Các khoản thu núp bóng "tự nguyện"
Ngay ngày đầu con đến trường, chị Nguyễn Thị Hằng (Thanh Xuân, Hà Nội) đã được mời tham gia một nhóm Zalo phụ huynh của lớp với 3 người trong ban đại diện cha mẹ học sinh.
Đáng nói, cả 3 thành viên đều đã được chỉ định sẵn dù chưa có bất kỳ buổi gặp mặt phụ huynh hay tiến cử như lẽ thông thường. Trong nhóm Zalo, mọi người thảo luận rất sôi nổi về những khoản tiền mà phụ huynh sẽ phải nộp đầu năm như tiền lắp điều hòa, tiền sửa chữa, thay rèm cửa, tiền điện, tiền máy chiếu,….
Hầu hết phụ huynh đều đồng ý với khoản tiền mà Ban đại diện cha mẹ học sinh dự định thu mặc dù ai cũng than phiền số tiền khá lớn so với thu nhập của họ. Bên cạnh đó, có một số khoản chi phí không thực sự cần thiết cho quá trình học tập của con. Một số khoản khác không thuộc danh mục được Bộ, Sở cho phép thu.
Theo nhiều phụ huynh, học phí trường công thật sự không đáng lo bởi hàng tháng, người lao động nghèo vẫn có thể xoay xở để đóng vài chục nghìn cho con ăn học. Điều đáng lo ngại là những khoản đóng góp tồn tại dưới nhiều hình thức "hỗ trợ", "vận động", "đóng góp".
"Miễn học phí cho học sinh phổ thông chẳng có nghĩa lý gì khi các khoản phụ thu cao hơn gấp nhiều lần. Nào là tiền hỗ trợ việc học tập, tiền điện nước, tiền vệ sinh, tiền giữ xe đạp, tiền học buổi thứ hai, tiền học thêm tiếng Anh liên kết, tiền sinh hoạt câu lạc bộ, cải tạo nhà vệ sinh,...
Hàng trăm khoản đổ đầu phụ huynh. Nếu học phí 1 đồng thì các khoản phụ thu phải đến 10, 20 đồng" - chị Lê Thị Ngọc (quận Nam Từ Liêm, Hà Nội) chia sẻ.
Theo phụ huynh phản ánh, các khoản lạm thu vẫn ngang nhiên tồn tại dưới danh nghĩa “thỏa thuận” và “tự nguyện”. Thậm chí có trường còn in sẵn “Đơn xin tự nguyện đóng góp” như một tấm lá chắn hữu hiệu nhất để đối phó với các quy định hiện nay.
"Hầu hết các khoản thu đều "tự nguyện trên tinh thần bắt buộc"" - chị Ngọc thở dài.
Siết chặt các khoản thu chi
Vào đầu năm học mới, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) đã có công văn gửi Giám đốc Sở GDĐT tạo các tỉnh, thành về việc triển khai một số hoạt động đầu năm học 2022-2023. Trong đó, Bộ đưa ra 8 hoạt động yêu cầu các địa phương thực hiện, trong đó có việc công khai các khoản thu, chi.
Để ngăn chặn tình trạng lạm thu, các địa phương đều đã ra hàng loạt các quy định nhằm chấn chỉnh
Chẳng hạn, UBND TP Hải Phòng đã quy định danh mục các khoản thu và mức thu, cơ chế quản lý thu chi đối với các dịch vụ hỗ trợ hoạt động giáo dục, đào tạo cho khối trường công lập. Theo đó, các trường chỉ được phép thu các khoản trong danh mục.
Các khoản thu theo định kỳ gồm: Mua sắm thiết bị phục vụ bán trú; học và thi nghề phổ thông; nước uống.
Các khoản thu theo tháng như: Tiền ăn, hỗ trợ người nấu ăn; chăm sóc bán trú; quản lý trẻ/ học sinh ngoài giờ hành chính; trông ngày thứ 7, dạy học 2 buổi/ ngày…
Địa phương này yêu cầu các trường công lập phải sử dụng chứng từ thu (phiếu thu tiền mặt có ký xác nhận của cha mẹ học sinh hoặc ký xác nhận nếu thanh toán trực tuyến).
Cơ sở giáo dục công lập chỉ được thực hiện thu đối với danh mục các khoản thu và mức thu dịch vụ hỗ trợ hoạt động giáo dục và đào tạo được quy định.
Với danh mục các khoản thu và mức thu đối với các cơ sở giáo dục công lập trên, các trường rất khó để thu sai.
Không riêng Hải Phòng, các địa phương khác cũng đều có những giải pháp riêng nhằm tăng cường công tác quản lý thu chi năm học, ngăn chặn triệt để tình trạng lạm thu gây bức xúc dư luận.
Mặc dù ngành giáo dục đã có những quy định rất rõ về các khoản nhà trường được phép và không được phép thu nhưng tình trạng lạm thu vẫn luôn là vấn đề khiến phụ huynh trăn trở mỗi đầu năm học mới.
