Sống trong bất an
Nhiều năm qua, hàng trăm hộ dân quanh mỏ than Minh Tiến (Đại Từ, Thái Nguyên) luôn sống trong tình cảnh thấp thỏm lo âu. Dù mỏ đã tạm dừng hoạt động từ tháng 8.2021, thế nhưng bình yên vẫn chưa đến với người dân nơi đây.
Không giấu nổi sự lo lắng, chị Hoàng Thị Huấn (thôn Ao Soi xã Na Mao) cho biết: "Mấy năm trước khi mỏ còn hoạt động rầm rộ thì sạt lở ghê lắm, nhiều nhà dân còn bị nứt, lún. Giờ mỏ không còn hoạt động nữa nhưng người dân quanh đây vẫn thấp thỏm lo âu".
Theo chị Huấn, người dân tại thôn Ao Soi bị ảnh hưởng nặng nề cả trước và sau khi mỏ dừng hoạt động. Giờ đây, mỗi khi tới mùa mưa là đất đá, xít than theo dòng nước ùn ùn chảy xuống. Nếu mưa nhiều ngày thì nguy cơ sạt lở là rất lớn.
Ngoài lo sạt lở, gia đình chị Huấn còn chịu ảnh hưởng khi ruộng vườn bị xít than vùi lấp. Dù đã được phía công ty khắc phục, thế nhưng từ đó đến nay 6 sào ruộng của chị không còn đạt năng suất.
"Cứ mưa đến là đất đá, xít đùn đùn đổ xuống. Nếu cứ mưa như mấy năm trước thì không khéo xoá sổ cả cái làng này mất. Một vài nhà nằm sát mỏ đã được di dời, nhưng còn nhiều nhà ảnh hưởng lắm.
Đợt này không làm nữa thì cỏ cây còn mọc được chút. Sau này mà lại hoạt động trở lại thì không biết sẽ ra sao. Dân ở đây cứ sống nơm nớp suốt" - chị Huấn cho biết.
Cũng theo chị Huấn, trong nỗi bất an khi sống cạnh mỏ, người dân tại Ao Soi đã nhiều lần phản ánh lên chính quyền. Thế nhưng, nhiều năm qua, người dân vẫn phải thấp thỏm lo âu.
Hệ luỵ kéo dài
Có cùng nỗi bất an, một người dân có nhà nằm cạnh đường dẫn vào mỏ khẳng định, dù mỏ Minh Tiến đã tạm dừng hoạt động, thế nhưng hệ luỵ của nó vẫn kéo dài.
Theo người này, những “bom nước” sâu được tạo ra sau quá trình khai thác vượt trữ lượng tại mỏ vẫn án ngữ trên đỉnh núi. Những ngày nắng, nước ngấm xuống từ từ gây ô nhiễm môi trường.
Vào mùa mưa mối hiểm hoạ này còn đáng sợ hơn. Những bom nước như treo lơ lửng khiến người dân sống phía dưới chân núi không khỏi kinh hãi.
"Trước mỏ hoạt động lo đã đành. Giờ không hoạt động nữa vẫn còn những nỗi lo khác. Không biết bao giờ người dân quanh đây mới hết vất vả" - người này cho hay.
Ngoài gây ô nhiễm, mỏ than Minh Tiến còn khiến con đường dân sinh dẫn vào mỏ bị hư hỏng nặng nề. Ngày trước, những đoàn xe tải rầm rầm nối đuôi nhau cày nát mặt đường.
Giờ đây, dù đã vắng bóng những đoàn xe, thế nhưng kết cấu đường đã bị phá vỡ. Nắng bụi, mưa lầy, mặt đường chi chít ổ trâu ổ gà khiến người dân rất bức xúc.
Trao đổi với PV báo Lao Động, ông Nguyễn Văn Hồng - Chủ tịch UBND xã Na Mao - cho biết: "Những nỗi lo của bà con xã đều nắm được hết. Lo nhất chính là về sạt lở. Vào mùa mưa bão, chính quyền địa phương cũng cử người cảnh giới, vận động nhân dân ra trú ở nơi an toàn. Ngoài ra, xã cũng có nhiều nội dung đề nghị lên cấp trên về việc khắc phục sạt lở. Đánh giá nguy cơ, nếu cần thiết thì di dời 6 hộ còn lại gần mỏ đến nơi an toàn".
Như Lao Động đưa tin, liên quan đến mỏ than Minh Tiến, Bộ Công an đã ra quyết định khởi tố, lệnh bắt tạm giam đối với Nguyễn Thanh Tuấn - Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường (TNMT) tỉnh Thái Nguyên, Nguyễn Thế Giang - Phó Giám đốc Sở TNMT tỉnh Thái Nguyên, Nguyễn Ngô Quyết - Bí thư Huyện ủy Phú Bình, nguyên Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Thái Nguyên về tội “Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ”.
Năm 2014, UBND tỉnh Thái Nguyên cấp phép cho Công ty Yên Phước khai thác mỏ than Minh Tiến với trữ lượng 8.500 tấn/năm. Tổng trữ lượng được cấp phép là 136.000 tấn.
Tuy nhiên, công ty này đã để Công ty Đông Bắc Hải Dương khai thác, chế biến than tại mỏ trong thời hạn 5 năm với khối lượng ít nhất 400.000 tấn/năm. Cơ quan điều tra xác định từ 3.2019 - 8.2021, Công ty Đông Bắc Hải Dương trực tiếp thực hiện khai thác sản lượng khoảng 2,5 triệu tấn than. Thu lợi bất chính hơn 121 tỉ đồng.
