Đủ hồ sơ nghiệm thu mới được thanh toán
Việc quá trình thực hiện không đảm bảo tiến độ, liên tục đội vốn đã gây ra nhiều tranh cãi tại dự án này. Đến nay án đã trên 11 lần vỡ tiến độ, mới đây nhất tại cuộc tiếp xúc với cử tri quận Hoàn Kiếm ngày 19.6. 2020, Chủ tịch UBND TP.Hà Nội ông Nguyễn Đức Chung, cho biết Dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông do Bộ GTVT làm chủ đầu tư, còn TP.Hà Nội chỉ là đơn vị thụ hưởng sau 12 năm thi công với nhiều lần hứa hẹn đưa dự án vào khai thác thương mại. Do đó, sau khi Bộ GTVT xây dựng, nghiệm thu và bàn giao an toàn, TP.Hà Nội mới tiếp nhận vận hành thương mại. Cũng theo ông Nguyễn Đức Chung, hiện Hà Nội đã hoàn tất các công việc được giao và đã sẵn sàng tiếp nhận, vận hành tuyến đường sắt. Đến nay, dự án còn một số việc trọng tâm như nghiệm thu độ an toàn, chất lượng cả hệ thống; sau nghiệm thu có 20 ngày chạy thử nghiệm trước khi bàn giao cho Hà Nội...
Thực tế này dẫn đến gói thầu tư vấn giám sát chưa có cơ sở để cho phép kéo dài trong thời gian tới. Mặt khác, do chưa làm rõ được nguyên nhân, trách nhiệm của bên làm chậm nên hiện nay chưa bố trí được nguồn vốn cho gói thầu tư vấn giám sát. Cùng với đó, dự án cũng đang gặp vướng mắc liên quan tới thiết bị công nghệ khu Depot, đánh giá an toàn đoàn tàu, công tác vận hành toàn hệ thống và thanh quyết toán...
Tại buổi làm việc với PV Báo Lao Động sáng 10.7, ông Đường Hồng - Giám đốc Tổng thầu Trung Quốc dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông - cho biết, hiện nay tổng thầu đang phối hợp với Chủ đầu tư (Ban quản lý Dự án đường sắt) nghiệm thu các hạng mục công trình dự án. Theo yêu cầu của chủ đầu tư công tác nghiệm thu phải hoàn thành trong tháng 7 này, sau khi hoàn thành hồ sơ thanh toán, làm thủ tục quyết toán dự án sẽ đưa vào chạy thử 20 ngày. Sau đó, Chủ đầu tư sẽ mời Hội đồng Nghiệm thu nhà nước vào nghiệm thu công trình và bàn giao cho Metro Hà Nội. Ông Đường Hồng cho rằng mốc thời gian chạy thử tàu 20 ngày còn phải đợi chủ đầu tư thanh toán cho tổng thầu. Trước câu hỏi, chủ đầu tư cho rằng muốn được thanh toán 50 triệu USD thầu tổng phải hoàn thành hồ sơ hoàn công, ông Đường Hồng thừa nhận, chủ đầu tư nói như vậy là hoàn toàn chính xác. Nhưng lại lý do nếu chủ đầu tư thanh toán khối lượng công trình đầy đủ chúng tôi sẽ điều nhân sự sang. Nhân sự bên Trung quốc đã sẵn sàng và khi thanh toán xong chúng tôi sẽ cử người sang vận hành chạy thử.
Chậm khai thác ngày nào lãng phí ngày đó
Theo ông Đường Hồng, năm 2015 tổng thầu mới nhận được 100% mặt bằng sạch, nên thời gian thi công thực tế toàn diện trên dự án chỉ từ 2015 đến nay. Cùng đó, đây là dự án đường sắt đô thị là dự án đầu tiên của Việt Nam nên cơ chế chính sách, chế độ liên quan áp dụng cho dự án không có, dẫn đến công tác phê duyệt của Ban Quản lý dự án bị kéo dài. Cùng với đó, do ảnh hưởng của dịch COVID-19 cũng ảnh hưởng tới tiến độ nghiệm thu dự án này vì phần lớn các chuyên gia Trung Quốc không thể sang Việt Nam để hoàn thành các vướng mắc về hồ sơ nghiệm thu công trình. Ngoài những nguyên nhân khách quan trên, dự án còn gặp nhiều khó khăn về hồ sơ hoàn công và nghiệm thu, Ban Quản lý dự án đã rà soát hiện trạng, đôn đốc Tổng thầu hoàn thiện thủ tục pháp lý rà soát, kiểm tra dứt điểm các tồn tại. Tổng thầu tích cực phối hợp, thực hiện cung cấp các hồ sơ tài liệu do tư vấn ACT yêu cầu thì mới có thể hoàn thành việc đánh giá và cấp chứng nhận an toàn hệ thống cho dự án.
Liên quan đến ý kiến, đường sắt Cát Linh - Hà Đông có vận hành được hay không phụ thuộc vào đơn vị tư vấn đánh giá an toàn dự án (Tư vấn ACT - Pháp), ông Đường Hồng cho biết, theo quy định của Việt Nam các dự án đều phải thông qua đánh giá an toàn hệ thống nên Tổng thầu hoàn toàn tuân thủ quy định của Việt Nam. Thông qua Ban quản lý Dự án đường sắt, Tổng thầu và tư vấn trao đổi, đánh giá chi tiết các vấn đề liên quan đến các hạng mục của dự án. Trong đó có cái đánh giá theo hồ sơ, có cái theo hiện trường theo yêu cầu của chủ đầu tư.
Đại diện tổng thầu cũng cho rằng, việc dự án chưa vào khai thác thương mại là rất lãng phí vì ngoài việc các thiết bị đã hoàn thiện bị bỏ không mỗi tháng mất hàng tỉ đồng để bảo dưỡng...
Tuyến đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông có chiều dài 13,05km gồm 12 ga và 1 khu Depot. Tổng mức đầu tư ban đầu 8.770 tỉ đồng (gần 553 triệu USD), sau đó điều chỉnh lên 18.002 tỉ đồng (hơn 868 triệu USD). Trong số này, vốn vay ODA Trung Quốc là 13.867 tỉ đồng, vốn đối ứng 4.134 tỉ. Dự án này khởi công tháng 10.2011, nhưng đến nay sau 12 năm tổng thầu EPC chưa xác định được mốc thời gian hoàn thành nên dự án không có cơ sở trình cấp thẩm quyền cho phép kéo dài thời gian thực hiện.
