Luật lao động sửa đổi, động lực cho sự tăng trưởng kinh tế bền vững?

Lê Minh |

Trong kỳ họp Quốc hội lần này, Quốc hội đang xem xét thông qua bộ luật Lao động sửa đổi. Điều luật sửa đổi gây tranh luận nhiều nhất là có nên tăng giờ làm thêm từ 300 giờ lên thành 400 giờ hay không? Có nên duy trì giờ làm việc 48 giờ/tuần hay giảm xuống? Nhìn bề ngoài tưởng chừng như chỉ tác động đến người lao động nhưng nếu tính kỹ lưỡng thì quyết sách tăng/giảm giờ làm lại tác động mạnh mẽ đến năng suất lao động, tăng trưởng kinh tế và đổi mới, chuyển đổi cơ cấu kinh tế.

Lần sửa đổi Bộ Luật lao động kỳ này cần tạo cú huých để tạo động lực mới cho sự phát triển bền vững kinh tế của đất nước nếu chúng ta quyết chuyển đổi từ lao động giá rẻ sang đổi mới tăng trưởng dựa vào khoa học công nghệ, dựa vào đổi mới công nghệ để tạo sự phát triển bền vững.

Không tăng giờ làm thêm và giảm giờ lao động của công nhân hàng tuần xuống là cơ hội để các doanh nghiệp đổi mới công nghệ, đi vào lao chất lượng cao với hàm lượng công nghệ cao. Điều đó đồng nghĩa với việc hạn chế làm thêm giờ để vắt kiệt sức lao động của công nhân. Nếu Quyết tâm như vậy sẽ phù hợp với xu thế phát triển và nhất là Chính phủ đang thúc đẩy phát triển cách mạng công nghệ 4.0. Khi Chính phủ, Quốc hội có quyết sách như vậy sẽ là điều kiện và động lực để doanh nghiệp đi vào đổi mới công nghệ, tăng năng suất lao động dựa vào công nghệ.

Các nhân tố thúc đẩy tăng trường theo chiều rộng như nguồn nhân lực, tài nguyên, vốn đầu tư… không còn như trước. Trong điều kiện kinh tế thế giới và sự phát triển của khoa học công nghệ như hiện nay, đòi hỏi về chất lượng lao động ngày càng cao, sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ tự động hóa, người máy, trí tuệ nhân tạo… Chúng ta không thể dựa vào lao động giá rẻ và không thể tăng năng suất lao động nếu dựa vào tăng giờ làm của công nhân chưa nói điều đó lại đi ngược với xu thế của thế giới cũng như sự phát triển của khoa học công nghệ. Đã đến lúc tăng trưởng kinh tế của chúng ta không thể dựa vào tăng trưởng theo chiều rộng, dựa vào lao động giá rẻ, khai thác và bán tài nguyên thô. Chúng ta phải dựa vào hàm lượng khoa học và công nghệ để hỗ trợ tăng tưởng và đó mới là điều bền vững là kế sách dài lâu.

Bộ Luật lao động  chủ yếu mới bàn đến quyền và nghĩa vụ của người lao động, người sử dụng lao động chân tay. Trong khi đó khi cách mạng khao học phát triển một bộ phận lớn lao động trí óc, lao động của các nhà trí thức với năng lực và cường độ cao gần như không được bàn đến. Nếu chúng ta quan tâm đến và có chính sách phù hợp thì sẽ phát huy được năng lực tiềm năng của lực lượng lao động này và từ đó tạo động lực cho nền kinh tế đi vào phát triển với hàm lượng khoa học công nghệ cao. Đây sẽ là một động lực lớn cho sự tăng trưởng bền vững của đất nước.

Còn có lo ngại một số nhà đầu tư lâu nay dựa vào lao động giá rẻ sẽ bỏ đi, ảnh hưởng đến tăng trưởng. Nếu chúng ta có quyết sách mạnh mẽ sẽ không lo ngại những nhà đầu tư dựa vào sức lực của công nhân bỏ đi và nếu có bỏ đi cũng là cơ hội để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp khác với hàm lượng công nghệ cao đầu tư vào Việt Nam. Và đây lại là cơ hội để nền kinh tế của chúng ta chuyển đổi mô hình tăng trưởng dựa vào công nghệ chứ không dựa vào nhân công giá rẻ. Có thể trong ngắn hạn có tác động nào đó đến tăng trưởng nhưng không vì thế mà e ngại bởi tăng trưởng bền vững mới là điều quan trọng.

