Không chỉ quay video và gửi
Thạc sĩ Vũ Hoàng Sơn - giáo viên tại Trường Tiểu học Bình Hòa (quận Bình Thạnh, TPHCM) - chia sẻ, thực trạng việc dạy và học online tại một số nơi, trường học còn nhiều bất cập. Theo đó, một trong những khó khăn lớn là việc phụ huynh nêu các lí do không có máy tính, điện thoại, kết nối mạng... để cho con tham gia học tập trên Internet.
Bên cạnh đó, có những trường hiện nay tổ chức quay video sau đó gửi vào nhóm hoặc đăng tải các bài tập lên website. Điều này đã gây nhiều khó khăn, đẩy trách nhiệm cho phụ huynh và học sinh.
“Đây là một hành động cho thấy sự thờ ơ, bàng quan và thiếu tinh thần trách nhiệm từ phía nhà trường, giáo viên và đặc biệt là chính ban giám hiệu nhà trường trong thời điểm hiện nay. Học sinh nghỉ học quá nhiều, không đến trường, thắc mắc các kiến thức trong quá trình tự học sẽ không biết hỏi ai? Các bài học đều là bài mới, một số phụ huynh không có khả năng dạy cho các con tự học nên việc xem video cũng chỉ là "cưỡi ngựa xem hoa", không mang lại hiệu quả thiết thực” - thầy giáo Sơn nhận định.
Theo thạc sĩ Sơn, giáo viên tổ chức dạy học trực tuyến cần có sự tương tác, trao đổi với học sinh, đặc biệt cấp tiểu học càng phải được quan tâm hơn nữa. Học sinh chưa hiểu sẽ có điều kiện trao đổi trực tiếp với giáo viên ngay trong buổi học, học sinh cũng có thể trao đổi với tất cả các bạn trong lớp.
Tạo môi trường thật trên hệ thống ảo
Để dạy và học trực tuyến hiệu quả, Tiến sĩ Phạm Công Hiệp - giảng viên cấp cao Khoa Kinh doanh và Quản trị, Đại học RMIT Việt Nam - cho hay, nhược điểm của mô hình này là thiếu đi sự tương tác, tính trực quan, không gian thật.
Để khắc phục việc thiếu tính tương tác trực quan và cảm quan trong lớp học được giảng dạy trực tuyến, ông Hiệp nhấn mạnh: “Người dạy nên chuẩn bị bài giảng hội tụ đủ ba yếu tố của sự “hiện diện trực tuyến” (online presence), gồm hiện diện người dạy (instructor presence), hiện diện yếu tố xã hội (social presence) và hiện diện nhận thức (cognitive presence)”.
Cụ thể, hiện diện người dạy liên quan tới việc tạo ấn tượng với người học qua chia sẻ thông tin về tính cách hay sở thích cá nhân trước buổi học đầu tiên cũng như phong thái dạy thể hiện cá tính riêng. Người dạy phải đóng vai trò kiến tạo và kết nối người học với nhau thông qua các hoạt động bổ trợ, cách đặt câu hỏi nhóm, và cung cấp phản hồi cả trực tuyến và sau lớp học. Người học cũng sẽ dễ kết nối và hứng thú hơn với bài giảng nếu họ hiểu và đón nhận tính cách cũng như biểu cảm của người dạy trực tuyến.
Hiện diện yếu tố xã hội giúp người học trực tuyến kết nối và có cảm xúc với cả nhóm, tạo sự hiện diện tương tự như ngoài đời thật nhờ tương tác, thảo luận qua tính năng đàm thoại, nhắn tin trực tiếp trên nền tảng dạy học, hay thậm chí là tạo nhóm thảo luận trực tuyến ngay giữa bài giảng.
Còn hiện diện nhận thức chính là kết nối bài giảng trực tuyến với những kiến thức sẵn có của người học, giúp người học kiến tạo thông tin và tri thức mới thông qua các hình thức trắc nghiệm, kiểm tra kiến thức ngay trong bài giảng, trả lời câu hỏi qua hình ảnh, âm thanh hay tin nhắn.
Việc kiến tạo “hiện diện trực tuyến” sẽ tạo ra môi trường học trong đó người học cảm nhận được người thật và giao tiếp thật, và sự hiện diện của bản thân người học cũng được quan tâm. Điều này giúp người học kết nối với thầy cô và bạn học như trong môi trường thực.
Ngoài ra, để chuẩn bị tốt cho việc học trực tuyến, người dạy cần chuẩn bị chi tiết các hoạt động, tài liệu hỗ trợ trước và sau bài giảng trực tuyến nhằm giúp người học nắm được chủ đề trước khi tham gia buổi học và ôn tập lại kiến thức sau đó.
Để không bị gián đoạn trong việc truyền tải kiến thức, người dạy hãy giảng bài trong phòng học chuyên dụng, có không gian yên tĩnh và đầy đủ trang thiết bị.
Bố trí máy ghi hình và máy ghi âm di động để người dạy có thể thoải mái di chuyển đến bảng viết, nhằm giải thích những vấn đề phức tạp, giúp người học có thể cảm nhận được cử động của người dạy thay vì chỉ thấy được khuôn mặt cận cảnh.
