Măng ngọt là măng của cây vầu, cây mọc nhiều ở trong rừng gần khu vực biên giới Việt - Lào. Vào vụ cuối Đông, đầu Xuân cũng là lúc những mầm măng bắt đầu nhú lên khỏi mặt đất và vào mùa săn măng. Nhưng không phải ai cũng có thể thu đào măng được, những người có kinh nghiệm mới biết được những mầm măng lẩn dưới đất và đào như thế nào sao cho không hỏng cũng như không hại tới bụi cây.
Bà con dân tộc Thái thường đi đào măng và mang ra chợ bán, còn người Kinh, người H’Mông thì rất ít đi lấy măng.
Theo chân bà con người Thái ở bản Bó Sập, chúng tôi được trải nghiệm một buổi đào măng đầy thú vị. Người dân dùng chân trần để xác định vị trí của mầm măng, ấn ngón chân xuống phần đất gần với bụi cây để tìm măng. Các mầm măng ẩn trong đất, chưa nhú lên nên rất khó phát hiện.
Khi đã tìm được măng, bà con đào phần đất quanh mầm măng để lấy mầm, rồi vùi kín đất lại để bảo vệ bụi cây. Mỗi mầm măng thu lượm được dài khoảng 10-30cm, to chừng như cổ tay người lớn, bao quanh là vỏ măng có nhiều lông cứng. Mỗi bụi cây, bà con chỉ đào 1 tới 2 mầm, để cho cây còn phát triển.
Thành quả cả buổi sáng là một gùi măng lớn, mang xuống chợ bán và để lại cho chúng tôi một chút để thưởng thức. Măng đầu mùa, được giá, mỗi cân khoảng 20 ngàn đồng nên một buổi sáng cũng khá khẩm đối với những người đi săn măng.
Sau buổi thu hoạch, bà con Bó Sập hào phóng và mến khách đã mời chúng tôi dự bữa cơm gia đình với những món ngon từ măng. Măng trong cuộc sống hàng ngày nơi đây là một loại thực phẩm ngon, sạch và được yêu thích.
Có nhiều cách chế biến măng, khá đơn giản và dễ làm. Măng đem rửa sạch, đem nướng trên than hồng, cho phần lá cứng quanh thân cháy đi, rồi làm sạch hoặc luộc chín, bóc lá cứng rồi đem dùng ngay.
Măng nướng hoặc luộc phải chấm kèm với chằm chéo thì mới đúng điệu của người Thái. Vị măng ngọt, thanh, giòn mà mát thấm nơi đầu lưỡi, quện vị chằm chéo thơm nồng say mê.
Măng còn có thể đem nấu canh xương, thái miếng rồi ninh với nước xương hoặc xào lên, ấy là cũng có những món ngon thay đổi khẩu vị. Mỗi món ăn từ măng ngọt đều thấm vị ngon mát của núi rừng. Chắc hẳn măng ngọt sẽ là món quà để mang đi khắp miền đất nước.
