Hội nghị Cấp cao đặc biệt ASEAN-Mỹ sẽ diễn ra từ ngày 12-13.5.2022 tại Washington D.C, Mỹ. Nhận lời mời của Tổng thống Mỹ Joe Biden, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính sẽ dẫn đầu đoàn đại biểu Việt Nam dự Hội nghị Cấp cao đặc biệt này.
Thư ký báo chí Nhà Trắng Jen Psaki xác nhận Tổng thống Joe Biden sẽ tham dự Hội nghị Cấp cao đặc biệt Mỹ-ASEAN vào ngày 13.5.
Quan hệ đối thoại ASEAN-Mỹ chính thức thiết lập năm 1977 và nâng cấp lên Đối tác Chiến lược tại Hội nghị Cấp cao ASEAN-Mỹ lần 3 ngày 21.11.2015. Quan hệ ASEAN-Mỹ bao gồm các cơ chế như Hội nghị Cấp cao thường niên, Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao (PMC) ASEAN-Mỹ, Đối thoại ASEAN-Mỹ cấp Thứ trưởng Ngoại giao/Quan chức Cao cấp (SOM), Ủy ban Hợp tác chung (JCC), và các hội nghị, cuộc họp hợp tác chuyên ngành các cấp...
ASEAN và Mỹ triển khai hợp tác toàn diện trên tất cả các lĩnh vực chính trị-an ninh, kinh tế, văn hóa-xã hội và hợp tác phát triển, hiện dựa trên Kế hoạch Hành động ASEAN-Mỹ giai đoạn 2021-2025.
Về chính trị-an ninh, Mỹ tham gia đầy đủ và đóng góp tích cực vào các cơ chế, khuôn khổ hợp tác do ASEAN chủ trì như ASEAN-Mỹ, Hội nghị Cấp cao Đông Á (EAS), Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF), Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN Mở rộng (ADMM+); cam kết ủng hộ đoàn kết, thống nhất và vai trò trung tâm của ASEAN. Mỹ tham gia Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác ở Đông Nam Á (TAC) tháng 7.2009.
Hai bên đẩy mạnh hợp tác ứng phó các thách thức an ninh phi truyền thống như hợp tác an ninh biển, chống khủng bố và tội phạm xuyên quốc gia, an ninh mạng…; tổ chức Diễn tập Hàng hải ASEAN-Mỹ lần đầu tiên tháng 9.2019, Đối thoại Chính sách mạng ASEAN-Mỹ lần đầu tiên tháng 10.2019.
Về kinh tế, Mỹ hiện là đối tác thương mại lớn thứ 2 và nhà đầu tư FDI lớn nhất của ASEAN với tổng kim ngạch thương mại đạt 308,3 tỷ USD và tổng FDI vào ASEAN đạt 34,7 tỷ USD vào năm 2020.
Hợp tác kinh tế, thương mại hai bên hiện được triển khai thông qua Thỏa thuận Khung về Thương mại và Đầu tư ASEAN- Mỹ (TIFA) và Chương trình làm việc về Sáng kiến hợp tác kinh tế mở rộng (E3), tập trung thúc đẩy hỗ trợ thương mại, phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa, sáng tạo và kinh tế số…
Hội đồng Kinh doanh Mỹ-ASEAN (USABC) đóng vai trò quan trọng hỗ trợ các doanh nghiệp hoạt động ở khu vực Đông Nam Á, đại diện cho hơn 160 tập đoàn thành viên có hoạt động kinh doanh toàn cầu, phần lớn nằm trong danh sách 500 công ty hàng đầu Mỹ do Tạp chí Fortune bình chọn.
Về văn hóa-xã hội, hai bên cam kết thúc đẩy trao đổi văn hóa và giao lưu nhân dân, giáo dục, phát triển nguồn nhân lực, tăng cường hợp tác về quản trị tốt, nhân quyền và tôn giáo, chống tham nhũng, bảo vệ quyền lợi lao động di cư và tăng quyền phụ nữ.
Về hợp tác phát triển, Mỹ triển khai 2 chương trình hợp tác là Tăng trưởng bao trùm trong ASEAN thông qua Sáng tạo, Thương mại và Thương mại điện tử (IGNITE) và Đối tác về Tối ưu hóa hợp tác khu vực trong khuôn khổ Cộng đồng Chính trị An ninh và Văn hóa-Xã hội (PROSPECT).
Về ứng phó COVID-19 và thúc đẩy phục hồi, ASEAN và Mỹ chủ động, tích cực phối hợp ứng phó dịch bệnh COVID-19 ngay khi mới bùng phát, đề xuất và tổ chức nhiều hoạt động chia sẻ thông tin kinh nghiệm, nâng cao năng lực, hỗ trợ nhau khắc phục những hậu quả kinh tế-xã hội của dịch bệnh, thúc đẩy phục hồi toàn diện và bền vững.
Mỹ đã công bố các đề xuất, sáng kiến hợp tác hỗ trợ ASEAN ứng phó COVID-19 như Sáng kiến Tương lai Y tế ASEAN, lập Nhóm Đặc trách Phòng chống và Kiểm soát Bệnh truyền nhiễm, lập Mạng lưới các chuyên gia y tế ASEAN-Mỹ; công bố đóng góp 500.000 USD cho Quỹ ASEAN Ứng phó COVID-19 và cam kết hỗ trợ ASEAN triển khai Khung Phục hồi Tổng thể ASEAN (ACRF). Đến cuối năm 2021, Mỹ công bố đã cung cấp hơn 42 triệu liều vaccine và hỗ trợ hơn 200 triệu USD cho các nước ASEAN nhằm ứng phó COVID-19.
Nhân chuyến thăm của Phó Tổng thống Kamala Harris đến Việt Nam ngày 24-26.8.2021, Mỹ đã tổ chức Lễ khai trương Văn phòng Trung tâm Kiểm soát và Phòng chống Dịch bệnh (CDC) của Mỹ tại khu vực Đông Nam Á tại Hà Nội vào ngày 25.8.2021.
