Nghìn năm Hoa Lư

Một điểm đến trên con đường thiên lý chính là Tràng An cổ và Cố Đô Hoa Lư, thuộc xã Trường Yên, huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình. Chúng tôi đã làm cuộc hành trình tìm tới nơi mà vào năm 924 tại đây đã có một vị vua ra đời: Đinh Bộ Lĩnh.

Trong sử sách, ông được kể đến với câu chuyện lấy cờ lau cùng lũ trẻ chăn trâu tập trận. Sử sách ghi lại rằng vào năm 968, Đinh Bộ Lĩnh thống nhất giang sơn, lập ra nhà nước Đại Cồ Việt, đóng đô ở Hoa Lư gồm nhiều thành liền nhau: Thành Đông, thành Tây và thành Nam. Với đặc thù địa hình như vậy, kinh đô Hoa Lư được ví như kinh đô đá với đặc điểm: Núi là thành, sông là đường, hang động là cung điện. Ông đã làm vua được 12 năm và Hoa Lư tiếp tục tồn tại thêm 29 năm nữa dưới thời Lê.

Lịch sử trôi qua hơn ngàn năm của một vương triều, vì lẽ đó, khi đặt chân đến nơi này, gần như chỉ tìm thấy những gì là phục dựng trên nền đất cũ, nhưng vẫn toát lê vẻ lẫm liệt của vị vua tài hoa xuất thân từ nông dân.

Cuộc hành trình của chúng tôi tiếp tục với Tràng An cổ. Chiếc cổng nhỏ ghi hàng chữ: “Khu du lịch Tràng An cổ” đưa chúng tôi vào một khoảng sân nhỏ. Bên cạnh ngôi đền là dòng suối, đây cũng là bến thuyền cho cuộc hành trình khám phá hang động Tràng An cho du khách khi tìm đến nơi này.

Những chiếc thuyền nhỏ chở được 10 người sẽ đưa bạn lênh đênh trên sóng nước, khám phá hang động trong vòng 30ha trong tổng diện tích 2.000ha toàn khu vực Tràng An. Toàn bộ công việc này phải mất ít nhất hai giờ đồng hồ.

Những chiếc thuyền lững lờ trôi cùng hàng trăm chiếc ô che nắng trên sông tạo thành khung cảnh tuyệt đẹp. Nhìn từ trên cao xuống, những chiếc thuyền đưa khách vào hang động Tràng An giống như một bức tranh thủy mặc.

Phía sau Tràng An là những ngọn núi đá vôi sừng sững với vẻ huyền bí, cổ tích. Khu nhà thờ chính có rất nhiều bàn thờ khác nhau với nhiều bài vị. Bàn thờ: “Công Đống Đại Thần Tướng Sĩ Triều Đinh”, “Bàn thờ Vọng tộc Liệt Nữ”. Cạnh đó, một Khu bảo tàng nhỏ lưu giữ những mảnh gốm, đồng tiền của Triều Đinh và Triều Lê.

Tiếp tục đi theo con đường đã được xây dựng, theo vách núi lên lưng chừng núi lại gặp một cái giếng khá lạ: Giếng Giải Oan, với lời ghi: “Nơi giải thoát những linh hồn oan uổng đã từng bị giam dưới địa ngục”. Giếng xây bằng đá chẻ, nhô cao khoảng 0,7m, đường kính 2m. Điều lạ là miệng giếng thiết kế hình Bát Quái, bên dưới giếng có một tấm lưới chắn, hứng tiền của những ai muốn đến giải oan. 

Từ giếng Giải Oan, bước xuống, ngồi ở một chỗ mới dựng lên giống như khu vực ngắm cảnh, có sẵn bình trà nóng cho bất cứ du khách nào  muốn uống. Ở đây, tầm nhìn bao quát không gian bên dưới, thuyền cứ chèo đưa khách lênh đênh. Khu du lịch hang động hay còn gọi là quần thể hang động nằm trong khu du lịch Tràng An, có khoảng 50 trong số gần 100 hang động có nước với các tên gọi: Ba Giọt, hang Địa Linh, hang Tối, hang Sáng, hang Ao Trai, hang Seo, hang Si, hang Sính, hang Thuốc...

Cách Tràng An cổ không xa là Cố Đô Hoa Lư. Điều thú vị ở chỗ, chỉ cần đỗ xe vào bãi, ngay lập tức có những tay xe thồ chạy theo, mời chở thẳng vào trong khu Hoa Lư với giá chỉ 5.000 đồng/người. Chỉ mất vài phút, du khách đã có thể đến nơi mình muốn.

Dấu vết cố đô Hoa lư xưa đã bị xóa nhòa nhiều, dẫu sử sách ghi lại thì khi xưa thành Hoa Lư rộng 300ha gồm hai khu là khu trong và khu ngoài, cung điện được xây ở thành ngoài. Trong khuôn viên Cố Đô có nhiều khu vực khác nhau. Hiện vẫn còn  nhiều chùa cổ trong khu vực Cố Đô được xây dựng từ thời nhà Đinh như chùa Đìa, chùa Tháp, Bà Ngô. Điểm nhấn chính là đền thờ Đinh Tiên Hoàng và một đền thờ Lê Đại Hành.  Hai ngôi đền thờ hai vị hoàng đế rất gần nhau nên nhân dân quen gọi là đền Đinh – Lê. Hai ngôi đền này cách nhau chừng 500m.

Đặt chân đến Hoa Lư, với nhiều du khách đó là cảm giác thanh bình. Ở khoảng đất rộng, những cây cổ thụ xanh rợp bóng mát mang vẻ trầm mặc nao lòng.

Một con trâu khoác trên mình tấm vải màu vàng, thêm ngọn cờ lau được sắp xếp để phục vụ du khách chụp ảnh lưu niệm. Một tấm bia đá ở ngay trung tâm bãi đất rộng. Cách đó không xa là đền thờ vua Đinh, mang dáng dấp kiến trúc như những ngôi đền xưa miền Bắc.

Đẹp nhất là lối vào đền vua. Ở đó có hồ nước bán nguyệt, những cây xanh đều tăm tắp, nở hoa rực rỡ, những trụ cột viết chữ Nho đã phai nhạt theo thời gian. Ngàn năm ấy giờ đây là một đền thờ cổ, mái ngói cổ đã sẫm đen theo thời gian. Tất cả đều nhuốm màu năm tháng. Để ghé qua chốn xưa của một thời hưng thịnh ở Tràng An ấy, du khách đôi khi phải chờ đến hơn nghìn năm.