Chưa có tiêu chuẩn, quy chuẩn tro, xỉ than
Chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận yêu cầu Công ty TNHH điện lực Vĩnh Tân 1 phải lập và phê duyệt “Đề án xử lý, tiêu thụ tro, xỉ”, trước khi đưa vào vận hành thương mại theo hướng dẫn của Bộ Công Thương, tại Quyết định số 2056/QĐ-BCT ngày 14 tháng 6 năm 2018.
Trên tinh thần “xử lý, tiêu thụ tro, xỉ” , tại Nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân 2, Công ty cổ phần đầu tư Mãi Xanh đã có dự án “sản xuất gạch không nung” từ nguồn nguyên liệu tro, xỉ (công suất 4.500 tấn tro xỉ/ngày). Hiện Công ty Mãi Xanh đã hoàn thành các thủ tục về môi trường, đất đai, xây dựng và khởi công xây dựng từ đầu năm 2017. Tuy nhiên, tiến độ thực hiện dự án đến nay rất chậm.
Tới giữa tháng 8.2018, Mãi Xanh mới xây dựng xong 1/7 nhà xưởng và lắp ráp 3/28 dây chuyền. Dự án mới hoạt động một dây chuyền, trong khi khách hàng sử dụng gạch không nung từ tro, xỉ rất ít ỏi. Theo một cán bộ Công ty Mãi Xanh, nếu tro, xỉ được chở về TP HCM sẽ dễ tiêu thụ hơn; tuy nhiên, việc vận chuyển đường xa là không khả thi, gây ô nhiễm môi trường và tăng chi phí.
Trong lúc đó, Công ty nhiệt điện Vĩnh Tân cho biết: Công ty đã làm việc với tập đoàn INSEE (Siam City Ciment) về sử dụng tro bay của nhà máy Vĩnh Tân 2 để làm phụ gia xi măng của tập đoàn này, nhưng mọi thứ còn đang trên bàn đàm phán. Ngoài ra, Vĩnh Tân 2 cũng đang rốt ráo tìm kiếm đầu ra khác cho tro, xỉ như: cung cấp tro bay cho các nhà máy xi măng, xuất khẩu tro, xỉ; tìm đối tác cần tro, xỉ làm vật liệu san lấp mặt bằng.v.v…
Riêng tỉnh Bình Thuận cũng nỗ lực tạo điều kiện cho một nhà máy sản xuất vật liệu xây dựng từ tro, xỉ. Nếu nhà máy này sớm hình thành sẽ xử lý được 56.000 tấn tro bay mỗi năm. Ngày 16.7.2018, Công ty THT đã thử nghiệm vận chuyển 2.500 tấn tro bay của nhà máy Vĩnh Tân 2 và Vĩnh Tân 4, xuất cho Công ty Hứa Gia, bằng tàu biển tại cảng Tổng hợp Vĩnh Tân.
Nếu cho việc tiêu thụ tro bay bằng đường biển thành công, cũng là một lối ra cho tro, xỉ than tại “chùm” nhà máy nhiện điện Vĩnh Tân ở Bình Thuận. Tuy nhiên đòi hỏi phải có tàu phù hợp để vận chuyển tro bay và phải trung chuyển bằng xe bồn từ nhà máy tới cảng. Mặt khác, chi phí thuê tàu và bến bãi rất cao cũng là nguyên nhân chính gây khó khăn trong việc tiêu thụ tro, xỉ.
Ngoài ra, Bộ Xây dựng chưa ban hành tiêu chuẩn sử dụng tro, xỉ để làm vật liệu san nền và đường giao thông, cũng là hạn chế cho đầu ra của tro, xỉ từ “chùm” nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân…
Chưa có đầu ra, tro, xỉ tồn thành núi
Trong khi chờ Bộ Xây dựng ban hành bộ tiêu chuẩn tro, xỉ, thì trên thực tế, tro, xỉ thải ra từ các nhà máy Vĩnh Tân 2, Vĩnh Tân 4 vẫn không ngừng tăng. Tại Trung tâm nhiệt điện Vĩnh Tân, lượng tro, xỉ tồn khá nhiều. Bãi tro đã cao ngất ngưỡng và sắp tới sẽ đạt cao trình 27m (hiện tại đã 16m)…
Mặc dù Nhà máy Vĩnh Tân 2 đã nỗ lực san gạt, đầm nén theo quy định, tưới nước thường xuyên, làm các đường ống dẫn nước cố định để tưới phun trên nền đổ tro xỉ… Tuy nhiên, mỗi khi có gió thổi mạnh vẫn phát tán bụi bay… Nhà máy Vĩnh Tân 1 thì có bãi chứa rộng 59 ha.
Một chuyên gia về nhiệt điện cho biết: Với 2 nhà máy Vĩnh Tân 2 và Vĩnh Tân 4 đang hoạt động và sử dụng bãi chứa tro, xỉ, có diện tích 38,3 ha, sức chứa gần 10 triệu m3. Với tốc độ chôn lấp tro, xỉ như hiện nay, nếu không có đầu ra xử lý tro, xỉ, thì đến 2021, bãi chôn lấp trên sẽ được lấp đầy và quá tải.
