Chỉ thực nghiệm nội dung mới
Điểm mới của lần này là chỉ thực nghiệm những điểm mới về mục tiêu, nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức giáo dục trong chương trình môn học. Phạm vi thực nghiệm tại một số trường phổ thông thuộc 6 tỉnh, thành phố là Lào Cai, Hà Nội, Bình Định, Lâm Đồng, Bà Rịa - Vũng Tàu, Cần Thơ đại diện 6 vùng kinh tế - xã hội trên phạm vi cả nước.
Mỗi tỉnh chọn 3 trường tiểu học, 3 trường THCS và 2 trường THPT đại diện cho các địa bàn phát triển khác nhau để thực nghiệm. Cấp tiểu học dạy 147 tiết, cấp THCS dạy 129 tiết, cấp THPT dạy 96 tiết, tổng cộng thời gian dạy thực nghiệm có 372 tiết. Mỗi bài được dạy từ 1 - 2 lượt.
Sau khi dạy khảo sát, Bộ GDĐT cũng thực hiện khảo sát ý kiến giáo viên, cán bộ quản lí. Nội dung khảo sát là 6 tiêu chí đánh giá chương trình môn học quy định tại Thông tư số 14/TT-BGDĐT; đối tượng khảo sát là tất cả giáo viên và cán bộ quản lí các trường tham gia thực nghiệm; hình thức khảo sát thông qua online và phỏng vấn sâu.
Một điểm mới nữa là không tổ chức kiểm tra, đánh giá đầu ra của học sinh. GS Nguyễn Minh Thuyết - Tổng Chủ biên chương trình giáo dục tổng thể mới lí giải: “Một số môn như môn Ngữ văn cũng đã được xây dựng đề thi để đưa ra để thử nghiệm. Có trường nói hay, có trường nói chưa phù hợp. Một số môn cho rằng dạy một vài tiết mà đưa ra kiểm tra, đánh giá thì cũng khó nói lên điều gì. Hiện tại, các môn đều xây dựng đề kiểm tra, đánh giá, ít nhất mỗi một cấp làm 1 đề. Các đề này sẽ được trình ra hội đồng thẩm định để đánh giá”.
Không định lượng, sao đảm bảo chất lượng?
Đây là ý kiến của một vị nguyên lãnh đạo Bộ GDĐT về kết quả thực nghiệm này. Vị này cho hay: “Tôi khá bất ngờ khi theo dõi thông tin về quá trình thực nghiệm. Câu chuyện xây dựng chương trình giáo dục tiếp cận theo hướng chuẩn hóa, phát huy tối đa năng lực của người học có lẽ không chỉ là việc mang chương trình đi dạy thử, dự giờ, thăm lớp và những câu phỏng vấn học sinh, giáo viên, mà những nhà chuyên môn về phát triển chương trình giáo dục đang thấy một cách làm khá tùy tiện của nhóm các tác giả xây dựng chương trình.
Việc làm này mâu thuẫn ngay cả phương châm lấy học sinh làm trung tâm nhưng lại không đo mức độ hiểu biết của học sinh qua thực nghiệm, cho dù là dạy một vài tiết học thì vẫn phải có mục tiêu của tiết học, kiểm tra chất lượng sau khi dạy thực nghiệm.
Theo kiến thức kinh điển về xây dựng chương trình giáo dục, đòi hỏi các nhà xây dựng chương trình phải xác định được nhu cầu, kết quả học tập ở đầu ra của chương trình, bài học, rồi thiết kế đánh giá (đo đạc như thế nào để biết người học đạt được kết quả đầu ra học tập như mong đợi - còn gọi là chuẩn đầu ra). Sau thiết kế nội dung, cần chạy thử nghiệm chương trình và đánh giá học sinh, giáo viên, cán bộ quản lý sau đó chỉnh sửa, điều chỉnh.
Việc đánh giá chương trình cần đảm bảo cả định tính và định lượng đối với học sinh. Đó không phải chỉ là câu hỏi phỏng vấn em có hài lòng, em có thích hay không thích mà phải làm các bài kiểm tra theo chuẩn đầu ra của bài học trong chương trình thử nghiệm. Đây là việc làm bắt buộc và tối cần thiết để biết chuẩn đầu ra kỳ vọng của người thiết kế chương trình đối với người học cao hay thấp, tải trọng cho học sinh như vậy non tải hay quá tải, mức độ tiếp nhận kiến thức qua bài học.
Bên cạnh đó đánh giá chương trình thử nghiệm còn phải đánh giá tải trọng của giáo viên với chương trình mới, đâu là thiếu hụt của giáo viên cũng như cán bộ quản lý để rút ra những bài học về hiệu quả đổi mới chương trình, điều kiện đầu tư trang thiết bị và phát triển đội ngũ.
“Qua những gì báo chí phản ánh, rất tiếc khâu định lượng quan trọng này đã bị nhóm các nhà thiết kế bỏ qua và dường như không ít người cảm thấy hài lòng về chương trình thử nghiệm nhưng chưa dám chắc liệu trong tương lai học sinh, giáo viên có bị quá tải hay không khi đưa chương trình vào thực hiện”, vị này cho hay.
