Đây là quan điểm của TS Lê Viết Khuyến (nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học – Bộ GDĐT) giữa câu chuyện lùm xùm 41 hồ sơ ứng viên không đạt tiêu chuẩn phong GS, PGS năm 2017.
Ông cho biết:
- Lần rà soát này chỉ tiến hành với 94 hồ sơ có đơn thư phản ánh mà đã phát hiện gần một nửa hồ sơ không đạt chuẩn. Đặc biệt việc rà soát chỉ dựa theo một tiêu chí duy nhất là có đi dạy hay không, còn chưa nói đến chất lượng công trình khoa học thế nào?
Nếu rà soát với hàng nghìn hồ sơ đã được công nhận rồi, có ai dám chắc không có sai phạm, từ hợp đồng giảng dạy, đến việc đạo văn, không biết một chữ ngoại ngữ?
Theo ông, với những hồ sơ không đạt chuẩn, một số ứng viên có biểu hiện gian dối trong đợt rà soát vừa qua, trách nhiệm thuộc về ai, sẽ phải bị xử lý thế nào?
- Bây giờ quy trách nhiệm thuộc về ai khó lắm, chỉ có là “lỗi tại quy trình”. Tôi biết, người ta sẽ đổ tại quy trình thôi.
Nhưng để lấy lại niềm tin trong nhân dân, thì nhất quyết phải xử lý nghiêm những cá nhân có biểu hiện gian dối, các hội đồng không phát hiện, ngăn chặn sự gian dối đó. Học sinh gian lận thi cử còn bị xử lý nghiêm, hướng hồ các thầy, các cô.
Nhưng mấu chốt của vấn đề là quy trình bổ nhiệm chức danh GS, PGS hiện nay đã có vấn đề. Nhiều cấp xét duyệt, tưởng chặt chẽ nhưng lại rất lỏng lẻo.
Một tập hồ sơ mấy trăm trang, mỗi thành viên trong hội đồng được giao phụ trách mấy chục hồ sơ. Thời gian có hai tuần thẩm định. Chưa kể có hội đồng liên ngành, GS rởm ngồi chấm GS thật, ngành này chấm cho ngành kia, thử hỏi có chính xác được không? Ở đây tôi chưa muốn nói đến những tin đồn có tiêu cực phía sau. Nếu quy trình tạo cớ cho sự gian dối thì nhất quyết phải sửa quy trình.
Hiện Bộ GDĐT cũng đang hoàn thiện, trình Thủ tướng Chính phủ ban hành quy định thay thế quy định hiện hành về tiêu chuẩn, thủ tục bổ nhiệm, miễn nhiệm chức danh GS, PGS. Theo ông, nên thay đổi theo hướng nào là phù hợp nhất?
- Nghị quyết 14/2005/NQ-CP do Thủ tướng Chính phủ ký ban hành ngày 2.11.2005 về đổi mới cơ bản toàn diện giáo dục đại học Việt Nam giai đoạn 2006-2020 có nêu rõ: Đổi mới quy trình bổ nhiệm, miễn nhiệm chức danh GS, PGS theo hướng giao cho các cơ sở giáo dục đại học thực hiện, dựa trên các tiêu chuẩn và điều kiện chung do nhà nước quy định. Định kỳ đánh giá để bổ nhiệm lại hoặc miễn nhiệm các chức danh GS, PGS.
Nếu vẫn còn tồn tại Hội đồng chức danh GS Nhà nước thì chỉ làm nhiệm vụ đưa ra những tiêu chuẩn và điều kiện chung thôi, còn việc thực hiện là thuộc quyền của các cơ sở giáo dục đại học.
Cho đến bây giờ đã 13 năm, những tiến bộ trong Nghị quyết 14 vẫn chưa được thực hiện, mà tiêu cực trong việc bổ nhiệm GS, PGS ngày càng trầm trọng.
Tại sao không làm theo nghị quyết, mà lại làm theo kiểu nửa vời là Hội đồng Nhà nước xét, sau đó để trường công nhận như hiện nay? Tôi thử hỏi, khi hội đồng cấp cao hơn đã xét rồi, trường nào dám không công nhận? Quy trình rõ ràng đang đánh đố các trường và tạo kẽ hở cho sự gian dối, nên nhất thiết phải thay đổi.
- Cảm ơn ông đã chia sẻ.
