Tọa đàm do bà Thân Thị Thư - Trưởng ban Tuyên giáo Thành ủy; ông Dương Thế Trung - Phó ban Tuyên giáo Thành Uỷ; ông Võ Anh Tuấn - nguyên Phó Giám đốc Sở Giáo dục Nam bộ đồng chủ trì, diễn ra ngày 7.9.
Theo đó, sau Cách mạng Tháng 8, tại Việt Nam cũng như Nam Bộ nói riêng, có đến 90% người dân mù chữ. Trong bối cảnh đó, vào tháng 8.1947, Sở Giáo dục Nam Bộ và Viện Văn hóa kháng chiến Nam Bộ được thành lập, ban đầu đặt tại Đồng Tháp sau đó chuyển về Tây Nam Bộ.
Đã có 8 tham luận phân tích những chủ trương, quan điểm, phương châm sâu sắc của Bác Hồ, Trung ương Đảng, Xứ ủy Nam Bộ với nhiệm vụ quét sách tàn tích văn hóa nô dịch, xây dựng nền văn hóa mới, những thành tựu kinh nghiệm của công tác giáo dục trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp và vận dụng kinh nghiệm của sự nghiệp giáo dục thời kỳ kháng chiến chống Pháp vào sự nghiệp giáo dục và đào tạo hiện nay.
Đến năm 1952, toàn Nam Bộ có gần 3 triệu người thoát nạn mù chữ, 20% số này đã qua lớp dự bị bình dân (lớp 3). Có một tỉnh là Gia Định đã thanh toán nạn mù chữ.
Sở Giáo dục Nam Bộ đã chủ động sáng tạo phát triển bình dân học vụ, xây dựng hệ thống giáo dục phổ thông, hệ thống trường trung học, tiểu học bình dân thuộc Ty Giáo dục. Qua đó, Sở đào tạo được thế hệ cán bộ có học thức, kiên trung, sáng tạo, đáp ứng yêu cầu lãnh đạo và tham gia kháng chiến trên nhiều lĩnh vực. Nhiều người trong đó trở thành cán bộ dày dạn kinh nghiệm trong kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ. Nhiều học viên tập kết ra Bắc, được cử ra nước ngoài học tập, nghiên cứu trở thành nhà giáo, nhà nghiên cứu, lãnh đạo của đất nước sau này.
Qua 9 năm, Sở Giáo dục Nam Bộ đã xây dựng chương trình giáo khoa bằng tiếng Việt, khởi động bộ máy cho các tỉnh, bồi dưỡng lực lượng, đào tạo giáo viên, các lớp sư phạm cấp tốc; đào tạo gần 600 giáo viên bổ túc văn hóa, giáo viên tiểu học và làm công tác quản lý ở các ty giáo dục...
Các tham luận tại hội thảo đã rút ra kinh nghiệm công tác giáo dục trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp và vận dụng vào trong nền giáo dục đào tạo hiện nay, đó là xác định mục đích của người dạy và người học từ đầu một cách rõ ràng - học để phục vụ nhân dân.
Một kinh nghiệm khác được rút ra là giáo dục tinh thần tự làm chủ của học sinh. Đây là giá trị lớn được nhận thức sâu sắc, quan trọng trong xây dựng con người Việt Nam, tự chủ sáng tạo để tiếp nhận tri thức trong bối cảnh mới.
