Bởi vậy, từ bao đời nay, cứ mỗi độ xuân đến, người dân xứ Thanh lại nô nức trẩy hội…
Nhân dân ta có tâm thức thờ mẹ, kính cha và ý thức về dòng giống cha rồng dưới biển, mẹ tiên trên rừng. Do tâm thức này nên việc đi lễ đền, chùa đầu xuân của người dân bao giờ cũng là ý nguyện đi ngược, về xuôi. Ngày xuân, điểm đến đầu tiên thường là Na Sơn Động Phủ, mà dân gian quen gọi là phủ Na. Nơi đây thờ Bà Triệu, người đã phất cờ khởi nghĩa chống giặc Ngô xâm lược, bảo vệ bờ cõi nước nhà. Phủ Na toạ lạc bên chân núi Na, nơi bà đã luyện quân, khởi binh đánh giặc, nay thuộc địa phận xã Xuân Du, huyện Như Thanh.
Ông Nguyễn Văn Sinh – Chủ tịch UBND xã Xuân Du, phấn khởi: “Lễ hội phủ Na diễn ra vào tháng 2 và tháng 8 âm lịch hàng năm, nhưng từ mùng 4 tháng Giêng, khách thập phương đã đi lễ rất đông. Mỗi năm có hàng chục nghìn người về dự lễ”.
Miền núi biếc, non cao của xứ Thanh còn có đền Cửa Đạt nổi tiếng, nằm bên hữu ngạn sông Chu thuộc xã Xuân Mỹ, huyện Thường Xuân. Theo những tài liệu cổ, đây là nơi thờ bà chúa Thượng Ngàn - công chúa Ngọc Hoa, con gái của thần Tản Viên và Mỵ Nương. Tục truyền, bà chúa Thượng Ngàn hay hiển linh cứu nạn, giúp Lý Thường Kiệt đánh thắng quân Tống ở sông Như Nguyệt, giúp vua Lê Lợi khi bị giặc Minh truy đuổi. Vì thế, bà được nhân dân tôn thành Mẫu Thượng Ngàn.
Xuôi về vùng biển là đền Độc Cước thờ vị thần có công với cả vùng biển xứ Thanh. Đền nằm trên núi Cổ Rùa, dãy Trường Lệ thuộc làng Núi, nay thuộc địa phận phường Trường Sơn, TP. Sầm Sơn. Theo truyền thuyết, vị thần này đã xả thân mình làm hai để đánh đuổi loài thuỷ quái, bảo vệ cho xóm làng bình yên, tạo nên một vùng biển xứ Thanh sầm uất.
Trong tâm thức dân gian, thần Độc Cước được thành kính tôn là Độc Cước chân nhân, Tiên Sơn Độc Cước và được thờ vọng ở nhiều nơi. Tục truyền, thần Độc Cước rất linh thiêng nên hàng năm, vào dịp đầu xuân, có nhiều du khách từ các tỉnh xa cũng về đây cúng lễ.
Chị Nguyễn Thị Hà – Phường Nam Ngạn, TP. Thanh Hóa, chia sẻ: “Hàng năm, cứ đến mùng 4 Tết, mấy chị em trong phố lại rủ nhau đi lễ đền, chùa. Không đi được thì cảm thấy bất an nên dù bận thế nào tôi cũng phải thu xếp công việc”.
Về phía Tây Nam của dãy Trường Lệ còn có đền Cô Tiên nằm trên hòn Đầu Voi nhìn xuống vùng biển Ngọc quanh năm sóng vỗ. Ngôi đền này thờ một người con gái làm nghề thuốc cứu nhân độ thế. Nơi đây, năm 1960, Bác Hồ đã dừng chân khi về thăm Sầm Sơn. Trước cảnh núi non biển trời kì thú, Bác đã đặt tên cho đền là Cổ Tiên, tức là cảnh đẹp có tự xa xưa, nhân dân trong vùng quen gọi là đền Cô Tiên.
Đầu xuân trẩy hội, không thể bỏ qua đền Sòng ở thị xã Bỉm Sơn. Bởi, đây là nơi thờ Liễu Hạnh, một trong Tứ bất tử của Việt Nam. Trong tâm thức dân gian, Liễu Hạnh vừa là Thần, vừa là Phật, vừa là Mẫu. Hội đền Sòng diễn ra vào ngày 26.2 âm lịch hàng năm. Nhưng mới đầu tháng giêng, nhiều du khách thập phương đã đi lễ đền, cầu mong cho một năm mới nhiều tốt lành…
Đi lễ đền, lễ chùa đầu xuân là nhu cầu không thể thiếu trong đời sống tinh thần của người dân xứ Thanh. Bên cạnh việc lao động sản xuất, người dân còn có nhu cầu giải trí và ngưỡng vọng tâm linh, hoà mình vào không gian thiêng, giao cảm với đất trời, thiên nhiên và người xưa để đảm bảo sự cân bằng về tâm lí, tình cảm với ước vọng một năm mới an vui, hạnh phúc…
