Quy trình chấm thi "đang rất có vấn đề"
Là người từng phụ trách mảng công nghệ thông tin của Bộ GDĐT, ông Quách Tuấn Ngọc - nguyên Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin (Bộ GDĐT) cho rằng, với ông, chuyện bất thường điểm thi ở một số tỉnh năm nay là chuyện không quá ngạc nhiên hay bất ngờ. Ông Ngọc cho rằng: “Trước giờ dư luận vẫn có chuyện bàn tán rằng chỗ này chỗ kia có tiêu cực trong thi cử. Cháu này được 10 điểm, nhưng đến khi học đại học lại không giỏi. Nhưng dù sao đây cũng chỉ là dư luận, không có bằng chứng. Chỉ duy nhất vụ này tìm được bằng chứng xác thực ở Hà Giang mới đây thì mới có thể xử lý”.
Vị chuyên gia này cũng cho rằng trường hợp tại Hà Giang đã làm quá trắng trợn ở quy mô công nghiệp nên mới bị lộ. Nếu như những người này chỉ nâng 1-2 điểm thì đúng là khó có thể phát hiện ra. “Nói như vậy không có nghĩa là vẽ đường cho hươu chạy mà chỉ nói lên những lỗ hổng mà chúng ta cần lấp. Vụ sai phạm này là một việc đáng buồn, nhưng trong cái rủi lại có cái may, nó giúp chúng ta phải “tỉnh ngủ” để xem xét lại quy trình chấm thi đang rất có vấn đề”, ông Ngọc nói.
Từ sự cố sai phạm điểm thi tại Hà Giang, chuyên gia này cho rằng những mặt hạn chế trong công tác tổ chức kỳ thi THPT quốc gia, mà cụ thể là khâu tổ chức cán bộ và việc tổ chức chấm thi.
“Quy trình rõ ràng đã có lỗ hổng. Khâu cán bộ rất quan trọng, đứng ở vị trí lãnh đạo, tin cấp dưới là một chuyện, nhưng vẫn phải có sự giám sát chặt chẽ. Việc tổ chức thi tại địa phương có rất nhiều vấn đề, các mối quan hệ cá nhân trong địa phương như họ hàng thân thích, bạn bè nhờ vả là không thể tránh khỏi", ông Ngọc chỉ rõ.
Ông Ngọc cũng chỉ thêm, việc chấm thi hiện nay chủ yếu chỉ giao cho địa phương, tuy có thanh tra của Bộ, cửa trường đại học nhưng số lượng rất ít nên không thể quán xuyến cả ngày cả đêm, có thể là kẽ hở cho kẻ xấu lợi dụng.
Phiếu trả lời trắc nghiệm “không an toàn”
Bên cạnh việc bố trí cán bộ, ông Ngọc phân tích thêm về lỗ hổng trong chấm thi trắc nghiệm dẫn tới có thể sửa điểm của một thí sinh từ 1 thành 9 điểm như ở Hà Giang. Theo đó tờ phiếu trả lời trắc nghiệm hoàn toàn không có phách. Nên bất kỳ ai cũng có thể biết phiếu này là của thí sinh nào.
“Đây là lỗ hổng tôi đã nhắc đi nhắc lại rất nhiều lần khi còn công tác. Quy trình chấm thi này thích hợp hơn nếu như là do các trường đại học tổ chức thi, Bởi nếu thi ở trường đại học thì sẽ hạn chế việc liên quan đến con cháu ai, hoặc nếu có thì cũng rất hy hữu. Còn tại địa phương, có thể khẳng định quy trình này chưa phù hợp, nhất là khâu chấm, kiểm dò bởi có vô vàn mối quan hệ thân quen”, ông Ngọc nói.
Để khắc phục những kẽ hở trong công tác chấm thi trắc nghiệm, vị chuyên gia này đề xuất 2 phương án.
Phương án 1 là bài thi THPT quốc gia sau khi thi, (rọc phách nếu có), quét ảnh thì truyền file về Bộ ngay lập tức, như vậy Bộ cũng sẽ chấm độc lập trên file ảnh này (Đĩa CD1). Những trường hợp lỗi khi kiểm dò có thể xử lý sau.
Phương án 2 là Bộ GDĐT tổ chức chấm bài thi THPT quốc gia theo từng cụm tại các trường ĐH và do các trường ĐH chủ trì. “Nghĩa là sau khi thi xong cần niêm phong bài thi, chuyển về chấm theo cụm. Như vậy vẫn đảm bảo thí sinh được thi tại địa phương, không phải di chuyển vất vả mà kết quả chấm thi, làm thi vẫn khách quan”.
Nguyên Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin nhấn mạnh thêm: “Tôi cho rằng, chúng ta không nên đề xuất thay đổi kỳ thi nữa mà có đề xuất cũng sẽ khó có phương án nào thay thế hợp lý hơn. Quan trọng là cần tìm ra hướng khắc phục những thiếu sót, bất cập này”.
