Khảo sát do ActionAid và Trung tâm Nghiên cứu Giới - Gia đình và Môi trường trong Phát triển thực hiện cho thấy: Tại Việt Nam, 87% phụ nữ và trẻ em gái được khảo sát từng bị quấy rối nơi công cộng; 53,7% nhân viên văn phòng và 59,5% công chức nhà nước từng bị quấy rối tình dục từ hai đến năm lần.
Anh H.L, nhân viên một công ty thuộc tập đoàn có tiếng tại Việt Nam, tiết lộ cánh đàn ông ở công ty anh có một nhóm chat riêng. Ban đầu đây chỉ là nhóm nói chuyện phiếm, sau trở thành nơi bàn tán về phụ nữ.
Những đàn ông trong nhóm chat đó ngầm hiểu rằng, tuyệt đối không được thêm đồng nghiệp nữ vào nhóm nếu không muốn những hình ảnh chụp trộm họ sẽ bị lộ ra. Nếu hôm nay có cô nào mặc váy ngắn, ắt hẳn sẽ trở thành mục tiêu của nhóm chat. Không chỉ chụp trộm ở chỗ làm, họ còn săn ảnh ở cả những buổi cà phê riêng hay teambuilding công ty.
Anh H.L được thêm vào nhóm nhưng mỗi lần nhận hình ảnh như vậy, anh cảm thấy không vui vẻ. Tuy nhiên, anh không dám lên tiếng hay tố cáo vì “họ đông quá”, anh cũng cần giữ công việc của mình.
Việc duy nhất H.L có thể làm là nhắc nhở đồng nghiệp nữ cẩn trọng, nhưng phải cân nhắc ngôn từ để không khiến họ thấy khó chịu vì trang phục là vấn đề nhạy cảm.
Chị N.A (22 tuổi, Hà Nội) là nạn nhân của quấy rối tình dục nơi làm việc. Chị là công nhân nhà máy, thỉnh thoảng cấp trên xuống giám sát thường lại gần chỗ chị. “Anh ta lấy cớ kiểm tra công việc của tôi để đứng cạnh, ghé sát mặt, có khi giả vờ vô tình chạm vào người dù biết tôi đã có chồng. Tôi biết hắn có ý đồ nhưng không dám phản ứng, khiếu nại bởi thời buổi dịch bệnh kiếm việc rất khó. Nhỡ bị nghỉ việc thì không biết kiếm tiền ở đâu nên tôi nhịn nhục, khuất mắt trông coi”.
Không ít trẻ em, phụ nữ đã trải qua tình huống bị đàn ông trên đường nhìn chằm chằm hoặc “khen xinh”, xin số điện thoại với thái độ đùa cợt. Đây cũng là biểu hiện quấy rối tình dục. Tuy nhiên khi phàn nàn hoặc tỏ thái độ, họ thường bị nhận lại câu: “Xinh nên người ta mới trêu”.
Năm 2018, tại Hội thảo do Trung tâm Quản lý giao thông công cộng phối hợp với Đại học Hoa Sen tổ chức, một nữ sinh chia sẻ câu chuyện bị quấy rối tình dục trên xe buýt.
Người đàn ông bất ngờ nắm tay và cởi đồ khoe cơ thể. Cô gái sợ hãi bỏ chạy và về nhà kể cho phụ huynh thì được khuyên: “Lần sau cẩn thận, coi như bị xui”. Nhiều người vẫn có thái độ dửng dưng trước hành vi quấy rối do suy nghĩ “làm hoa cho người ta hái, làm gái cho người ta trêu”.
Vì ranh giới giữa chọc ghẹo và quấy rối tình dục đôi khi mập mờ và dễ hiểu nhầm, nhiều người không ý thức được mình đang là nạn nhân của quấy rối tình dục.
Quấy rối tình dục không chỉ là những động chạm trực tiếp hoặc xâm hại cơ thể. Quấy rối tình dục bao gồm những hành vi tình dục ngoài ý muốn như đụng chạm cơ thể hoặc sử dụng lời nói ám chỉ về tình dục.
Phần lớn người bị quấy rối tình dục là phụ nữ, nhưng nam giới cũng có thể trở thành nạn nhân. Người bị quấy rối và kẻ quấy rối có thể là bất kỳ ai: nữ giới, đàn ông, người đồng tính, song tính…
Quấy rối tình dục được thể hiện ở nhiều hình thức: kỳ thị giới tính; cưỡng hiếp, tấn công tình dục; cố ý động chạm, ngả người, ép nạn nhân vào tường khi không được sự cho phép; có cử chỉ, động tác gợi liên tưởng đến hoạt động tình dục; gửi thư, gọi điện, dùng lời lẽ, nói đùa mang tính khiêu khích (sex joke); nhận xét về ngoại hình của ai đó…
Ở môi trường công sở, quấy rối tình dục có thể biểu hiện ở các tình huống: cấp trên ngụ ý với nhân viên rằng phải ngủ với anh ta để giữ được công việc; nhân viên văn phòng không thoải mái vì đồng nghiệp thường xuyên nói “sex joke”, người thu ngân khó chịu vì bị đồng nghiệp vuốt ve trái ý muốn; bàn tán về cơ thể người khác…
Nếu nhận ra mình đang bị quấy rối tình dục ở công sở, bạn có thể làm theo các cách sau:
Luật sư tranh tụng Silvia Stanciu làm việc tại công ty Phillips & Associates (New York) khuyên hãy ghi chép lại. “Chúng tôi khuyến khích khách hàng nên có nhật ký ghi lại những sự cố đang xảy ra. Nếu bạn muốn báo cáo hành vi quấy rối tình dục, sẽ hữu ích nếu bạn chỉ ra những ngày và hành vi cụ thể. Bởi vậy khi đồng nghiệp hoặc sếp có những hành vi không phù hợp, hãy chép nó ra giấy”, Stanciu nói.
Vì quấy rối tình dục là hành vi không được hoan nghênh nên hãy thẳng thắn nói rõ với kẻ quấy rối.
Nếu việc này vẫn tiếp diễn, hãy báo cáo với phòng nhân sự, hoặc với cá nhân - tổ chức có thể giúp đỡ bạn.
