PGS.TS Trần Thành Nam - Chủ nhiệm khoa Các khoa học giáo dục, Đại học Giáo dục (Đại học Quốc gia Hà Nội) đã có những chia sẻ với Lao Động xung quanh vấn đề này.
Trước việc không ít người trẻ vô tư thể hiện tình cảm nơi công cộng, đặc biệt là trong môi trường học tập, theo ông, điều gì khiến tình trạng này ngày càng phổ biến?
- Thế hệ Z hiện nay đang bị ảnh hưởng bởi các chất liệu giới tính và tình dục nhan nhản trong cuộc sống thực và cuộc sống số.
Các trào lưu hẹn hò ngắn hạn trên mạng hay thông qua ứng dụng, xu hướng “friend with benefit”, các dịch vụ thuê người yêu, sugar baby, xu hướng sống độc thân nhiều bạn tình cũng không phải là hiếm. Tất cả làm cho giới trẻ cởi mở hơn về các vấn đề giới tính và tình dục, thích trải nghiệm tận cùng. Tôn trọng chủ nghĩa cá nhân thái quá đến mức ích kỷ và buông thả, quên mất việc cân nhắc xem có tôn trọng người khác hay không.
Có lẽ vì thế, không hiếm các trường hợp người trẻ thể hiện tình cảm đôi lứa vô tư nơi công cộng, kể cả trong các môi trường học tập, môi trường tâm linh gây nhức mắt và phản cảm với cộng đồng.
Ngoài ra còn nguyên nhân gì nữa không, thưa ông?
- Đi kèm với những nguyên nhân trên có thể kể đến công tác giáo dục về giới tính, tình bạn, tình yêu và sức khỏe sinh sản chưa theo kịp những sự thay đổi về tâm sinh lý của giới trẻ. Tiếp cận giáo dục giới tính từ trường học và gia đình hiện vẫn đang quá chậm và không cạnh tranh nổi với các trang web đen, các chất liệu người lớn hay chất liệu kích động xâm hại phụ nữ trong các video clip không được kiểm duyệt trên mạng.
Một vấn đề nữa là dường như giới trẻ hiện tại stress và tổn thương sức khỏe tâm thần nhiều hơn trước đây. Người trẻ ngày càng phải xử lý một lượng thông tin quá tải, đối diện nhiều hơn với những áp lực trong cuộc sống từ bạo lực gia đình và học đường, mâu thuẫn trong các mối quan hệ, cạnh tranh việc làm, an sinh xã hội, bệnh mãn tính và sự bất định của cuộc sống giống như giai đoạn giãn cách vì dịch bệnh COVID-19 này.
Có thể nói giới trẻ hiện tại có quá nhiều nỗi sợ từ nỗi sợ bị bỏ lỡ (Fear of missing out), sợ bị ngắt khỏi mạng (fear of living offline), sợ thất bại... Để xao lãng bản thân khỏi nỗi sợ, nhiều thanh niên lại sử dụng chất kích thích, các mối quan hệ yêu đương không cam kết, những hành vi tình dục nguy cơ như một cách giải tỏa.
Khi gặp tình huống sinh viên sex trong giờ học hay có những biểu hiện thể hiện tình cảm không phù hợp, giảng viên, nhà trường cần làm gì?
- Chúng ta cũng đang trong quá trình chuyển đổi số trong giáo dục nên nhiều người vẫn chưa có kỹ năng, chưa có văn hóa làm việc và học tập số. Đừng quên rằng nguy cơ lộ lọt thông tin khi lên mạng luôn ở đó kể cả khi người sử dụng đã chú ý đến các nguyên tắc bảo mật. Ví dụ như trong môi trường ảo, webcam có thể được bật từ xa bởi người quản trị.
Những tình huống như trong câu chuyện nam sinh ở TPHCM vừa qua cũng không phải là chưa từng xảy ra trong các lớp học trực tuyến trước đây của chúng ta, nhưng dường như các trường học vẫn chưa chú trọng đến việc phổ biến và thực thi các quy tắc của lớp học ảo. Giáo viên chưa chú ý đến kỹ năng quản lý lớp học ảo và kỹ năng sư phạm số để thu hút sự chú ý của người học vào bài học.
Không ít người học còn không có ý thức và kỷ luật, thiếu kỹ năng sống an toàn trên không gian mạng, chưa hình thành được thói quen làm việc và học tập từ xa.
Và có lẽ, chính những lớp học quá nhàm chán, tinh thần học đối phó, tham dự lớp học mang tính điểm danh chứ không phải vì mục tiêu tri thức, mới dẫn đến những sự cố như thế này.
Trong những tình huống “khủng hoảng” như vậy, người giáo viên dường như cũng chưa có kỹ năng và kịch bản xử lý cho tốt để hạn chế hậu quả. Ví dụ, giáo viên có thể ngay lập tức tắt webcam của sinh viên hoặc đưa nick ra khỏi nhóm, nhắc nhở tại chỗ những thành viên trong lớp học ảo về các nguyên tắc ứng xử, cảnh báo về những hành vi lưu lại hoặc lan truyền.
Cụ thể trong tình huống của nam sinh này, như nhà trường chia sẻ thì em khá khủng hoảng và đã gửi thư xin lỗi. Vậy có nhất thiết phải cần một hình thức kỷ luật nữa hay không, thưa PGS.TS Trần Thành Nam?
- Đến thời điểm này, việc lan truyền thông tin lên mạng xã hội đã vượt ngoài tầm kiểm soát, hậu quả có thể sẽ còn lâu dài nên nam sinh và các bên liên quan cần được tư vấn bởi các chuyên gia tâm lý học đường. Việc tiến hành kỷ luật không nên được ưu tiên đưa ra trong thời điểm này.
Thay vì thế, nhà trường cần có ngay những chính sách để không để xảy ra những sự việc tương tự và theo đuổi những giải pháp để khủng hoảng này không phương hại đến thương hiệu của nhà trường.
Từ sự việc này một lần nữa cảnh báo việc dạy học online còn nhiều lỗ hổng. Các trường cần xây dựng bộ quy tắc dạy học trực tuyến và hướng dẫn giáo viên xử lý các tình huống tương tự.
- Xin cảm ơn ông!
