Cử tuyển… bát nháo
Từ năm 2006-2015, Sở GDĐT tỉnh BP đã tham mưu UBND tỉnh cử 828 HS đi học diện cử tuyển. Trong đó, có 794 HS được xét thông qua hội đồng cử tuyển tỉnh. Có 34 HS bổ sung, thay thế không do hội đồng sơ tuyển các huyện đề nghị, không thông qua hội đồng cử tuyển tỉnh xét duyệt, mà do Sở GDĐT trực tiếp tham mưu trình UBND tỉnh cử đi học. Việc thay thế này là không đúng quy định.
Mặt khác, lẽ ra Sở GDĐT phải dựa trên số lượng chỉ tiêu đăng ký cử tuyển đi học, theo nhu cầu các huyện; nhưng thực tế, có một số năm, Sở GDĐT lại giao tăng chỉ tiêu.
Thí dụ: Năm 2008, huyện Lộc Ninh đăng ký 21 chỉ tiêu, Sở GDĐT giao 26 chỉ tiêu (tăng 5 chỉ tiêu). Tương tự, năm 2010, huyện Bù Gia Mập đăng ký 42 chỉ tiêu, Sở GDĐT giao 50 chỉ tiêu (tăng 8 chỉ tiêu). Năm 2011, huyện Bù Đăng đăng ký 41 chỉ tiêu, Sở GDĐT giao 51 chỉ tiêu (tăng 10 chỉ tiêu)…
Kiểm tra hồ sơ cử tuyển từ năm 2008-2015, hội đồng sơ tuyển xét duyệt của 7 huyện cử 420 HS. Tuy nhiên, hội đồng cử tuyển của tỉnh (do Sở GDĐT chủ trì) lại xét duyệt tham mưu UBND tỉnh cử… 642 HS đi học(?). Thậm chí, có huyện Chơn Thành, không đăng ký chỉ tiêu cử HS đi học trong năm 2006-2015, nhưng không hiểu sao vẫn phát hiện có 4 HS đi học diện cử tuyển(?).
Đặc biệt, tại huyện Bù Đăng, hội đồng sơ tuyển huyện cử 114 HS, nhưng hội đồng cử tuyển tỉnh lại tham mưu UBND tỉnh cử… 173 HS đi học, (tăng 59 HS) v.v… Kiểm tra 17/34 hồ sơ HS đi học bổ sung, thay thế, không hề được hai hội đồng sơ tuyển huyện và cử tuyển tỉnh cử đi học, cũng đầy sai sót.
Từ việc cử tuyển đi học bát nháo, với quá nhiều sai sót nêu trên, dẫn tới hệ quả: Trong tổng số 828 HS được cử đi học đại học, cao đẳng, thì có tới 232 HS không đi học, tự ý nghỉ học, học không đạt yêu cầu, hoặc bị kỷ luật buộc thôi học…
“Phù phép” người Kinh thành… dân tộc thiểu số(?)
Không phải ngẫu nhiên, ngày 8.5.2017, Trường ĐH Y dược TPHCM đã ra quyết định buộc thôi học đối với 6 HS từ năm 2016-2017. Đây là 6 HS thuộc diện cử tuyển của tỉnh BP. Nói là cử tuyển, thế nhưng khi rà soát danh sách lại không có tên trong danh sách cử đi học.
Điều đáng nói, 6 HS được ai đó “phù phép” từ người Kinh thành… người dân tộc thiểu số, để được hưởng chế độ cử tuyển của nhà nước, nhằm học đại học mà không phải đóng tiền... Trước đó, Trường ĐH Y Dược đã buộc một HS khác thôi học.
Sau khi sự vụ bị vỡ ra, UBND tỉnh BP đã có văn bản yêu cầu Sở GDĐT giải trình; đồng thời, yêu cầu phải thu hồi số tiền về ngân sách là 57,8 triệu đồng gồm: Học bổng, trợ cấp, học phí đã cấp cho sinh viên là người dân tộc thiểu số theo chế độ cử tuyển trong thời gian học tại Trường ĐH Y Dược TPHCM...
Nghị định số 134/2006/NĐ-CP ngày 14.11.2006 của Chính phủ quy định: “Tỉ lệ người dân tộc Kinh được cử tuyển không vượt quá 15% so với tổng chỉ tiêu được giao”. Nhưng qua kiểm tra 794 HS cử tuyển được thông qua hội đồng cử tuyển của tỉnh xét duyệt và được UBND tỉnh BP cử đi học, có 595 HS người dân tộc thiểu số (chiếm tỉ lệ 75%), 199 HS người Kinh (chiếm tỉ lệ 25%) - tăng 10% so với quy định của Nghị định 134.
Không chỉ sai phạm kể trên, qua kiểm tra có 6 HS có hộ khẩu chưa đủ 5 năm tính đến năm cử tuyển. Có 12 HS không có hộ khẩu trong hồ sơ cử tuyển và có 96 HS có dấu hiệu gian dối khác về hộ khẩu v.v…
Có dấu hiệu vi phạm luật pháp
Trước hàng loạt sai phạm trong công tác cử tuyển HS đi học; mới đây, ông Nguyễn Thành Chương - GĐ Sở Nội vụ - đã có văn bản kiến nghị UBND tỉnh BP giao Công an tỉnh BP xác minh dấu hiệu vi phạm luật pháp.
Đó là vụ việc 96 HS có hộ khẩu thường trú ghi tại học bạ THPT không trùng khớp với sổ hộ khẩu thường trú v.v… Vụ 20 HS không có tên trong danh sách cử tuyển, nhưng vẫn được tham mưu UBND tỉnh ra quyết định cử đi học trong năm 2008 và năm 2013...
Theo ông Nguyễn Thành Chương, tại văn bản số 130/BC-ĐKT ngày 5.9.2017, báo cáo UBND tỉnh BP: “Thực hiện chính sách ưu tiên của Đảng và Nhà nước nhằm đào tạo nguồn nhân lực cho các địa phương vùng kinh tế xã hội khó khăn. Tỉnh BP đã cử tuyển nhiều HS người dân tộc thiểu số, HS người Kinh ở các xã đặc biệt khó khăn đi học ĐH, cao đẳng…
Song, vẫn có nhiều khó khăn, hạn chế như: Các huyện, thị xã khi đăng ký chỉ tiêu đào tạo HS diện cử tuyển hằng năm, chưa tính toán được tỉ lệ tăng giảm biên chế… Việc nhận hồ sơ cử tuyển có sự chưa thống nhất giữa hội đồng sơ tuyển các huyện, thị xã, với hội đồng cử tuyển của tỉnh; chất lượng cử tuyển đầu vào thấp, dẫn tới chất lượng HS không đạt, không đủ trình độ để học, bị buộc thôi học v.v…”.
Một giáo viên lâu năm ở thị xã Đồng Xoài nhận xét: “Chưa có con số nào thống kê thiệt hại của ngân sách, do phải tài trợ cho hàng trăm HS “có vấn đề” khi được chọn đi học cử tuyển. Nhưng chắc chắn, con số thiệt hại cho ngân sách không hề nhỏ”. Thật vậy, Sở GDĐT đang cùng các cơ quan chức năng nỗ lực thu hồi kinh phí đối với 32 HS cử tuyển tự ý nghỉ học, kỷ luật buộc thôi học…
