Dự án đội vốn nghìn tỉ vì vướng mặt bằng
Năm nay, TPHCM có 271 dự án bồi thường với tổng giá trị giải ngân 26.889 tỉ đồng, gồm hơn 5.697 tỉ đồng của năm 2022 chuyển sang và hơn 21.191 tỉ đồng của năm 2023. Tính đến ngày 13.9, các địa phương đã giải ngân được 11.625 tỉ đồng, tương đương hơn 43%.
Đối với 155 dự án giao vốn bồi thường năm 2023, chỉ có 30 dự án đảm bảo tỉ lệ giải ngân, 24 dự án chậm tiến độ giải ngân và có đến 101 dự án chưa giải ngân.
Trong số 101 dự án chưa giải ngân trong năm nay, thành phố Thủ Đức dẫn đầu với 26 dự án. Trong đó, đáng chú ý nhất là dự án nút giao thông Mỹ Thủy năm nay được bố trí 1.044 tỉ đồng để bồi thường, tái định cư nhưng chưa giải ngân được đồng nào. Trước đó, dự án này khởi công năm 2016 với tổng vốn gần 2.000 tỉ đồng. Nhưng mới hoàn thành 6/10 hạng mục thì tạm dừng do vướng mặt bằng.
Đến năm 2022, dự án này được điều chỉnh tổng vốn tăng lên 3.622 tỉ đồng (tăng hơn 1.623 tỉ đồng). Hiện công tác giải phóng mặt bằng được tách làm dự án riêng do Ban Quản lý đầu tư xây dựng khu vực thành phố Thủ Đức làm chủ đầu tư.
Ngoài thành phố Thủ Đức, một số địa phương khác có nhiều dự án bồi thường chưa giải ngân như: Củ Chi có 11 dự án; huyện Bình Chánh có 10 dự án; huyện Hóc Môn có 9 dự án,..
Đáng chú ý, dự án đang triển khai là mở rộng Quốc lộ 50 (tổng vốn 1.500 tỉ đồng) qua huyện Bình Chánh nguy cơ chậm tiến độ vì vướng mặt bằng. Theo Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông TPHCM (chủ đầu tư), huyện Bình Chánh mới bàn giao mặt bằng 417/595 hộ, doanh nghiệp. Nếu tiếp tục chậm trễ bàn giao mặt bằng sẽ khiến dự án khó về đích năm 2025 như kế hoạch.
Theo Sở Tài Nguyên và Môi trường TPHCM, việc nhiều dự án bồi thường chậm giải ngân do hệ số điều chỉnh giá đất chậm được duyệt cũng như một số vướng mắc trong bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Ngoài ra, nơi tái định cư không được bố trí kịp cũng tác động việc duyệt hệ số điều chỉnh giá đất vì hai phần việc này phải thực hiện song song.
Đẩy nhanh giải phóng mặt bằng thế nào?
Ông Lương Minh Phúc - Giám đốc Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông TPHCM, cho biết, giải phóng mặt bằng là vướng mắc lớn nhất khiến nhiều công trình hạ tầng ở TPHCM chậm trễ, có dự án trễ hẹn 3-6 năm. Vì vậy, chủ đầu tư phải thực hiện "cuốn chiếu", có mặt bằng đến đâu, thi công đến đó.
Tại cuộc họp về tình hình kinh tế - xã hội TPHCM 8 tháng đầu năm vào ngày 30.8, Chủ tịch UBND TPHCM Phan Văn Mãi cho rằng, việc chậm giải ngân ở các dự án bồi thường không phải trách nhiệm chỉ mỗi địa phương mà là ở 3 đầu mối, gồm: địa phương; các sở, ngành và Văn phòng UBND TPHCM.
Theo quy trình hiện nay, từ khi các đơn vị gửi hồ sơ đến khi có được giá để tính bồi thường mất khoảng 1 tháng. Chủ tịch UBND TPHCM đề nghị Sở Tài nguyên và Môi trường, Văn phòng UBND TPHCM, Sở Tài chính cần sát công việc hơn nữa để rút ngắn thời gian này xuống còn 1 tuần.
Ngoài ra, Chủ tịch UBND TPHCM cho biết đã ủy quyền cho các quận, huyện, thành phố Thủ Đức tự phê duyệt hệ số điều chỉnh giá đất, từ đó đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng, đẩy nhanh giải ngân.
Chẳng hạn như dự án nâng cấp mở rộng đường Dương Quảng Hàm (quận Gò Vấp), sau khi được UBND TPHCM ủy quyền, UBND quận Gò Vấp duyệt hệ số điều chỉnh giá đất ngày 6.7 thì chỉ 1 tháng sau giải ngân được 847 tỉ đồng trong tổng vốn 1.750 tỉ đồng vốn bồi thường được giao. Trong khi 7 tháng đầu năm, dự án này không giải ngân được đồng nào.
Năm 2023, TPHCM quyết định lấy tiêu chí giải ngân vốn đầu tư công để đánh giá mức độ hoàn thành công việc của người đứng đầu địa phương và chủ đầu tư. Nếu kết quả giải ngân dưới 90% do lỗi chủ quan thì không xét thi đua hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ đối với người đứng đầu.
