Nằm cách TP Tuy Hòa (tỉnh Phú Yên) 35km về phía Bắc, nhà thờ Mằng Lăng là một trong những nhà thờ cổ nhất ở Việt Nam, được xây dựng vào năm 1892, do một người Pháp xây nên (người dân xứ đạo tại đây gọi tên theo tiếng Việt là Cổ Xuân). Đây là vị linh mục đầu tiên của giáo xứ Mằng Lăng, phụ trách việc xây dựng nhà thờ, đây còn là nơi lưu giữ nhiều cuốn sách chữ quốc ngữ đầu tiên của nước ta.
"Nhà thờ Mằng Lăng được lấy tên từ một loài cây được trồng rất nhiều ở vùng này cách đây hàng thế kỷ. Hiện dấu tích của loài cây này chỉ còn tồn tại trong chính cái tên gọi của nhà thờ" - người dân địa phương cho biết.
Đặt chân đến nhà thờ Mằng Lăng, du khách có thể chiêm ngưỡng một trong những công trình đặc trưng của kiến trúc Gothic - lối kiến trúc bắt đầu từ cách đây khoảng 1.200 năm trước công nguyên.
Thời kỳ hoàng kim nhất của kiến trúc Gothic ở khoảng thế kỷ 18-19 với dấu ấn kiến trúc ở rất nhiều công trình lớn, đặc biệt là các công trình tòa thị chính, nhà thờ, trường học ở Châu Âu thời bấy giờ. Không ít những công trình trên thế giới được xây dựng theo lối kiến trúc này được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới.
Khác với các công trình nhà thờ nổi tiếng ở Việt Nam như nhà thờ Đức Bà (TP Hồ Chí Minh), nhà thờ Phú Nhai (Nam Định), nhà thờ Trà Cổ (Quảng Ninh), nhà thờ Con Gà (Đà Lạt)… hay những nhà thờ có kiến trúc Gothic nổi tiếng trên thế giới thì quy mô của nhà thờ Mằng Lăng nhỏ hơn. Nhưng một trong những khám phá thú vị khi du khách đặt chân đến nhà thờ Mằng Lăng là hang thánh đường nằm trong lòng một quả đồi nhân tạo ở tay trái nếu đi từ ngoài vào qua cổng chính.
Toàn bộ nhà thờ toát lên vẻ cổ xưa với sơn phủ màu xanh xám đã sờn màu qua hàng thế kỷ. Thế nhưng, nhà thờ Mằng Lăng vẫn đứng vững sau bao sóng gió của lịch sử Việt Nam và mang cho mình một vẻ đẹp đến kỳ lạ.
Nhà thờ Mằng Lăng thật sự là một địa chỉ khó bỏ qua với du khách khi dừng chân ở tỉnh Phú Yên - xử sở hoa vàng trên cỏ xanh.
