Ai từng lên tới đất Lào Cai đều muốn một lần được chinh phục đỉnh đèo huyền thoại Ô Quy Hồ. Đèo bắt đầu từ Sa Pa với 1/3 nằm phía Lào Cai, 2/3 còn lại thuộc đất Lai Châu, kết thúc tại ngã ba Tam Đường.
Đèo Ô Quy Hồ còn được gọi là đèo Hoàng Liên Sơn vì chạy vượt qua dãy Hoàng Liên hùng vĩ; hoặc là đèo Mây vì quanh năm mây mù che phủ, ngay cả trong những ngày hè.
Tên Ô Quy Hồ được đặt theo tiếng kêu tha thiết của loài chim cùng tên, gắn với câu chuyện tình yêu lãng mạn nhưng đầy trắc trở của một đôi trai gái.
Đèo Ô Quy Hồ chạy dài quanh dãy núi Hoàng Liên, trước kia đầy hiểm trở, sát bên vực thẳm với hiểm họa sạt lở đất khiến ít người dám qua lại. Con đèo gắn với nhiều câu chuyện truyền miệng khiến người đi qua rùng mình, nổi bật nhất là chuyện về thần hổ, về những con hổ già tinh đời, thường rình rập đâu đó ở trên đèo để bắt người.
Đứng từ ngay cua ngoặt đầu tiên lên đèo đã thấy được toàn bộ chiều dài uốn lượn đến tận chân trời. Đèo hôm nay đã được trải nhựa, đi qua công viên Hàm Rồng, nối liền thác Bạc, Trạm Tôn, đều là những điểm du lịch nổi tiếng của Lào Cai.
Đứng trên cao nhìn xuống, khung cảnh thật ngoạn mục. Những vạt núi xanh trùng điệp ôm lấy những thung lũng sâu cùng biển mây dệt nên bức tranh núi rừng Tây Bắc hùng vĩ. Vào buổi chiều tà, hoàng hôn nhuộm đỏ bao trùm không gian huyễn hoặc. Đêm vượt Ô Quy Hồ mang đến cảm giác liêu trai bởi tiếng gió hút từ những khe núi cùng ánh trăng bàng bạc cheo leo.
Đi qua Ô Quy Hồ từ Sa Pa, đoạn đường thả dốc đều đều. Dù đã được làm nhưng Ô Quy Hồ vẫn có nhiều đoạn sạt do mưa lũ. Trên vạt đồi có rất nhiều cây hoa dại, trong đó nổi bật và thơm nức mũi là hoa bách hợp.
Vượt qua đỉnh đèo trong mây mù, thấy rõ rệt sự khác biệt về nhiệt độ giữa hai vùng. Trong khi phía Lai Châu thời tiết mát mẻ, khô hanh thì vừa chuyển sang phía bên kia sườn đất Lào Cai sẽ nhận được ngay những cơn gió lạnh với cái rét cắt da cắt thịt.
Cánh chạy xe máy lần nào lên cũng ghé lại đỉnh đèo ăn chút gì đó lót dạ. Đa phần là đồ nướng thơm phức với hạt dẻ, thịt xiên, trứng nướng hay cơm lam chấm muối vừng. Xuýt xoa đôi bàn tay bên bếp lửa hồng, nụ cười bạn bè làm cái lạnh tan biến. Bất chợt cơn gió đem mây mù toả khắp thung lũng khiến con đường đèo ẩn hiện trong mây tuyệt đẹp.