Trên thực tế dù thời gian làm việc của chúng ta quy định 48 giờ/tuần nhưng vẫn có nhiều doanh nghiệp nước ngoài chỉ sử dụng công nhân 40 đến 44 giờ tuần. Điều đó chứng tỏ rằng không phải doanh nghiệp nào đầu tư vào Việt Nam cũng dựa vào lao động giá rẻ, thâm dụng lao động mà nhiều doanh nghiệp đã dựa vào công nghệ, tự động hóa, trí tuệ nhân tạo… Đây là cơ sở để chúng ta tin rằng nhiều nhà đầu tư vào Việt Nam không phải dựa vào lao động giá rẻ mà là ở môi trường kinh doanh thuận lợi và ổng định chính trị. Đây là lợi thế để chúng ta phát huy.

Nếu chúng ta tăng giờ làm thêm thì công nhân sẽ không có thời gian để chăm sóc gia đình, con cái. Điều đó đồng nghĩa với việc là một bộ phận trẻ em (Nguồn lực tương lai của đất nước) lớn lên thiếu đi sự quan tâm chăm sóc, học hành của cha mẹ. Và nguy cơ tiềm ẩn rủi ro cho tương lai rất cao về văn hóa, truyền thống, gia định bị phá vỡ. Chưa nói đến việc trẻ em thiếu sự chăm sóc, học hành của bố mẹ sẽ lại tạo nên một thế hệ lao động mới thiếu trình độ, kỹ năng, trình độ khoa học kỹ thuật thấp và lại đưa đất nước vào vòng luẩn quẩn của lao động giá rẻ. Đây là bài toán cần các nhà hoạch định chính sách đánh giá, phân tích kỹ lượng trước khi quyết sách tăng giờ làm thêm hay không và nền kinh tế của chúng ta đi theo hướng nào, công nghệ hay lao động giá rẻ?

Người viết bài này đồng tình với quan điểm rằng: Chúng ta phải đi lên bằng công nghệ mới, chất lượng nhân lực và sức mạnh văn hóa Việt Nam, không thể dựa mãi vào nhân công giá rẻ. Chúng ta cần cạnh tranh bằng văn hóa, sáng tạo và trí tuệ của mỗi người và đất nước Việt Nam.

Quyết sách của Quốc hội về giờ làm thêm, giờ làm việc hàng tuần không thể là chuyện nhỏ mà có thể là động lực cho tăng trưởng bền vững kinh tế quốc gia hay chúng ta vẫn sử dụng lao động giá rẻ như hiện nay. Cầu chuyện này đặt gánh nặng lên vai các Đại biểu Quốc hội và nhiều cử tri đang mong chờ.

Lê Minh
TIN LIÊN QUAN

Công đoàn Việt Nam tham gia hiệu quả vào quá trình sửa đổi Bộ luật Lao động

Quế Chi |

Chiều 31.10, ông Nguyễn Đình Khang - Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam - tiếp và làm việc với Đoàn Ủy ban Thương mại Quốc tế của Nghị viện Châu Âu do ông Bernd Lange - Chủ tịch Ủy ban - làm Trưởng đoàn. Tham gia buổi tiếp có ông Ngọ Duy Hiểu – Đại biểu Quốc hội, Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam.

Tăng cường thanh tra thực hiện pháp luật lao động tại doanh nghiệp

HÀN NGUYÊN |

Ngày 25.10, LĐLĐ tỉnh Quảng Trị cho biết, trong tháng 10.2019 này, đơn vị đã phối hợp với Sở Lao động-Thương binh và Xã hội tỉnh Quảng Trị kiểm tra, thanh tra việc thực hiện pháp luật lao động, BHXH tại 17 doanh nghiệp (DN) (thanh tra 6 DN, kiểm tra 11 DN).

