Sáng 25.6, gần 900.000 thí sinh trên cả nước bước vào buổi thi đầu tiên của kỳ thi THPT Quốc gia 2019 với môn Ngữ văn (thời gian làm bài 120 phút).
9h30, thí sinh Nguyễn Đình Hưng - Trường THPT chuyên Hà Giang là người đầu tiên bước ra khỏi điểm thi. Theo Hưng, đề thi môn Ngữ văn năm nay vừa sức thí sinh, tập trung vào kiến thức cơ bản, đã được học ở trường. Hưng ấn tượng nhất với câu Nghị luận xã hội nói về ý chí, sức mạnh con người.
Phần Làm văn, đề thi ra vào tác phẩm "Ai đã đặt tên cho dòng sông" của tác giả Hoàng Phủ Ngọc Tường.
Lao Động sẽ cập nhật nhanh nhất và chính xác đáp án môn Ngữ văn kỳ thi THPT quốc gia 2019:
Nhận xét về đề thi Ngữ văn THPT quốc gia 2019, cô Trịnh Thu Tuyết - giáo viên Ngữ văn, Hệ thống giáo dục HOCMAI - cho rằng đề đảm bảo đúng cấu trúc mang tính thống nhất như mô hình đề từ năm 2017, với 2 phần là Đọc hiểu (3,0 điểm); Làm văn (7,0 điểm) chia thành 2 câu hỏi.
Những ngữ liệu cho phần Đọc hiểu, nghị luận xã hội và nghị luận văn học có dung lượng vừa phải phù hợp với thời lượng 120 phút, có khả năng khơi gợi những suy nghĩ, xúc cảm mang giá trị nhân văn và có ý nghĩa thẩm mĩ sâu sắc cho học trò.
Các câu hỏi từ Nhận biết, thông hiểu, vận dụng và vận dụng cao hầu như không thay đổi từ nội dung, mức độ cho đến phạm vi kiến thức, kĩ năng…Ví dụ:
Câu hỏi 1: kiểm tra kiến thức về thể thơ đã lặp lại câu hỏi 1 của đề thi chính thức năm 2018.
Nếu đối chiếu với đề thi tham khảo cho kì thi THPT quốc gia năm 2019, có thể thấy yêu cầu kiểm tra về kiến thức Tiếng Việt vẫn được lưu ý nhiều hơn so với kiểm tra khả năng suy nghĩ và cảm nhận về nội dung của ngữ liệu.
Có cảm giác về sự chênh trong mức độ khó và các tầng nghĩa cần hướng tới của các câu hỏi 2, 3, 4: Nếu ở câu hỏi 2, sự thông hiểu chỉ dừng lại trong việc giải mã nội dung các dòng thơ tương đối hiển ngôn thì câu hỏi 3, khi yêu cầu học sinh phải chỉ ra hiệu quả của phép điệp trong 4 dòng thơ…có thể ít nhiều sẽ làm khó học trò, bởi sự mơ hồ giữa 1 tầng nghĩa không hướng tới ý nghĩa của phần thông hiểu, cũng như chủ đề sẽ hướng tới của phần nghị luận xã hội sau đó.
Chính vì thế các câu hỏi 1, 2, 3 trong đề thi không hoàn toàn mang chức năng là sự chuẩn bị, khai phá, khơi mở cho nội dung vận dụng cao trong câu 4 và vấn đề nghị luận trong phần Làm văn.
Trong phần Làm văn (7,0 điểm), ở câu 1, đề bài đưa ra yêu cầu nghị luận về “sức mạnh ý chí của con người trong cuộc sống”- đây là vấn đề tương đối phù hợp với 9 câu thơ sau của ngữ liệu Đọc hiểu, cũng tương đối phù hợp với phần vận dụng cao trong câu hỏi 4 phần đọc hiểu – sự phù hợp ấy sẽ giúp cho học trò những nền tảng đầu tiên của suy nghĩ, cảm nhận trong quá trình nghị luận.
Tuy nhiên, có một vấn đề cần quan tâm về sự diễn đạt cần chính xác hơn trong câu lệnh. Nếu yêu cầu của câu lệnh là “viết một đoạn văn về sức mạnh ý chí của con người trong cuộc sống” thì vấn đề nghị luận sẽ là yêu cầu của một bài văn nghị luận xã hội và nội dung nghị luận sẽ phải triển khai theo một hệ thống ý giúp khám phá về toàn bộ vấn đề “sức mạnh ý chí của con người trong cuộc sống”.
Ví dụ: có thể triển khai về “sức mạnh ý chí”, khái niệm thế nào là sức mạnh ý chí/biểu hiện của sức mạnh ý chí/vai trò, ý nghĩa của sức mạnh ý chí/giải pháp rèn luyện sức mạnh ý chí/bàn luận, phản biện về sức mạnh ý chí/bài học cho bản thân về sức mạnh ý chí….
Sẽ hoàn toàn chính xác với yêu cầu của một đoạn văn nếu câu lệnh được thay đổi theo cách: “…viết một đoạn văn về sức mạnh của ý chí con người trong cuộc sống”.
Trong câu Nghị luận văn học, Ngữ liệu nghị luận là phần mở đầu của đoạn trích “Ai đã đặt tên cho dòng song” – một đoạn văn đẹp, giàu chất thơ, thể hiện sinh động vẻ đẹp hùng vĩ, thơ mộng, đắm say của dòng sông Hương nơi thượng nguồn; cũng thể hiện đồng thời những nét đặc sắc nhất trong phong cách nghệ thuật của nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường: Tài hoa và trí tuệ, sâu sắc và tình tứ, hướng nội và đắm say… Đây là một ngữ liệu giúp khơi gợi những xúc cảm thẩm mĩ phong phú của học trò.
