Lịch trình khoa học
Ở Nhật Bản, việc cho trẻ ăn dặm bắt đầu từ khá sớm. Ở khoảng 2 đến 3 tháng tuổi, trẻ đã được mẹ tập cho ăn dặm bằng cách cho nếm các loại nước hoa quả hoặc súp rau. Điều này giúp bé làm quen với mùi vị thức ăn, phát triển khả năng vị giác. Hiện nay, thông thường, 5-6 tháng tuổi là thời gian phù hợp để con bắt đầu ăn dặm. Với cách cho trẻ ăn dặm của người Nhật, khi mới bắt đầu, các mẹ cho trẻ ăn cháo pha loãng theo tỷ lệ 1:10. Độ đặc của cháo sẽ tăng dần theo tuổi của bé. Bữa ăn của bé sẽ đủ 3 nhóm thực phẩm: tinh bột, đạm và vitamin theo chuẩn “vàng- đỏ -xanh”.
Trong giai đoạn này, thay vì nấu chung các loại thức ăn, các bà mẹ ở Nhật chế biến từng loại thức ăn riêng biệt để trẻ dễ cảm nhận và thích nghi với mùi vị đặc trưng của từng loại. Thay vì xay nhuyễn thức ăn, ăn dặm kiểu Nhật bắt đầu từ trạng thái lỏng tới đặc, mịn tới loãng nên sẽ không làm trẻ cảm thấy chán. Trong quá trình ăn dặm, trẻ sẽ học được kỹ năng nhai, nuốt thức ăn giúp trẻ tiêu hóa thức ăn tốt hơn.
Chẳng hạn, đối với trẻ từ 5-6 tháng tuổi, thức ăn phải trơn, mịn để trẻ dễ ăn và không bị nghẹn. Nếu trẻ cảm thấy không thích và từ chối, mẹ không nên ép mà ngưng 2-3 ngày sau rồi thử lại. Giai đoạn này chủ yếu tập cho trẻ làm quen với các dạng thức ăn khác ngoài sữa, tập phản xạ nuốt thức ăn và học cách ăn bằng muỗng. Trẻ có thể ăn cháo loãng, khoai lang, chuối, khoai tây. Chất đạm được bổ sung từ đậu hũ, lòng đỏ trứng, cá, bột nếp, sữa chua, phô mai cùng các loại rau củ như cải bó xôi, bí đỏ, cà chua…
Đối với trẻ từ 7-8 tháng tuổi, thức ăn sẽ đặc, thô hơn và đa dạng nhiều loại thức ăn. Người mẹ nên cho trẻ mỗi ngày 2 bữa ăn dặm. Khi được 9 – 11 tháng tuổi, một số trẻ thậm chí đã có thể học cách nhai thức ăn trong giai đoạn này.
Tập cho trẻ ăn đúng bữa, quan trọng là giúp trẻ ăn ngon miệng và hình thành ý thức "giờ giấc". Khi đã biết ngồi, nên để trẻ ngồi ăn chung với ba mẹ. Khi được tập luyện từng bước một cách khoa học, trẻ có thể ăn được nhiều loại thực phẩm từ cá, gà, bò, heo, trứng, tôm cho đến các loại rau, củ, quả. Từ đó, các bà mẹ có thể biết rất rõ khẩu vị của con mình thích và không thích ăn gì. Các bà mẹ cũng đừng lo ngại về việc cho trẻ ăn cháo sớm sẽ đau dạ dày bởi thực tế "người Nhật sống thọ nhất thế giới".
Mỗi bữa ăn là một cuộc khám phá đầy thú vị
Những món ăn của trẻ được thường xuyên thay đổi vừa giúp các bé quen dần với nhiều loại thực phẩm khác nhau vừa khiến các bé càng thích thú khi mỗi bữa ăn là một cuộc khám phá đầy thú vị của vị giác.
Trẻ em người Việt thường được cha mẹ bế trên tay khi ăn hoặc "dụ" bằng cách xem ti vi, điện thoại, bày đồ chơi, thậm chí làm trò "hề" để con ăn thì trẻ em ở Nhật thường được mẹ cho ngồi vào ghế với khay thức ăn đầy màu sắc. Trẻ sẽ được tập trung vào việc thưởng thức bữa ăn. Tất cả những điều đó sẽ giúp trẻ có thể nhanh chóng tự ngồi ăn một mình mà không cần sự trợ giúp của mẹ. Đến 12- 18 tháng tuổi, nhiều bé đã cai sữa đã có thể ăn các bữa ăn như người lớn.
Việc không ép ăn quá nhiều giúp cho trẻ có cảm giác thoải mái và tạo cho trẻ có một hoạt động vui vẻ khi bắt đầu mỗi bữa ăn. Các trẻ được quyền lựa chọn món ăn mình thích và sử dụng các vật dụng như muỗng để tự ăn. Mới đầu sẽ rất khó, thức ăn có thể tung tóe khắp nơi, nhưng điều này giúp trẻ có khả năng tự lập hơn. Ăn dặm kiểu Nhật đòi hỏi các bà mẹ phải đầu tư nhiều thời gian và công sức trong thời gian đầu. Các bà mẹ nên thu xếp thời gian biểu để làm thức ăn cho trẻ.
Phương pháp ăn dặm kiểu Nhật đã được nhiều bà mẹ Việt Nam áp dụng thành công. Ths. Lê Thị Hải - Giám đốc Trung tâm Khám tư vấn dinh dưỡng, Viện Dinh dưỡng quốc gia - cho biết, điểm khác biệt của ăn dặm kiểu Nhật là thời gian bắt đầu cho trẻ ăn thô sớm hơn so với phương pháp ăn dặm truyền thống. Phương pháp ăn dặm kiểu Nhật rất tốt. Tuy nhiên, cần chú ý đến sự hợp tác và nhu cầu của trẻ. Nếu trẻ không thích ăn thô, không thể cứ ép trẻ theo phương pháp ăn dặm kiểu Nhật, bởi trẻ có thể bị bỏ đói dài dẫn tới suy dinh dưỡng. Trong trường hợp này, các bà mẹ có thể xen kẽ phương pháp truyền thống.
Thùy Trang