Dự thảo Luật Lao động (sửa đổi): Cần tuân thủ những nguyên tắc cơ bản của Luật Lao động

Minh Hạnh |

Theo đề xuất của Tổng Liên đoàn Lao động VN về dự thảo sửa đổi Bộ luật Lao động, cần cân nhắc đến các đối tượng là công nhân, lao động trực tiếp trong khu vực sản xuất, dịch vụ và một số ngành nghề đặc thù như giáo viên mầm non, tiểu học, người làm trong lĩnh vực nghệ thuật.

Nhìn lại diễn biến vụ bé trai rơi xuống trụ bê tông ở Đồng Tháp

Bảo Bình - Dương Anh |

Liên quan vụ bé trai rơi xuống trụ bê tông ở Đồng Tháp, sau hơn nửa tháng tìm kiếm, lực lượng cứu hộ đã đưa được đoạn cọc thứ nhất (dài 12m) trong số 3 đoạn của cọc bêtông lên mặt đất và đang tiến hành các bước cứu hộ tiếp theo.

Khoảnh khắc AFF Cup: Khép lại hành trình của ông Park Hang-seo

NHÓM PV |

Bản tin Khoảnh khắc AFF Cup ngày 17.1. AFF Cup 2022 kết thúc, khép lại hành trình của huấn luyện viên Park Hang-seo với bóng đá Việt Nam.

Rung lắc thượng tầng tại Eximbank: Thập kỷ rối ren chưa kết thúc

Đức Mạnh |

Cơ cấu thượng tầng tại Ngân hàng Eximbank đã có nhiều biến động mạnh. Cổ đông ngoại gắn bó 16 năm đã chuyển nhà, thế chân bởi nhân tố bí ẩn liên quan đến Tập đoàn Bamboo Capital.

Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đã có nhiều giải pháp hỗ trợ người lao động mất việc

PHƯƠNG NGÂN - CHÂN PHÚC |

TPHCM - Tại LĐLĐ quận Bình Thạnh, sáng ngày 17.1, ông Trần Thanh Hải - Phó Chủ tịch Thường trực Tổng LĐLĐ Việt Nam đã đến thăm, động viên và trao quà Tết cho người lao động có hoàn cảnh khó khăn đang làm việc trên địa bàn. Đồng thời, ông Trần Thanh Hải cũng đã thông tin một số giải pháp nhằm hỗ trợ người lao động bị mất việc, giảm việc.

Cha đẻ của mèo AI mà cư dân mạng nhầm tưởng ở Ninh Thuận lên tiếng

Hữu Long |

Nguyễn Lê Thái Nguyên vẽ mèo Tết bằng công nghệ AI rồi chia sẻ lên trang cá nhân. Những hình ảnh tuyệt đẹp về mèo nhận được vô số lời khen từ nhiều người bạn. Có không ít người đến nay vẫn nhầm lẫn đây là mèo Tết có nguồn gốc từ Ninh Thuận.

Công đoàn Việt Nam tham gia hiệu quả vào quá trình sửa đổi Bộ luật Lao động

Quế Chi |

Chiều 31.10, ông Nguyễn Đình Khang - Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam - tiếp và làm việc với Đoàn Ủy ban Thương mại Quốc tế của Nghị viện Châu Âu do ông Bernd Lange - Chủ tịch Ủy ban - làm Trưởng đoàn. Tham gia buổi tiếp có ông Ngọ Duy Hiểu – Đại biểu Quốc hội, Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam.

Tăng cường thanh tra thực hiện pháp luật lao động tại doanh nghiệp

HÀN NGUYÊN |

Ngày 25.10, LĐLĐ tỉnh Quảng Trị cho biết, trong tháng 10.2019 này, đơn vị đã phối hợp với Sở Lao động-Thương binh và Xã hội tỉnh Quảng Trị kiểm tra, thanh tra việc thực hiện pháp luật lao động, BHXH tại 17 doanh nghiệp (DN) (thanh tra 6 DN, kiểm tra 11 DN).

Dự thảo Luật Lao động (sửa đổi): Cần tuân thủ những nguyên tắc cơ bản của Luật Lao động

Minh Hạnh |

Theo đề xuất của Tổng Liên đoàn Lao động VN về dự thảo sửa đổi Bộ luật Lao động, cần cân nhắc đến các đối tượng là công nhân, lao động trực tiếp trong khu vực sản xuất, dịch vụ và một số ngành nghề đặc thù như giáo viên mầm non, tiểu học, người làm trong lĩnh vực nghệ thuật.