Những ngày qua, dư luận chú ý đến thông tin nữ sinh Nguyễn Vũ Khánh Linh (17 tuổi, học sinh Trường THPT Chuyên Hạ Long, Quảng Ninh) học xong chương trình đào tạo kỹ sư kỹ thuật phần mềm của Đại học trực tuyến FUNiX khi đang là học sinh lớp 11.
Trên mạng xã hội đã có nhiều tranh cãi về việc nữ sinh này có được cấp bằng tốt nghiệp đại học hay không khi đã hoàn thành chương trình đào tạo? Bởi theo các quy định trong Luật Giáo dục và Luật Giáo dục sửa đổi, muốn trở thành sinh viên, vào đại học thì người học phải hoàn thành chương trình giáo dục phổ thông, tức là phải tốt nghiệp trung học phổ thông. Trong khi nữ sinh vẫn đang học lớp 11.
Đại học trực tuyến FUNiX cũng đã xác nhận, nữ sinh sẽ chưa được cấp bằng đại học dù hoàn thành chương trình học, mà sẽ phải chờ đến khi có bằng tốt nghiệp trung học phổ thông. Trước mắt, nhà trường sẽ bảo lưu kết quả cho nữ sinh, khi em tốt nghiệp THPT sẽ sử dụng giấy này để lấy bằng đại học.
Nhiều người dẫn ra ví dụ trên thế giới, khi nhiều trường hợp có thể học vượt cấp, lấy bằng đại học từ khi mới 11, 12 tuổi. Để làm được như vậy, pháp luật của họ chấp nhận nhiều phương thức giáo dục khác nhau, trong đó có homeschooling (tự học tại nhà), dạy học trực tuyến...
Học sinh có thể chọn việc đến trường, hoặc tự học ở nhà, bằng cách cách khác nhau (học trực tuyến), miễn là khi tham dự các kỳ thi, kiểm tra chuẩn kiến thức vẫn đảm bảo điều kiện theo yêu cầu.
Năm 2017, một số phụ huynh đã có kiến nghị ngành giáo dục cần công nhận hình thức tự học tại nhà, để phụ huynh có thêm lựa chọn, tạo cơ hội cho những đứa trẻ có khả năng đặc biệt được học vượt cấp như cách các nước vẫn làm.
Tuy nhiên, Bộ Giáo dục và Đào tạo không chấp thuận. Trong Luật Giáo dục sửa đổi có hiệu lực vào 1.7.2020 cũng không nhắc đến hình thức giáo dục tại nhà.
Những ngày qua, vì dịch bệnh COVID-19 diễn biến phức tạp, phần lớn các nhà trường chuyển sang dạy, ôn bài cho học sinh trực tuyến và học sinh đều tự học tại nhà.
Khi ở vào tình thế “chẳng đặng đừng” này, đặc biệt nhân câu chuyện nữ sinh 17 tuổi chưa được nhận bằng đại học vì chưa tốt nghiệp trung học phổ thông, nhiều ý kiến cho rằng đây cơ hội để Việt Nam nhìn nhận lại xu hướng giáo dục mà thế giới đang thực hiện, đó là học tại nhà.
Nếu trước đó, các hình thức giáo dục từ xa, giáo dục tại nhà được thừa nhận ở bậc phổ thông, thì chúng ta sẽ không bị động với việc nên cho học sinh đi học hay nghỉ trong mùa dịch. Việt Nam cũng có thể có câu chuyện về những người nhận bằng đại học, kỹ sư ở độ tuổi còn rất trẻ như các nước trên thế giới.
Tiến sĩ Nguyễn Khánh Trung - Viện Nghiên cứu và Phát triển Giáo dục (IRED) từng kiến nghị: Bộ GDĐT nên bổ sung hình thức tự học tại nhà vào chương trình giáo dục phổ thông. Xã hội có nhiều nhu cầu, tôi nghĩ nên tạo ra nhiều sự lựa chọn cho người dân, cho học sinh có cơ hội tiếp xúc với các hình thức giáo dục khác nhau, phù hợp với hoàn cảnh của từng em. Và hình thức homeschool nên được Bộ GDĐT thừa nhận.
