Trước câu hỏi này, GS Ngô Bảo Châu chia sẻ cả hai đều khó. Tuy nhiên, bài toán hôm nay hiểu và ngày mai có thể hiểu. Còn người phụ nữ thì hôm nay hiểu nhưng ngày mai có thể không hiểu.
Trả lời về người vợ có ảnh hưởng như thế nào tới sự nghiệp của mình, GS Ngô Bảo Châu chia sẻ, ông có may mắn có người vợ luôn chăm sóc và tôn trọng nghề nghiệp của mình bởi nghiên cứu về Toán cần sự tập trung khiến đôi lúc ông như một người tự kỷ, trong gia đình không muốn nói chuyện với ai.
GS Châu kể lại rằng nhiều khi về nhà mặt cứ xệ xuống nhưng thực ra không có chuyện gì, chỉ là đang giải một bài toán mà chưa ra. Ông cho rằng đó có thể là một gánh nặng tâm lý rất là lớn, không dễ dàng khi có một ông cứ “mặt nặng mày nhẹ”, không phải thời gian ngắn mà nhiều khi kéo dài đến vài năm liền. Nhưng vợ ông rất thông cảm việc của chồng và các con cũng vậy. Dù không phải là người học toán, cũng không hiểu những việc ông đang làm nhưng rất tôn trọng công việc của chồng. Đó là chỗ dựa vững chắc cho ông nghiên cứu khoa học.
GS cũng chia sẻ về người có ảnh hưởng nhiều đến nghiên cứu của mình chính là người thầy giáo Pháp đã hướng dẫn ông làm luận án. GS Châu kể, khi còn học chuyên toán tại Việt Nam, bài toán nào ông cũng giải được.
Đến lúc sang Pháp học tại Trường École normale supérieure Paris, có những lúc ông không thể hiểu người ta đang dạy mình cái gì. Vì sao phải hiểu và phân biệt quá nhiều lý thuyết trừu tượng trong toán học? Mặc dù khi ấy, bài tập ông vẫn luôn làm tốt nhưng giống như việc chạy không đúng kỹ thuật, chạy thì vẫn đến đích nhưng càng chạy càng mệt.
GS Châu cho rằng bước ngoặt đến khi gặp được GS Gérard Laumon, người sau này hướng dẫn ông nghiên cứu tiến sĩ. Những cách tiếp cận về toán của người thầy này cho ông biết rằng các kiến thức trừu tượng trong toán học không phải để đánh đố, mà từ những thứ trừu tượng có thể giải quyết những vấn đề cụ thể.
Đặc biệt, GS Châu cho biết mình rất tin tưởng hoàn toàn vào những hướng dẫn của thầy giáo. Lúc bấy giờ, thầy giáo đưa cho ông giải một bài toán không phải theo “trend”, ít người quan tâm, khi trao đổi thì cũng không mấy ai hứng thú. GS Gérard Laumon rất ít học viên hướng dẫn nhưng mỗi người ông đưa ra một bài toán riêng.
Sau này, ông Châu hiểu rằng mỗi bài toán mà người hướng dẫn đặt ra là dành riêng cho học viên và phù hợp với họ, không nhất thiết phải theo xu hướng, theo trend nhưng lại giúp ích rất nhiều cho người học.
Chia sẻ với các bạn học sinh, sinh viên, GS Ngô Bảo Châu cho rằng trong nghiên cứu khoa học, kết quả mỗi người thu được không hẳn là một sự đột phá, mà là một quá trình tích lũy hằng ngày.
Chẳng hạn, khi mới tiếp cận với các định lý, lý thuyết, khái niệm trong toán học, bạn có thể không hiểu ngay. Nhưng nếu mỗi ngày làm quen, tìm hiểu một ít, rồi vài tháng sau, chắc chắn bạn sẽ không còn thấy lạ lẫm.
GS Châu lý giải trong khi làm nghiên cứu, 90-95% thời gian là bế tắc. Những khoảnh khắc đột phá giúp bạn thành công rất hiếm hoi, nhưng nghiên cứu là vậy, nếu quá dễ dàng thì có lẽ không cần đến nghiên cứu hay các nhà khoa học. Thử thách luôn là một phần của nghiên cứu. "Trong cuộc đời nghiên cứu, tôi nghĩ chúng ta chỉ có độ vài ba khám phá là chúng ta đã hạnh phúc và thấy cuộc sống có ý nghĩa rồi", GS Châu nói.
