Việc nhóm học sinh tại trường THCS Văn Phú ở Tuyên Quang có lời lẽ, hành vi xúc phạm, ném dép, quây cô giáo trong góc lớp, theo cô, sẽ khiến cô giáo – nạn nhân bị bạo hành đối mặt những vấn đề gì?
- Có rất nhiều vấn đề diễn ra với cô giáo ở đây, nhưng nó xoay quanh 2 khía cạnh chính. Thứ nhất, đó là khi clip cô bị bạo hành được đưa lên mạng, sẽ khác việc chỉ xoay quanh môi trường nhà trường, ở một huyện, một tỉnh của cả nước.
Khi nhìn cô bị học sinh nhục mạ như vậy, người thân, hàng xóm, họ hàng sẽ xót xa, phẫn nộ, thương hại, song cũng có những người “nghi ngờ” về tư cách của cô. Tâm lý đau buồn, hoang mang, lo lắng là đương nhiên sẽ xảy ra. Đó là chưa kể sức ép từ nhà trường, lãnh đạo, học sinh và cha mẹ học sinh dồn về phía cô.
Thứ hai, trong văn hoá của Việt Nam, người thầy vốn rất được coi trọng. Truyền thống tôn sư trọng đạo, cùng lối ứng xử cung kính “muốn con hay chữ phải yêu lấy thầy” đã đặt người thầy ở một vị trí rất cao về vai vế và lòng tự trọng. Sự thiêng liêng, cao quý ấy đã bị đạp đổ, ngay trong lớp học, trường học với những học sinh của mình. Cô giáo liệu còn có thể đứng lớp với tinh thần của người thầy. Sự xấu hổ, cảm thấy lung lay về tư cách của nhà giáo và sự tự tin của cô chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng rất lớn trong quá trình làm nghề sau này của cô.
Đứng trước 2 vấn đề này, việc cô giáo chia sẻ mình đang bị trầm cảm, mất ăn mất ngủ là chuyện dễ hiểu. Nếu không giải quyết được vấn đề này, tôi e rằng, nó sẽ khiến cô giáo “sốc tâm lý”, khó có thể thoát khỏi ám ảnh, lo âu, rối loạn tinh thần, thậm chí ảnh hưởng nặng nề tới sức khỏe tinh thần sau này.
Vậy theo cô, làm sao để cô giáo đó có thể vượt qua chấn thương tâm lý này?
- Cô giáo cần được hỗ trợ, điều đó quá rõ ràng. Ví dụ như việc tránh các sức ép không cần thiết từ dư luận và nhà trường. Cô cần được tạo điều kiện về thời gian, sắp xếp trong công việc để lấy lại sự bình tĩnh và ổn định về tinh thần. Về lâu dài, cô giáo cần được hỗ trợ về mặt tâm lý, giúp cô quản lý cảm xúc, điều chỉnh hành vi. Ngoài gia đình, có thể nhờ thêm sự hỗ trợ từ những người có chuyên môn về tâm lý, giúp cô giải toả áp lực, ám ảnh, hoang mang…
Vấn đề xảy ra giữa cô và các em học sinh, nên cô sẽ cần phải đối diện lại được với học sinh, giải toả mâu thuẫn, hiểu sai hoặc những cư xử chưa đúng của cả cô và trò. Nhà trường, cơ quan chức năng, cần có những giải pháp thấu đáo, phù hợp, xử lý đúng người đúng việc.
Cuối cùng, tôi nghĩ, muốn sớm để cô giáo có khả năng hội nhập lại môi trường, chúng ta cần kiểm soát lại những hành động ném đá, nhục mạ, khiêu khích. Từ đó, mọi vấn đề sẽ không bị đẩy lên cực đoan, quá khích và rất dễ gây hậu quả về sau.
Còn với học sinh, theo cô, đâu là căn nguyên khiến các em có thể làm như vậy? Diễn biến hiện tại chắc hẳn cũng đang tác động lên những học sinh này?
- Về phía học sinh, theo tôi, chúng ta đã lên án các em, điều đó không sai, bởi nhìn thấy hành vi thiếu chuẩn mực này, sự bức xúc là đương nhiên sẽ xảy ra với dư luận.
Tuy nhiên, vấn đề không phải là chúng hỗn láo đến mức nào, mà là tại sao chúng lại hành xử như vậy? Trẻ em vẫn là đối tượng cần được giáo dục, dạy dỗ bởi người lớn, bởi nhà trường.
Có câu “trẻ em là tấm gương phản chiếu của bố mẹ”, cho nên, vấn đề không hẳn ở cách chúng đang hành xử, mà ở môi trường dạy dỗ chúng đã khiến chúng có lối hành xử như vậy.
Bởi hành vi thể hiện nhận thức, điều gì khiến nhận thức của chúng lệch lạc, thái độ hỗn hào như vậy với giáo viên và tự cho mình cái quyền được hành động như thế mới là thứ chúng ta cần tìm hiểu.
Đó cũng là con đường sâu xa cần giải quyết vấn đề, cũng là lối đi đầy nhân văn trong giáo dục - tin vào phần tốt đẹp của con người, đặc biệt là với những đứa trẻ vẫn đang trong quá trình đi khám phá, định hình bản thân mình.
Tôi nghĩ những đứa trẻ này cần được “dạy dỗ”, cần cho chúng “nhận thức” đúng về hành vi thái độ của mình. Chúng ta không dung túng cái xấu, cái ác, nhưng chúng ta cũng không thể lấy bóng đêm để che đi bóng đêm, chúng ta cần cho bọn trẻ nhận ra cái sai, và sửa cái sai trong cách giáo dục chúng.
Đừng lặp lại “vết xe đổ” của những hiệu ứng từ những vụ việc trước, trong trường hợp này ném đá thậm tệ học sinh hay chỉ trích cô giáo, cũng đều không phải là cách làm tốt.
Để cải thiện vấn đề cho cả cô giáo và học sinh, tôi nghĩ, chúng ta đang cần nhất là sự bình tĩnh, sự vào cuộc nhịp nhàng của các cơ quan chức năng, ban ngành liên quan, đặc biệt là có sự hỗ trợ về tâm lý cho cô giáo và các học sinh đang là đối tượng bị lên án và có dấu hiệu khủng hoảng. Trong đó, đặc biệt là sự tương tác trực tiếp của bố mẹ học sinh, và nhà trường nơi cô giáo công tác. Đích đến là giải quyết vấn đề, chứ không phải là tìm người đổ lỗi, tìm người đúng sai.
