Tinh vi gian lận điểm thi tại Sơn La

Việc bài trắc nghiệm có dấu hiệu bị tẩy xóa trước khi gửi dữ liệu về Bộ GDĐT đang khiến các cơ quan chức năng gặp khó khăn khi xác định điểm thi thực và những sai phạm của các cá nhân liên quan.

Phó giám đốc sở cùng 4 cán bộ “thao túng” kết quả thi

Kết quả xác minh, điều tra bước đầu cho thấy, ông Trần Xuân Yến - Phó Giám đốc Sở GDĐT Sơn La - và 4 cán bộ của Sở GDĐT thông đồng với nhau, tạo ra những bất thường trong điểm thi, gây nên bức xúc trong dư luận xã hội và nhân dân tỉnh Sơn La.

Cụ thể, ông Trần Xuân Yến - Phó Giám đốc Sở GDĐT Sơn La, đồng thời là Ủy viên Ban Chỉ đạo thi THPT Quốc gia 2018 tại Sơn La, được giao đảm nhận nhiều trọng trách trong suốt kỳ thi, như: Phó Chủ tịch Hội đồng thi, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chấm thi, Tổ trưởng Tổ chấm thi trắc nghiệm.

Có hai khả năng xảy ra, trong quá trình thực hiện nhiệm vụ tổ chức thi, chấm bài thi trắc nghiệm, ông Yến đã buông lỏng quản lý, để các cán bộ dưới quyền của mình thực hiện việc tẩy xóa, sửa bài để nâng điểm thi cho một số thí sinh. Hoặc chính ông Yến là người chỉ đạo, “đồng lõa” với cấp dưới, cùng vi phạm nghiêm trọng quy chế thi. Tức là việc sửa chữa, nâng điểm thi ở Sơn La đã thành một dây chuyền.

Về sai phạm cụ thể của ông Trần Xuân Yến, chia sẻ tại buổi công bố kết quả rà soát bất thường trong điểm thi tại Sơn La, ông Mai Văn Trinh - Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng, Bộ GDĐT - cho biết, việc xác định ông Yến có trực tiếp sửa vào bài thi của thí sinh hay không? hay chỉ đạo người thực hiện, cơ quan chức năng vẫn đang tiếp tục làm rõ. Hiện tại tổ công tác chưa thể cung cấp chi tiết về những sai phạm cụ thể của ông Yến cũng như những cán bộ khác của Sở GDĐT tỉnh Sơn La.

Ngoài ông Yến, 4 cán bộ có liên quan đến các sai phạm Quy chế thi THPT quốc gia khác là bà Nguyễn Thị Hồng Nga - chuyên viên Phòng Khảo thí và Quản lý chất lượng, Sở GDĐT Sơn La, Thư ký Ban Chỉ đạo, Uỷ viên Tổ chấm thi trắc nghiệm; bà Cầm Thị Bun Sọn - Phó Trưởng phòng Chính trị Tư tưởng, Uỷ viên Tổ chấm thi trắc nghiệm; ông Đặng Hữu Thủy - Phó Hiệu trưởng Trường THPT Tô Hiệu, Ủy viên Tổ chấm trắc nghiệm; ông Lò Văn Huynh - Phó Trưởng phòng Phòng Khảo thí và Quản lý chất lượng, Sở GDĐT Sơn La, Uỷ viên Ban Chỉ đạo, Ủy viên Hội đồng thi, Trưởng ban Thư ký.

Bài thi bị tẩy xóa trước khi gửi dữ liệu về Bộ GDĐT

Mức độ tinh vi và phức tạp trong vụ việc gian lận thi ở Sơn La thể hiện ở chỗ, các bài trắc nghiệm đã bị tẩy xóa trước khi gửi dữ liệu về Bộ GDĐT. Tức là các thành viên trong tổ chấm thi trắc nghiệm cùng nhau không thực hiện đúng quy trình chấm thi trắc nghiệm. Trong đó có việc tiến hành sao dữ liệu ảnh bài thi trắc nghiệm đã quét ra đĩa CD không đúng thẩm quyền và tự ý đem ra khỏi khu vực bảo quản bài thi, chưa biết đem đi đâu và ai cho phép.

Điều dư luận lo ngại nhất đã xảy ra là nếu các thành viên nằm trong hội đồng thi ở địa phương một khi đã thông đồng với nhau, cùng thực hiện vi phạm quy chế, cùng tẩy, xóa đáp án cũ và tô lại đáp án mới cho thí sinh, thì Bộ GDĐT khó có thể phát hiện ra và truy trách nhiệm.

Hiện nay tại Sơn La, đoàn công tác đã xác định có sai phạm trong chấm thi trắc nghiệm, đã biết thủ đoạn vi phạm, nhưng vẫn chưa thể chấm rà soát được bài thi trắc nghiệm và chưa thể biết chính xác thí sinh nào được sửa bài thi và được nâng lên bao nhiêu điểm. Bởi bài thi trắc nghiệm đã bị tẩy, xoá trước khi được sao lưu ra đĩa để gửi về Bộ.

Rất khó tìm dấu vết

Đây cũng là nhận định của nhiều chuyên gia khi đặt giả thuyết hội đồng thi “bắt tay” để gian lận trong chấm thi.

Ông Lê Đức Vĩnh - nguyên Trưởng bộ môn Toán, Học Viện Nông nghiệp Việt Nam - cho rằng, gian lận trong thi trắc nghiệm hoàn toàn có thể xảy ra nếu nhân viên máy tính thông đồng với cảnh sát, thư ký hội đồng chấm thi cùng nhau sửa bài rồi mới đưa vào máy quét. Việc tìm ra gian lận trong thi trắc nghiệm là cực kỳ khó. Nếu như thi tự luận thì với các bút tích trên bài thi có thể dễ dàng nhận ra người gian lận nhưng với thi trắc nghiệm thì chỉ cần dùng tẩy xoá vết bút chì đi và tô đè đáp án khác lên là xong.

Ông Quách Tuấn Ngọc - nguyên Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin (Bộ GDĐT) - cho rằng: “Trước giờ dư luận vẫn có chuyện bàn tán rằng chỗ này chỗ kia có tiêu cực trong thi cử. Nhưng cũng chỉ là dư luận, không có bằng chứng”.

Còn trường hợp tại Hà Giang đã làm quá trắng trợn ở quy mô công nghiệp nên mới bị lộ.

Làm thế nào để lấy lại công bằng cho những thí sinh “học thật, thi thật” khi thủ đoạn gian lận được thực hiện tinh vi, thành một dây chuyền như thế này? Đây là bài toán khó chờ cơ quan chức năng trả lời rõ ràng cho thí sinh, phụ huynh không chỉ của Sơn La mà trên cả nước.