Lo ngại học sinh nghỉ học kéo dài, chưa thể xác định được thời gian chính thức đi học trở lại và những ảnh hưởng từ việc nghỉ học quá lâu, một vài chuyên gia giáo dục, hiệu trưởng các trường, giáo viên... đã có nhiều đề xuất cho Kỳ thi THPT quốc gia 2020.
Các ý tưởng được đưa ra như hạn chế nội dung thi, giảm bớt môn thi hay cần tính đến phương án xét tốt nghiệp, dừng thi THPT quốc gia.
GS Đào Trọng Thi - nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên, Nhi đồng của Quốc hội đã dành thời gian trả lời phỏng vấn của Báo Lao Động về những nội dung này.
- Thưa GS Đào Trọng Thi, gần đây, một số ý kiến đề xuất trước tình hình diễn biến dịch bệnh COVID-19 như hiện nay, cần tính đến phương án xét tốt nghiệp, dừng thi THPT quốc gia. Điều này có trái các quy định của pháp luật hiện hành không, thưa ông?
Theo Luật Giáo dục hiện hành quy định, để có được bằng tốt nghiệp THPT, học sinh vẫn phải trải qua một kỳ thi. Tuy nhiên, tổ chức thi như thế nào, có tổ chức thi cấp quốc gia hay cấp tỉnh, cấp trường thì do Chính phủ quyết định trên cơ sở đề xuất, báo cáo của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Luật Giáo dục không quy định bắt buộc đây là kỳ thi cấp quốc gia, cả nước phải làm bài tập trung. Bản thân việc xét tốt nghiệp THPT hoặc giao tổ chức thi về cho các trường thì đó vẫn là một kỳ thi.
Chính vì thế, nếu không thi ở cấp quốc gia mà giao cho các trường tổ chức thi và xét tốt nghiệp THPT thì Bộ Giáo dục và Đào tạo cần xây dựng đề án, trình Chính phủ phê duyệt và báo cáo Quốc hội trước khi thực hiện.
- Vậy nếu có đề xuất thay đổi kỳ thi THPT quốc gia cho phù hợp với tình hình dịch bệnh, Bộ Giáo dục và Đào tạo cần phải làm gì, thưa ông?
Dịch bệnh là tình huống đặc biệt nhưng nếu thay đổi cách thức công nhận tốt nghiệp cho nhẹ nhàng hơn thì phải có sự chuẩn bị thật kỹ.
Cụ thể, Bộ Giáo dục và Đào tạo cần xây dựng một phương án đặc thù để xét tốt nghiệp THPT cho năm nay, phải có nghiên cứu, phân tích, đánh giá, báo cáo tác động. Đây là một quyết định có tác động lớn đến nhân dân, nên cần xin ý kiến của người dân, các cơ sở giáo dục, giới giáo chức…
Việc này cũng phải báo cáo Quốc hội là để Quốc hội giám sát, những gì chuẩn bị chưa kỹ thì Quốc hội khuyến cáo, chứ Quốc hội sẽ không thông qua hay quyết định hình thức thi cụ thể.
Chúng ta cần chuẩn bị kỹ trước khi quyết định chính thức chứ không phải quyết định một cách ngẫu hứng, "một sớm một chiều" được.
Đó là chưa kể chúng ta phải tính đến cả câu chuyện tuyển sinh vào đại học, cao đẳng. Một số ý kiến cho rằng các trường tự chủ, có phương án tuyển sinh riêng như làm bài kiểm tra, phỏng vấn, thi đánh giá năng lực...
Tôi cho rằng nói ra thì có vẻ dễ nhưng việc này đòi hỏi phải chuẩn bị kỹ lưỡng về nội dung, cách thức tổ chức chứ không hề đơn giản.
- Đó là xét về luật và quy trình. Thế còn quan điểm cá nhân ông về việc bỏ thi THPT quốc gia như hiện nay thì sao?
Tôi là một người luôn ủng hộ quan điểm không cần tổ chức đánh giá tốt nghiệp mang tính chất tập trung như hiện nay. Việc này có thể phân cấp cho địa phương. Nhiều nước đã giao cho các sở giáo dục tổ chức, đánh giá kết quả học tập của học sinh.
Thế nhưng, muốn thay đổi điều gì liên quan tới đông đảo người dân phải chuẩn bị thật kỹ, phải có nghiên cứu cẩn thận. Quan trọng nhất là tiêu chí thuận lợi cho nhân dân nhưng phải đảm bảo được chất lượng giáo dục. Đây là một trong những việc rất quan trọng, ảnh hưởng tới nguồn nhân lực của đất nước.
Nếu vì dịch, chúng ta đặt vấn đề là “làm cho có” hay công nhận "khống", làm để công nhận tất cả đều đạt tốt nghiệp thì nó lại là câu chuyện không thể chấp nhận và hậu quả sẽ để lại hàng chục năm sau, làm hỏng cả một thế hệ thì rất nguy hiểm.
Cho đến bây giờ thì không thể đặt vấn đề trong một vài tháng nữa có thể xong một đề án mà mình chưa nghĩ. Tôi không nghĩ vì hoàn cảnh thực tế của dịch hiện nay mà có thể thay đổi được bản chất của kỳ thi hiện nay.
Thế nhưng, về lâu dài, mình cần chủ động nghiên cứu đến phương án này chứ không phải vì dịch bệnh hiện nay.
- Xin cảm ơn ông!
