Đây là những kết quả nghiên cứu chiến lược và lộ trình phát triển GDĐH Việt Nam giai đoạn 2020-2035 do Bộ GDĐT khởi xướng thực hiện bởi 17 chuyên gia trong và ngoài nước với sự hỗ trợ kỹ thuật từ World Bank.
Theo GS Ngô Bảo Châu, nghiên cứu này được thực hiện trong bối cảnh GDĐH đã được xác định là "lĩnh vực đột phá" nhằm nâng cao năng suất và kỹ năng lao động của Chính phủ cũng như định hướng tự chủ đại học vào năm 2020 tới đây.
Theo bảng xếp hạng 400 trường đại học hàng đầu của châu Á do tổ chức QS xếp hạng, Việt Nam có 5 trường. Trong khi đó, các nước lân cận có tỉ lệ cao gấp nhiều lần: Malaysia có 27 trường, Indonesia có 17 trường, Thái Lan có 16 trường, Philippines có 6 trường.
Số lượng bài báo khoa học "made in Việt Nam" được đăng tải trên các tạp chí của Scopus năm 2016 cũng thấp hơn nhiều. Malaysia tiếp tục dẫn đầu với 28.546 bài, Singapore 19.992 bài, Thái Lan 14.176 bài, Indonesia 11.470 bài, Việt Nam 5.563 bài và Philippines 2.642 bài.
Từ những nghiên cứu, GS Ngô Bảo Châu và nhóm nghiên cứu đã chỉ ra những giá trị cốt lõi của GDĐH Việt Nam là đáp ứng hiệu quả và linh động những đòi hỏi của xã hội và đóng góp vào tăng năng lực cạnh tranh quốc gia cũng như sự thịnh vượng của người dân; hội nhập với thế giới; tìm ra tri thức mới; vận dụng tri thức có để phụng sự xã hội để đảm bảo sự công bằng và cơ hội tiếp cận GDĐH cho nhóm sinh viên kém ưu đãi.
Đồng thời, chỉ ra 2 thách thức là hệ thống quản trị kém hiệu quả với những biểu hiện như thiếu sự minh bạch, thiếu cấu trúc, thiếu sự định danh mạch lạc, thiếu tự chủ... và sự thiếu đầu tư.
Nhóm nghiên cứu cũng đã đề xuất 3 trụ cột cho sự phát triển GDĐH là: quản trị, tài chính và năng lực hệ thống.
Trong đó, về quản trị, chú trọng đến điểm cân bằng giữa tự chủ đại học và sự can thiệp của quản lý nhà nước; thống nhất về mô hình, cùng với bộ tiêu chí rành mạch; Mô hình quản trị của từng cơ sở tự chủ để đảm bảo thực hiện trách nhiệm giải trình về chất lượng đào tạo, nghiên cứu, minh bạch thông tin.
Về tài chính, phải nâng cao hiệu quả ngân sách Nhà nước, chuyển từ hình thức cấp kinh phí chi thường xuyên sang hình thức đặt nhiệm vụ ưu tiên thông qua quy trình cạnh tranh công bằng; phải đảm bảo cơ hội tiếp cận đại học cho học sinh, sinh viên, đặc biệt là sinh viên nghèo thông qua các quỹ học bổng và tín dụng sinh viên.
Về năng lực hệ thống, cần thiết kế bộ tiêu chí đánh giá hiệu quả đầu tư, đánh giá chất lượng quản trị, đào tạo và nghiên cứu khoa học; thiết kế thị trường lao động theo hướng mở và cạnh tranh; thống nhất và đơn giản hoá hệ thống tên gọi và chức danh.
