Tại hội nghị trực tuyến toàn quốc tổng kết năm học 2016-2017 với giáo dục đại học diễn ra mới đây, Bộ trưởng GDĐT Phùng Xuân Nhạ cho rằng xã hội cần nhìn nhận, đánh giá một cách bình tĩnh, thấu đáo các vấn đề “nóng” của ngành giáo dục thời gian qua, trong đó có vấn đề “điểm chuẩn nhiều trường sư phạm thấp thảm hại, 9 điểm/3 môn cũng có thể đỗ”.
Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cho rằng, ngành sư phạm muốn nâng cao chất lượng đầu vào phải học tập kinh nghiệm từ ngành công an, quân đội. Phát ngôn này của Bộ trưởng Nhạ đang nhận những ý kiến trái chiều. Không ít người cho rằng trường sư phạm không thể làm được như trường công an, quân đội, vì hai ngành này là nơi huấn luyện nguồn lực bảo vệ an ninh quốc gia.
Tuy nhiên, theo TS Lê Viết Khuyến - nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học - để giải bài toán đầu vào trường sư phạm không khó. Ông đưa ra các giải pháp, trong đó có việc trao quyền chủ động về mặt nhân sự cho ngành giáo dục.
Cán bộ giáo dục không thể bất lực nhìn giáo viên bị đẩy ra đường!
Thời gian qua, ở không ít địa phương xảy ra câu chuyện, hàng loạt giáo viên bất ngờ bị chấm dứt hợp đồng, dù ngành giáo dục ở địa phương có biết, nhưng đành “bất lực” nhìn giáo viên bị đẩy ra đường. Hay câu chuyện giáo viên ở trường nọ, sau một thời gian giảng dạy được thuyên chuyển sang trường khác nhưng phòng giáo dục tại đơn vị huyện đó hoàn toàn không hay biết.
Theo TS Lê Viết Khuyến, có điều này vì ở Việt Nam đang tồn tại một thực tế tréo ngoe: Trong khi ngành giáo dục phải chịu trách nhiệm về chất lượng đào, nhưng lại không được trao quyền tuyển những người tài vào ngành, phải quản lý đầu vào các trường sư phạm nhưng lại không có quyền phân bổ đầu ra.
“Vấn đề nhân sự do ngành Nội vụ nắm, trong khi ngành giáo dục phải chịu trách nhiệm về chất lượng. Đã có một số địa phương xảy ra tình trạng, trong khi giáo viên biên chế vẫn còn thừa, nhiều môn học giáo viên dôi dư còn lớn, nhưng lãnh đạo tỉnh, lãnh đạo huyện vẫn tiếp tục ký hợp đồng tuyển dụng. Rồi có địa phương, qua mỗi đời lãnh đạo, giáo viên lại chông chênh, lo lắng vì có thể bị chấm dứt hợp đồng bất cứ lúc nào” - TS Lê Viết Khuyến nêu thực tế.
Ông đặt câu hỏi: “Ngành Giáo dục nếu không kiểm soát được con người (tuyển dụng, bổ nhiệm cán bộ đủ tài, đủ đức), thì làm sao tạo nên chất lượng giáo dục tốt được? Để đổi mới căn bản toàn diện sự nghiệp giáo dục đạt hiệu quả như mong muốn thì phải xem xét, giải quyết những bất hợp lý nêu trên”.
Tại sao ngành công an làm được, ngành giáo dục lại không?
TS Lê Viết Khuyến cho rằng, giáo dục được coi là quốc sách hàng đầu, nên việc hỗ trợ việc làm cho sinh viên sư phạm – đội ngũ sẽ trở thành những giáo viên tương lai, quyết định chất lượng nền giáo dục - là hết sức cần thiết. Điều quan trọng là cần sự thay đổi đồng bộ các chính sách không chỉ cho sinh viên sư phạm mà cho cả giáo viên và nên phân cấp về một đầu mối. Ông cho rằng việc việc phân cấp quản lý giáo dục ở nước ta hiện nay không rõ ràng, lộn xộn, cuối cùng thành ra không ai quản lý ai cả.
“Sở dĩ các trường công an, quân đội hấp dẫn thí sinh như vậy vì có chính sách bao cấp cho người học, trúng đại học cũng đồng nghĩa với việc vào biên chế của ngành. Giáo dục chưa làm được điều đó. Tại sao ngành công an làm được, ngành giáo dục lại không? Để giải quyết được vấn đề này, tôi cho rằng cần xác định lại việc phân cấp quản lý, hoặc để ngành giáo dục chịu trách nhiệm cả đầu vào và phân bổ nguồn nhân lực sư phạm cho hệ thống các cơ sở giáo dục của mình; hoặc là phân cấp quản lý dứt điểm cho các địa phương” - TS Lê Viết Khuyến chia sẻ.
Nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học cho rằng, hệ thống trường sư phạm hiện nay thuộc về Bộ GDĐT quản lý, nên Bộ không thể không biết nhu cầu giáo viên ra sao. Bộ quản lý các sở, phòng giáo dục địa phương, thì phải tính toán xem nhân lực ngành mình thừa thiếu từng năm ra sao. Sau đó làm quy hoạch, giao chỉ tiêu cho các trường.
Quan trọng nhất là sau khi đào tạo, Bộ GDĐT phải có quyền và làm được việc phân bổ những sinh viên tốt nghiệp trường sư phạm vào làm việc ở hệ thống các trường học. Nếu Bộ làm được điều này và được trao quyền này, Tiến sĩ Khuyến cho rằng sẽ không khó để thu hút những học sinh xuất sắc nhất đầu quân vào các trường sư phạm trong tương lai.
