ông Võ Khánh Hưng – Phó Giám đốc Sở GTVT TPHCM, các chỉ tiêu mời thầu dựa trên Bộ tiêu chí đánh giá chất lượng dịch vụ (KPI) do chuyên gia của Ngân hàng Thế giới tư vấn theo chương trình cho vay hỗ trợ chính sách phát triển cho ngân sách TPHCM, vốn vay Ngân hàng Thế giới.
“Bộ tiêu chí với những chỉ tiêu rất chi tiết làm cơ sở thanh toán chi phí trợ giá và xem xét các hình thức thưởng phạt tương ứng, thông qua đó kiểm soát nhà thầu bảo đảm đúng chất lượng dịch vụ theo hợp đồng, nâng cao chất lượng phục vụ hành khách” – ông Hưng nói.
Cũng theo ông Võ Khánh Hưng, sau 4 tuyến này, Trung tâm Quản lý giao thông công cộng TPHCM đang tổ chức đấu thầu 2 tuyến số 4 và 43 cũng áp dụng Bộ tiêu chí KPI.
Ngoài ra, trong năm 2021, sẽ tiếp tục khảo sát phương án tuyến, trình phê duyệt làm cơ sở để đấu thầu tiếp 39 tuyến, tiến đến năm 2023 sẽ đấu thầu tất cả các tuyến xe buýt có trợ giá trên địa bàn TPHCM.
"Cơ chế đấu thầu là động lực phát huy tính cạnh tranh, giúp lựa chọn được đơn vị có năng lực và quy mô, bảo đảm phục vụ tốt nhất cho nhu cầu đi lại của người dân mà giá vé không thay đổi. Đồng thời, giảm số tiền ngân sách TPHCM phải bù lỗ hàng năm” – ông Hưng nói.
