Nhiều năm trở lại đây, các trường đại học có xu hướng sử dụng kết quả các bài thi đánh giá năng lực, đánh giá tư duy, đánh giá chuyên biệt… (kỳ thi riêng) để tuyển sinh.
Tính đến thời điểm hiện tại, đã có gần 10 cơ sở giáo dục đại học thông báo sẽ tổ chức kỳ riêng để tuyển sinh năm 2023.
Số lượng kỳ thi lớn khiến giáo viên, học sinh dốc sức dạy và học ngày đêm, với tâm lý lo lắng, căng thẳng và áp lực.
TS Lê Viết Khuyến, Phó Chủ tịch Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng Việt Nam, nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục đại học (Bộ GDĐT) nói rằng, theo quy định, các trường được quyền tự chủ, tự quyết định phương thức tuyển sinh.
Dù vậy, ông bày tỏ sự lo ngại khi việc tổ chức các kỳ thi riêng để phục vụ xét tuyển đại học dường như đang trở thành xu hướng.
Theo ông Khuyến, cả nước hiện nay chỉ có một kỳ thi tuyển sinh quốc gia là kỳ thi tốt nghiệp THPT. Kỳ thi này được xây dựng trên tinh thần giảm gánh nặng thi cử, phiền hà cho người học. Theo đó, kết quả kỳ thi sẽ được sử dụng với 2 mục đích: Xét tốt nghiệp THPT của học sinh; căn cứ xét tuyển vào các trường đại học, cao đẳng.
"Nhiều trường tổ chức thêm các kỳ thi đánh giá năng lực, đánh giá tư duy, trong khi vẫn còn kỳ thi tốt nghiệp THPT. Điều này liệu có đúng với tinh thần giảm gánh nặng thi cử cho người học?" - ông Khuyến đặt ra vấn đề.
Có rất nhiều lập luận khác nhau về lý do cần tổ chức các kỳ thi riêng. Một số ý kiến cho rằng tính phân loại của kỳ thi tốt nghiệp THPT chưa cao nên các trường phải tổ chức thêm kỳ thi đánh giá năng lực, đánh giá tư duy.
Hay cũng có ý kiến cho rằng, việc tổ chức các kỳ thi riêng giúp thí sinh tăng cơ hội trúng tuyển vào ngôi trường mình mong muốn,...
Liên quan đến vấn đề này, TS Lê Viết Khuyến nhận định, cần xem xét dựa trên nhiều khía cạnh thay vì đưa ra nhận định chủ quan.
"Một trong những ưu điểm của kỳ thi tốt nghiệp THPT là thí sinh có cơ hội trúng tuyển nhiều trường khác nhau. Nếu trượt trường này, thí sinh vẫn có thể sử dụng kết quả đó để trúng tuyển vào trường khác.
Tuy nhiên, với các kỳ thi riêng, kết quả chỉ được công nhận ở một số lượng trường nhất định. Thí sinh muốn tăng cơ hội trúng tuyển vào nhiều trường đại học có thể phải tham gia nhiều kỳ thi đánh giá năng lực, đánh giá tư duy, nhưng đồng thời, vẫn phải ôn thi tốt nghiệp THPT" - TS Lê Viết Khuyến phân tích.
Bên cạnh đó, Phó Chủ tịch Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng Việt Nam cho rằng, việc tổ chức các kỳ thi đánh giá năng lực, đánh giá tư duy không phải là điều dễ dàng. Để đảm bảo kỳ thi đạt chất lượng, đánh giá chính xác năng lực người học đòi hỏi phải có đội ngũ chuyên gia rất am hiểu về đo lường, đánh giá trong ra đề thi. Điều này có thể là khó khăn với nhiều cơ sở giáo dục đại học, đặc biệt là các trường chuyên ngành, không phát triển về khoa học giáo dục.
"Thay vì tổ chức các kỳ thi riêng gây tốn kém, sao chúng ta không cùng góp sức với Bộ GDĐT, phát huy trí tuệ tổng hợp của chuyên gia ở tất cả các trường, xây dựng kỳ thi ngày càng tốt hơn?" - ông Khuyến nói.
TS Lê Viết Khuyến cũng bày tỏ quan điểm, Bộ GDĐT cần phải thể hiện hơn nữa vai trò quản lí của mình, tổ chức các hội đồng chuyên môn để đánh giá về năng lực của những trường có thể đứng ra tổ chức kỳ thi riêng.
"Nếu trường nào quyết tâm trong việc tự tổ chức kỳ thi đánh giá năng lực, đánh giá tư duy cần có đề án chứng minh mình đủ năng lực tổ chức" - TS Lê Viết Khuyến nói.
Theo thống kê từ Bộ GDĐT, năm 2022, các trường đại học dành 31.435 chỉ tiêu (trên tổng số 587.786 chỉ tiêu) để xét tuyển từ kết quả của các kỳ thi đánh giá năng lực, đánh giá tư duy.
